Kathimerini.gr
Δημήτρης Αθηνάκης
«Δεν σκοτώνουμε ανθρώπους, καταστρέφουμε τον εχθρό» στις «εσχατιές της ύπαρξης». Αυτά είναι τα λόγια των 20 ειδικά εκπαιδευμένων Ουκρανών ελεύθερων σκοπευτών που προσπαθούν να πάρουν πίσω το Μπαχμούτ από τα ρωσικά χέρια· γι’ αυτό και τους έχουν ονομάσει «Τα φαντάσματα του Μπαχμούτ». Στο αποκλειστικό ρεπορτάζ του BBC, τα μέλη της ομάδας λένε ότι οι επιχειρήσεις τους έχουν ψυχολογική επίδραση στον εχθρό τους – στοχεύουν έναν Ρώσο στρατιώτη τη φορά από ένα μέρος που δεν φαίνεται και με έναν ήχο που δεν ακούγεται.
Μέχρι στιγμής, ο επικεφαλής της ομάδας, με το nom de guerre «Ghost» (Φάντασμα) λέει ότι έχουν εξουδετερώσει 524 Ρώσους – «οι 76 εξ αυτών από το χέρι μου», συμπληρώνει. Τους τελευταίους έξι μήνες ουδείς έχει σκοτωθεί από την ομάδα, ωστόσο πολλοί έχουν τραυματιστεί, όπως ο επικεφαλής «Ghost».
Στο πεδίο της μάχης δραστηριοποιούνται περίπου 50.000 γυναίκες, ενώ περίπου 5.000 εξ αυτών βρίσκονται στη πρώτη γραμμή του μετώπου.
«Φυσικά και φοβάμαι – μόνον ένας ανόητος δεν θα φοβόταν», λέει άλλο μέλος των «Φαντασμάτων του Μπαχμούτ», που είναι κατά κύριο λόγο εξοπλισμένα με δυτικά όπλα, αλλά και εκπαιδευμένα στη Δύση από συναδέλφους τους των ειδικών δυνάμεων άλλων χωρών, όπως μεταδίδει το βρετανικό δίκτυο, που αναφέρει ταυτόχρονα ότι μία μικρή ομάδα ελεύθερων σκοπευτών είναι σχεδόν αδύνατον να ανακαταλάβει το Μπαχμούτ, πόσο μάλλον να κερδίσει τον πόλεμο. «Κάθε αποστολή μπορεί να είναι η τελευταία μας, αλλά η δουλειά μας είναι ευγενής», λέει στο BBC ο αρχηγός των «Φαντασμάτων του Μπαχμούτ».
Οι κρυφές και φανερές ειδικές δυνάμεις
Η ομάδα που προκαλεί σημαντικές απώλειες στον ρωσικό στρατό δεν είναι, ασφαλώς, η μοναδική ειδική δύναμη στο είδος της και οπωσδήποτε ούτε και στον ουκρανικό στρατό. Απ’ ό,τι φαίνεται, το έδαφος για την αντεπίθεση των τακτικών αμυντικών στρατευμάτων του Κιέβου είχε προετοιμαστεί εδώ και καιρό από τις ειδικές δυνάμεις, οι οποίες, εν κρυπτώ, έχουν επιφορτιστεί με αποστολές υψηλού κινδύνου: προβοκάτσιες, επιθέσεις με drones, στοχευμένες δολοφονίες, όχι μόνον εντός Ουκρανίας αλλά και σε ρωσικό έδαφος, όπως γράφει σε ανάλυσή του το Κέντρο Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPA).
Ηδη από τον Μάιο, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ενδεικτικά, δύο drones γεμάτα εκρηκτικά έπληξαν στρατιωτικό πεδίο εκπαίδευσης στη ρωσική περιοχή Βορονέζ, τραυματίζοντας 14 στρατιώτες, ενώ δύο εκρήξεις σε σιδηροδρομικές γραμμές προκάλεσαν τον εκτροχιασμό τρένων υλικοτεχνικής υποστήριξης στο Μπριάνσκ, στα δυτικά της Ρωσίας.
Αυτά τα επεισόδια ανήκουν «σε μια μακρά σειρά μυστηριωδών χτυπημάτων και δολιοφθορών εναντίον στόχων, συμπεριλαμβανομένων αποθηκών πετρελαίου, ηλεκτροφόρων γραμμών και στρατιωτικών βάσεων τόσο στην κατεχόμενη Κριμαία όσο και στις ρωσικές περιοχές που συνορεύουν με την Ουκρανία. Τη νύχτα της 24ης Απριλίου, ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας στη ναυτική βάση της Σεβαστούπολης δέχτηκε επίθεση από μη στελεχωμένη σκάφη επιφανείας (USV) φορτωμένα με εκρηκτικά.
Διαθέτοντας, πλην της ειδικής στρατιωτικής εκπαίδευσης, και επιστημονικές και γλωσσικές δεξιότητες, τα μέλη αυτών των δυνάμεων, σύμφωνα με το CEPA, αναγνωρίζουν τις θέσεις και τις κινήσεις των Ρώσων, ενώ μπορούν να αποσπάσουν πληροφορίες από κατοίκους των κατεχόμενων περιοχών, αφού μπορούν να παρουσιαστούν ως… Ρώσοι και οι ίδιοι.
Οι αντισυμβατικές τακτικές
Ουκρανός ελεύθερος σκοπευτής στο Μπαχμούτ. (©Associated Press)
Και, φυσικά, οι τακτικές τους είναι, μεταξύ άλλων, και αντισυμβατικές, καθώς, όπως όλα δείχνουν, πλην της συγκέντρωσης πληροφοριών και τις διείσδυσης στις ρωσικές τάξεις, εμπλέκονται σε δολοφονίες Ρώσων υψηλού προφίλ, στη δημιουργία δικτύων αντίστασης, ενώ με τα δεδομένα που συγκεντρώνουν καθιστούν ακόμα πιο αποτελεσματικά τα συντονισμένα χτυπήματα κατά των εισβολέων. Κι όλα αυτά, ενώ εδώ και επτά χρόνια, λίγο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, οι ουκρανικές ειδικές δυνάμεις εκπαιδεύονται από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
Μέχρι στιγμής, όπως μεταδίδουν διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, δώδεκα ειδικές ταξιαρχίες έχουν εμπλακεί –εμφανώς και επισήμως– στην ουκρανική αντεπίθεση, έπειτα από ειδική ΝΑΤΟϊκή εκπαίδευση, όπως, άλλωστε, ανακοίνωσε και ο γ.γ. της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ.
Μάλιστα, ήδη από τον περασμένο Απρίλιο, τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν εντάξει στο δυναμικό τους οκτώ νέες ταξιαρχίες «Καταιγίδα», με συνολικά περίπου 40.000 μαχητές. Οι μονάδες αυτές, όπως μεταδίδει το Reuters, επωφελήθηκαν από την επιθετική εκστρατεία στρατολόγησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις διαφημιστικές πινακίδες με στόχο την προσέλκυση εθελοντών με υψηλά κίνητρα. Μάλιστα, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, οι νέες μονάδες ενισχύθηκαν με «μπαρουτοκαπνισμένα» τάγματα, που προετοιμάζονται για ελιγμούς στα ρωσικά ναρκοπέδια και άλλες οχυρωμένες άμυνες των εισβολέων.
Οι ταξιαρχίες-καταιγίδα έχουν και ιδιαίτερα ονόματα: Hurricane, Spartan, Chervona Kalyna, Frontier, Rage, Azov και Kara Dag, ένα βουνό στην Κριμαία, σύμφωνα με ειδησεογραφικό πρακτορείο.
Οι εννέα καταλυτικές ταξιαρχίες
Μαχητής της Εξειδικευμένης Μονάδας Kraken, στο Χάρκοβο. (©Associated Press)
Παράλληλα, η Kyiv Post έχει αναδείξει τις εννέα ταξιαρχίες των ουκρανικών δυνάμεων που διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην αντεπίθεση του Κιέβου: η 3η Χωριστή Ταξιαρχία Πεζικού Εφόδου, με πολλούς εθελοντές που κατετάγησαν ήδη από την 24η Φεβρουαρίου 2022· η 28η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία, που αναπτύχθηκε και εδρεύει στην Οδησσό· η 82η Ταξιαρχία Αεροπορικής Εφόδου, που η ύπαρξή της κατέστη γνωστή από διαρρεύσαντα έγγραφα του Πενταγώνου και το Forbes την έχει χαρακτηρίσει «αδιανόητα επικίνδυνη»· η 10η Ορεινή Ταξιαρχία Πεζικού, που «προσέδωσε στον πόλεμο την παράδοση του σκληροπυρηνικού ουκρανικού πατριωτισμού»· το 73ο Ναυτικό Κέντρο Ειδικών Επιχειρήσεων, που του έχει αποδοθεί η διάσχιση του ποταμού Δνείπερου προς υπό ρωσική κατοχή εδάφη· η Εξειδικευμένη Μονάδα Kraken, που σχηματίστηκε στο Χάρκοβο στις αρχές της ρωσικής εισβολής και που «δεν μοιάζει με κανένα επίσημο πρότυπο στρατού»· η 37η Ταξιαρχία Πεζοναυτών, με ιδιαίτερη μαχητική παράδοση στον τακτικό ουκρανικό στρατό· η 47η Ξεχωριστή Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία «Magura», που δραστηριοποιείται στο Ντονμπάς και σχηματίστηκε τον περασμένο Νοέμβριο· και, τέλος, η 92η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού, που αποτελεί μοναδική περίπτωση αποτελεσματικής και επικίνδυνης τακτικής ταξιαρχίας συνδυασμένων όπλων, σύμφωνα πάντα με το ίδιο δημοσίευμα.
«Εχει έρθει η ώρα για τους 36.000 Ουκρανούς στρατιώτες –εννέα ταξιαρχίες– που έχουν οπλιστεί, εξοπλιστεί και εκπαιδευτεί εκτός Ουκρανίας τους τελευταίους μήνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν ελπίζουν ότι οι εννέα ταξιαρχίες θα δείξουν ότι ο αμερικανικός τρόπος πολέμου –χρησιμοποιώντας συνδυασμένα όπλα, συγχρονισμένες τακτικές και συντάγματα με ισχυρούς ανώτερους στρατιώτες– είναι ανώτερος από την άκαμπτη συγκεντρωτική δομή διοίκησης της ρωσικής προσέγγισης», όπως έχουν αναφέρει σε πρόσφατο ρεπορτάζ τους οι New York Times.
Μάλιστα, στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ότι αξιωματούχος του Πενταγώνου δήλωσε ότι μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης περιελάμβανε επιθετικές μεθόδους παρά αμυντικές, καθώς ήδη από τα γεγονότα της Κριμαίας κι εντεύθεν τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν «εξειδικευτεί» στην άμυνα απέναντι στις επιθέσεις των ρωσόφιλων αυτονομιστών στα ανατολικά της χώρας, κάτι που, ωστόσο, βοήθησε στην ανατροπή των αρχικών σχεδίων του Κρεμλίνου να καταλάβει την Ουκρανία εντός τριημέρου.
Τα κρίσιμα τάγματα των εθελοντών
Μαχητής του Σώματος Εθελοντών του ουκρανικού στρατού. (©Associated Press)
Ταυτόχρονα, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τα τάγματα των εθελοντών, τα οποία είχαν εμφανιστεί επίσης από τα γεγονότα του 2014. Μάλιστα, αυτές οι μονάδες δεν αποτελούνται μόνον από Ουκρανούς εθελοντές, αλλά και από πολίτες Δυτικών χωρών, άλλους της Ρωσίας ή της Γεωργίας. Σύμφωνα, δε, με τα προαναφερθέντα διαρρεύσαντα διαβαθμισμένα έγγραφα του Πενταγώνου, το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει το μεγαλύτερο απόσπασμα ειδικών δυνάμεων στην Ουκρανία (50), ακολουθούμενο από τα άλλα κράτη του ΝΑΤΟ, τη Λετονία (17), τη Γαλλία (15), τις ΗΠΑ (14) και την Ολλανδία (1), όπως μεταδίδει το BBC.
Παράλληλα, την αμυνόμενη Ουκρανία συνδράμουν τάγματα Λευκορώσων πολιτών (Τακτική Ομάδα «Λευκορωσία»), που είχαν σχηματιστεί το 2014 και συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους από την 24η Φεβρουαρίου 2022. Στις ουκρανικές αμυντικές δυνάμεις εντάσσεται και γεωργιανό τάγμα (Η Λεγεώνα των Γεωργιανών), που δημιουργήθηκε επίσης στα γεγονότα της Κριμαίας και του Ντονμπάς προ εννέα ετών και «ειδικεύεται» στη στρατολόγηση μαχητών άλλων εθνικοτήτων, μέχρι στιγμής από 33 χώρες, όπως η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ.
Και Τσετσένοι, επιπλέον, υποστηρίζουν τη μάχη της Ουκρανίας διά του Τσετσενικού Τάγματος Διατήρησης της Ειρήνης «Dzhokhar Dudayev», από το όνομα του πρώτου προέδρου της Τσετσενικής Δημοκρατίας της Ιτσκερίας· σχηματίστηκαν επίσης το 2014, ενώ η… σπεσιαλιτέ τους είναι η εκπαίδευση των μαχητών. Πάντως, έχουν πολεμήσει στο Κίεβο, στο Χάρκοβο, στο Ιζιούμ, αλλά και στο Μπαχμούτ, όπως σχεδόν σύσσωμες οι εθελοντικές μονάδες.
Τσετσενικό είναι και το Τάγμα Διατήρησης της Ειρήνης «Sheikh Mansur», που πήρε το όνομά του από ισλαμιστή Τσετσένο αυτονομιστή στρατηγό. Ιδρυθέν επίσης το 2014, το Τάγμα υπεραμύνθηκε του Κιέβου, της Μαριούπολης, του Σούμι, του Ντονμπάς, της Ζαπορίζια, του Σολεντάρ και, βέβαια, του Μπαχμούτ.
Οι Ρώσοι αντιφρονούντες έχουν συσπειρωθεί, κυρίως, γύρω από τη Λεγεώνα «Ελεύθερη Ρωσία», τον Εθνικό Ρεπουμπλικανικό Στρατό και το Σώμα Ρώσων Εθελοντών. Μάλιστα, πριν από περίπου έναν χρόνο, όπως έχει ήδη γράψει η «Κ», οι τρεις οργανώσεις είχαν υπογράψει την περίφημη «Διακήρυξη του Ιρπίν», πολιτική ένωση Ρώσων που πολεμούν στο πλευρό της Ουκρανίας και προσβλέπουν στην εκθρόνιση του Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με τη διακήρυξη, όπως είχαν μεταδώσει ρωσικά μέσα, «η Λεγεώνα “Ελεύθερη Ρωσία”, το Σώμα Ρώσων Εθελοντών και ο Εθνικός Ρεπουμπλικανικός Στρατός επιβεβαιώνουν ότι πήραν τα όπλα για να πολεμήσουν αποκλειστικά ενάντια στους σφετεριστές της εξουσίας στη Ρωσία, τους πολεμοκάπηλους και τους οργανωτές του πολέμου, τους λακέδες και χρηματοδότες τους».
Το ευρύ σώμα των εθελοντών μαχητών από τρίτες χώρες έχει ως πυρήνα του τη Διεθνή Λεγεώνα, που έχει στις τάξεις της τάγματα Καναδών, Βρετανών, Τατάρων της Κριμαίας, αλλά και Αμερικανούς, Αζέρους, Αυστριακούς, Ελληνες, Ιρλανδούς, Κροάτες, Βραζιλιάνους, Μαροκινούς, Ταϊβανέζους, Ιάπωνες και Τσετσένους πολίτες.
Οι πολύτιμες γυναίκες
©Associated Press
Πρόσφατο ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου ανέδειξε εκ νέου τον πολύτιμο ρόλο των γυναικών στις μάχες των Ουκρανών υπέρ των εδαφών που τους ανήκουν. «Οπως και οι προηγούμενες γενιές γυναικών, οι Ουκρανές μητέρες, αδελφές και κόρες έχουν διαπιστώσει ότι ο πόλεμος έχει αλλάξει τη θέση τους στην κοινωνία. Για ορισμένες Ουκρανές σήμερα, το να αφήνουν πίσω τα παιδιά τους να πολεμούν είναι ο καλύτερος τρόπος για να τους εγγυηθούν το μέλλον», γράφει η ανταποκρίτρια της εφημερίδας στο Κίεβο, Λουίζ Κάλαχαν.
Από ενάρξεως του πολέμου πέρυσι, πολλές Ουκρανές ήξεραν από την πρώτη στιγμή τι μπορούσαν και τι όφειλαν να κάνουν για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Εξαρχής, ήταν εκείνες που ικανοποιούσαν τις ανθρωπιστικές ανάγκες των εμπόλεμων περιοχών, τροφοδοτώντας τους πολεμιστές και φροντίζοντας τους τραυματίες. Αργότερα, έπειτα από ειδική εκπαίδευση, πήραν και τα όπλα.
Παράλληλα, έγιναν και το «πρόσωπο» της Ουκρανίας στο εξωτερικό. Οπως γράφει το Atlantic Council, παρά το γεγονός ότι υποεκπροσωπούνται τόσο στην εθνική όσο και στις τοπικές κυβερνήσεις, οι γυναίκες της Ουκρανίας έχουν αναδειχθεί σε εξέχουσες υποστηρίκτριες της χώρας τους στη διεθνή σκηνή· οι Ουκρανές έχουν ανταποκριθεί στην πρόκληση να εκπροσωπήσουν την Ουκρανία σε όλο τον κόσμο ως ανεπίσημες πρέσβειρες.
Στο πεδίο της μάχης, πάντως, δραστηριοποιούνται περίπου 50.000 γυναίκες, ενώ περίπου 5.000 εξ αυτών βρίσκονται στη πρώτη γραμμή του μετώπου, όπως είχε δηλώσει η αναπληρώτρια υπουργός Αμυνας της Ουκρανίας, Χάνα Μαλιάρ. «Ο ουκρανικός στρατός έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά γυναικών στις ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις», αναφέρει, μάλιστα, το Radio Free Europe.
