Kathimerini.gr
Λίγες ώρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι πρώτοι πρόσφυγες άρχισαν να καταφθάνουν στα σύνορα με τη Μολδαβία. Η Λουντμίλα Ποπόβιτσι, εκτελεστική διευθύντρια της RCTV Memoria, μιας μολδαβικής ΜΚΟ που ασχολείται με επιζώντες πολέμου και βασανιστηρίων, βρισκόταν εκείνη την περίοδο στη Ρουμανία και υποβαλλόταν σε θεραπεία καρκίνου. Ωστόσο, με το ξέσπασμα του πολέμου αυτή και η οργάνωσή της αποφάσισαν να μπουν στο κομμάτι της περίθαλψης των προσφύγων που έρχονταν κατά χιλιάδες.
Στον απόηχο της εισβολής, οργανώσεις με επικεφαλής γυναίκες, όπως η RCTV Memoria στη Μολδαβία, το Ιδρυμα Martynka στην Πολωνία και η ΜΚΟ Fulcrum στην Ουκρανία, κινητοποιήθηκαν ταχύτατα για την υποδοχή προσφύγων. Η όλη κινητοποίηση έγινε χωρίς σταθερούς οικονομικούς πόρους, σε σημείο που συχνά έβαζαν δικά τους χρήματα και βέβαια προσέφεραν εθελοντική εργασία για την παροχή υπηρεσιών.
Εδώ και πάνω από δύο χρόνια πλέον, οργανώσεις όπως αυτή της Ποπόβιτσι παραμένουν όχι μόνο υποχρηματοδοτούμενες αλλά σε πολλές περιπτώσεις κινδυνεύουν να καταρρεύσουν. Εξαρτώμενες υπερβολικά από τους εθελοντές και αντιμετωπίζοντας την εξουθένωση του προσωπικού τους, οι οργανώσεις αυτές αγωνίζονται πλέον να ανταποκριθούν στις ανάγκες των γυναικών και των παιδιών που εξυπηρετούν.
Καθώς ο στρατιωτικός νόμος απαγορεύει στους άνδρες ηλικίας 18 έως 60 ετών να εγκαταλείψουν τη χώρα, οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν το 80% των 5,9 εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων. Πολλές από αυτές τις γυναίκες έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με έμφυλη βία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
Οι κίνδυνοι αυτοί συνεχίζουν να υφίστανται και σήμερα για τις γυναίκες. Η οργάνωσή Voice διενήργησε έρευνες σε όλη την Ουκρανία, την Πολωνία, τη Μολδαβία και τη Ρουμανία, σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ομάδες που ασχολούνται με τις γυναίκες στο πεδίο. Η διευθύντρια της Voice ισχυρίστηκε ότι οι ομάδες αυτές ανέφεραν υψηλά ποσοστά βίας λόγω φύλου. Πολλές γυναίκες και παιδιά εξακολουθούν να μένουν σε συλλογικά καταλύματα με εγκαταστάσεις χωρίς διαχωρισμό φύλου και περιορισμένη εποπτεία όσον αφορά το ποιος εισέρχεται και εξέρχεται από τα κτίρια. Μια άλλη πρόκληση για τις Ουκρανίδες είναι ότι τόσο στη χώρα τους όσο και στο εξωτερικό δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους και απασχόληση.
«Η μεγαλύτερη ανησυχία μας είναι ότι μέχρι το τέλος του 2024, δεν θα υπάρχουν οργανώσεις υπό ουκρανική ηγεσία που να παρέχουν υπηρεσίες για την έμφυλη βία στην Ουκρανία». – Φωτ.: AP
Το πρόβλημα της χρηματοδότησης
Το 2022, η Ουκρανία έλαβε σχεδόν 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε ανθρωπιστική χρηματοδότηση. Ωστόσο, λιγότερο από το 1% αυτών έφτασε σε τοπικές οργανώσεις, κινήματα και ιδρύματα για τα δικαιώματα των γυναικών, σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου για τη Δημοσιογραφία και την Κοινωνική Αλλαγή (IJSC).
Οι οργανώσεις αυτές καταγγέλλουν μεγάλες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Την ίδια στιγμή, πολλές οργανώσεις απλώς δυσκολεύονται να βρουν τον χρόνο να υποβάλουν αίτηση για ευκαιρίες χρηματοδότησης και ταυτόχρονα να καλύψουν τις ανάγκες των ατόμων που έχουν αναλάβει. Επίσης, συχνά δεν χαίρουν της εμπιστοσύνης βασικών χρηματοδοτών, όπως ο ΟΗΕ, καθώς επειδή είναι τοπικές και μικρές θεωρείται ότι δεν διαθέτουν τα κατάλληλα συστήματα λογοδοσίας.
Τα χρηματοδοτικά αυτά προβλήματα αυτά δεν συναντώνται μόνο στον πόλεμο της Ουκρανίας αλλά έχουν εμφανιστεί σε συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο, από το Αφγανιστάν έως το Σουδάν. Οπως αναφέρει λεπτομερώς η έκθεση του Ινστιτούτου για τη Δημοσιογραφία και την Κοινωνική Αλλαγή, μόνο το 2% της συνολικής ανθρωπιστικής χρηματοδότησης πηγαίνει σε τοπικές ΜΚΟ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που εδρεύουν σε αναπτυσσόμενες χώρες στις οποίες παρέχεται βοήθεια.
«Η μεγαλύτερη ανησυχία μας είναι ότι μέχρι το τέλος του 2024, δεν θα υπάρχουν οργανώσεις υπό ουκρανική ηγεσία που να παρέχουν υπηρεσίες για την έμφυλη βία στην Ουκρανία», δήλωσε η Νάστια Ποντόρινια, ιδρύτρια του Ιδρύματος Martynka, μιας πολωνο-ουκρανικής ΜΚΟ που υποστηρίζει θύματα εμπορίας ανθρώπων, πολέμου, βιασμού και ενδοοικογενειακής βίας.
Με πληροφορίες από Foreign Policy
