New York Times
Τα τελευταία δύο χρόνια, ο πόλεμος στην Ουκρανία διεξήχθη σε μεγάλο βαθμό στο έδαφος, με τα στρατεύματα να εμπλέκονται συχνά σε μάχες με πρωταγωνιστές το βαρύ πυροβολικό και υποστήριξη από drones.
Οι αεροπορικές δυνάμεις κι από τις δύο πλευρές έχουν παίξει μικρότερο ρόλο: Αφενός λόγω του περιορισμένου στόλου αεροσκαφών της Ουκρανίας και αφετέρου λόγω της αδυναμίας της Ρωσίας να αποκτήσει την αεροπορική υπεροχή που υπολόγιζε.
Η ρωσική αεροπορία, το τελευταίο διάστημα, έχει αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στις επιθέσεις στα ανατολικά.
Στρατιωτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο πολεμικά αεροσκάφη κοντά στις γραμμές του μετώπου για να ρίχνει κατευθυνόμενες βόμβες στις ουκρανικές θέσεις και να ανοίγει το δρόμο για το πεζικό.
Αυτή η τακτική, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην Αβντιίβκα, την πόλη στα ανατολικά που κατέλαβαν οι ρωσικές δυνάμεις τον περασμένο μήνα.
Ειδικοί εκτιμούν ότι η χρήση των πολεμικών αεροσκαφών έχει αποφέρει αποτελέσματα για τη Ρωσία, ενέχει ωστόσο αρκετούς κινδύνους.
«Είναι ένα δαπανηρό αλλά αρκετά αποτελεσματικό εργαλείο αυτό που χρησιμοποιεί τώρα η Ρωσία στον πόλεμο», δήλωσε ο Σερχίι Χραμπσκιί, συνταξιούχος συνταγματάρχης του ουκρανικού στρατού. «Είναι επικίνδυνο γι’ αυτούς να στέλνουν τα μαχητικά τους αεροσκάφη κοντά στη γραμμή του μετώπου», πρόσθεσε, «αλλά μπορεί να πλήξει αποτελεσματικά τις ουκρανικές θέσεις».
Ο ουκρανικός στρατός δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι κατέρριψε επτά μαχητικά αεροσκάφη Su-34, σχεδόν όλα που επιχειρούσαν στα ανατολικά, λίγες μόλις ημέρες μετά την κατάρριψη ενός αναγνωριστικού αεροσκάφους Α-50. Ήταν, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, μέρος μιας σειράς επιτυχημένων χτυπημάτων κατά της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας.
Η Ουκρανία ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε 15 αεροσκάφη σε ισάριθμες ημέρες.
Η πλειονότητα των καταρρίψεων δεν μπορούσε να επαληθευτεί ανεξάρτητα και ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος εξέφρασε σκεπτικισμό για τον αριθμό. Ο ίδιος δήλωσε ότι οι Ουκρανοί φαίνεται να παίρνουν τα εύσημα σε ορισμένες περιπτώσεις για αεροπλάνα που βάλλουν, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι έχουν καταρριφθεί.
Το Oryx, ιστότοπος στρατιωτικής ανάλυσης που μετρά απώλειες με βάση οπτικά στοιχεία, και Ρώσοι στρατιωτικοί bloggers επιβεβαίωσαν την απώλεια δύο μαχητικών αεροσκαφών Su-35. Οι στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών της Βρετανίας επιβεβαίωσαν την καταστροφή του Α-50.
Ο Τζάστιν Μπρονκ, ανώτερος ερευνητής για την αεροπορική ισχύ στο Royal United Services Institute του Λονδίνου προειδοποίησε ότι «η υπερβολή στα νούμερα είναι ένα συστημικό χαρακτηριστικό του πολέμου από αέρος». Πρόσθεσε όμως ότι η Ουκρανία «σίγουρα διεξάγει τους τελευταίους μήνες έναν αυξανόμενο αριθμό εμπλοκών -με ενέδρες- με τη βοήθεια των συστημάτων αεράμυνας και έχει σημειώσει αξιοσημείωτες επιτυχίες».
Ο Τομ Καράκο, διευθυντής του Missile Defense Project του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών με έδρα την Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι οι ρωσικές απώλειες ήταν πιθανώς το αποτέλεσμα «κάποιας σχέσης μεταξύ των ρωσικών αεροσκαφών που τέθηκαν σε κίνδυνο, της συλλογής πληροφοριών της Ουκρανίας για τις κινήσεις των ρωσικών αεροσκαφών και της ανάπτυξης συστημάτων αεράμυνας για να τα εξουδετερώσουν».
Μετά την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία κατάφερε να εμποδίσει τη Ρωσία να ελέγξει τον ουρανό μέσω της επιδέξιας χρήσης αντιαεροπορικών πυραύλων.
Μετά από μόλις ένα μήνα και βαριές απώλειες, η Ρωσία σταμάτησε να πετάει τα αεροσκάφη της πέρα από τις γραμμές του μετώπου, περιοριζόμενη σε εκτόξευση πυραύλων από απόσταση.
Αυτό άφησε τη Ρωσία «ανίκανη να χρησιμοποιήσει τη δυνητικά αποτελεσματική εναέρια δύναμη πυρός των μαχητικών-βομβαρδιστικών της για να πλήξει τις ουκρανικές θέσεις της πρώτης γραμμής», ανέφερε η έκθεση του Royal United Services Institute.
Αυτό άρχισε να αλλάζει στις αρχές του περασμένου έτους, όταν η Ρωσία άρχισε να χρησιμοποιεί κατευθυνόμενα πυρομαχικά από αεροσκάφη που μπορούν να πετάξουν σε μεγάλες αποστάσεις προς τις γραμμές του μετώπου, περιορίζοντας τον κίνδυνο για τα αεροπλάνα από αντιαεροπορικούς πυραύλους.
Μεταφέροντας εκατοντάδες κιλά εκρηκτικών, οι βόμβες αυτές μπορούν να διαπεράσουν τα υπόγεια καταφύγια που προστατεύουν τους στρατιώτες στο μέτωπο.
«Αυτές οι βόμβες καταστρέφουν εντελώς κάθε θέση», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Εγκόρ Σουγκάρ, ένας Ουκρανός στρατιώτης που πολέμησε στην Αβντιίβκα.
Ουκρανοί αξιωματούχοι και στρατιωτικοί αναλυτές δήλωσαν ότι η ρωσική αεροπορία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατάληψη της Αβντιίβκα, έναν ρόλο που απαιτούσε από τα ρωσικά αεροσκάφη «να πετάξουν πιο κοντά» στη γραμμή του μετώπου για να μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα των βομβών. Αυτό, όμως, τα εξέθεσε στον κίνδυνο να καταρριφθούν από την αεράμυνα της Ουκρανίας.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, ο ουκρανικός στρατός δήλωσε ότι κατέστρεψε τρία αεροσκάφη Su-34 κοντά στη ελεγχόμενη από τη Ρωσία ανατολική όχθη του ποταμού Δνείπερου, στα νότια. Στη συνέχεια ήρθαν οι καταρρίψεις στα ανατολικά.
Παραμένει ασαφές ποια συστήματα αεράμυνας έχει αναπτύξει η Ουκρανία. Αξιωματούχοι του στρατού και αναλυτές έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι γίνεται χρήση των αμερικανικών συστημάτων Patriot, του πιο προηγμένου επίγειου συστήματος αεράμυνας της Αμερικής.
Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου τόνισε ότι «οι ρωσικές δυνάμεις φάνηκε να ανέχονται ένα αυξημένο ποσοστό αεροπορικών απωλειών τις τελευταίες εβδομάδες, προκειμένου να διεξάγουν επιθέσεις με βόμβες ολίσθησης για την υποστήριξη των συνεχιζόμενων ρωσικών επιθετικών επιχειρήσεων στην ανατολική Ουκρανία».
Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Ουκρανίας στην αερομαχία ήταν η καταστροφή -την περασμένη εβδομάδα- ενός από τα ρωσικά αεροπλάνα ραντάρ Α-50 -το δεύτερο φέτος-, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στον συντονισμό των αεροπορικών βομβαρδισμών των ουκρανικών θέσεων στο μέτωπο.
«Βγάζοντας τα μάτια τους και χάνοντας την ικανότητά τους να στοχεύουν, είναι μια πολύ καλή νίκη», δήλωσε ο κ. Καράκο.
Οι στρατιωτικές πληροφορίες της Βρετανίας ανέφεραν ότι η Ρωσία διαθέτει άλλα επτά Α-50, αλλά ότι «είναι πολύ πιθανό να απαγόρευσε τις πτήσεις για την υποστήριξη των στρατιωτικών της επιχειρήσεων, προκειμένου να αποτρέψει περαιτέρω απώλειες».
Η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία δήλωσε ότι η ρωσική αεροπορική δραστηριότητα στην ανατολική Ουκρανία είχε υποχωρήσει σημαντικά τις τελευταίες ημέρες.
Η Ουκρανία προσπάθησε επίσης να υποβαθμίσει τις ναυτικές δυνατότητες της Μόσχας, προκαλώντας σημαντικές ζημιές στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας από την έναρξη του πολέμου, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους και στρατιωτικούς αναλυτές.
Την Τρίτη, ο ουκρανικός στρατός ισχυρίστηκε ότι βύθισε άλλο ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο στα ανοικτά των ακτών της κατεχόμενης Κριμαίας, χρησιμοποιώντας θαλάσσια drones.
Δεν είναι σαφές για πόσο καιρό η Ρωσία μπορεί να αντέξει τις απώλειες από αέρος. Οι αναλυτές του RUSI δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι οι ρωσικές απώλειες σε ιπτάμενο προσωπικό ανέρχονται σε σχεδόν 160 άτομα, κάτι που χαρακτήρισαν «σοβαρή απώλεια».
Το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Tass ανέφερε την περασμένη Πέμπτη ότι ο κρατικός αμυντικός όμιλος Rostec θα συνεχίσει την παραγωγή του A-50 «καθώς το χρειάζονται οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις».
Ο κ. Χραμπσκιί, συνταξιούχος συνταγματάρχης, παρομοίασε τη δαπανηρή στρατηγική της Ρωσίας στον αέρος με την τακτική της στο έδαφος, όπου έχει στέλνει ανά κύματα τα στρατεύματα σε αιματηρές επιθέσεις για την κατάληψη πόλεων, αδιαφορώντας για το ανθρώπινο κόστος.
«Οι Ρώσοι δεν νοιάζονται. Εάν έχουν μια εντολή, θα χρησιμοποιήσουν όλες τις διαθέσιμες δυνατότητες, όλα τα διαθέσιμα οπλικά συστήματα για να επιτεθούν», υπογράμμισε.
