Kathimerini.gr
Ana Swanson/THE NEW YORK TIMES
Κάτι παράξενο συνέβη με τα smartphones στην Αρμενία πέρυσι το καλοκαίρι. Οι εισαγωγές από άλλα μέρη του κόσμου στη μικρή πρώην σοβιετική δημοκρατία σημείωσαν αύξηση δεκαπλάσια της αξίας εκείνων που πραγματοποιούνταν κατά τους προηγούμενους μήνες. Ταυτόχρονα, η Αρμενία κατέγραψε «εκρηκτική» άνοδο των εξαγωγών smartphones προς τη Ρωσία, η οποία είναι σύμμαχός της και αντιμέτωπη με βαρύτατες οικονομικές κυρώσεις από τις χώρες της Δύσης.
Η προαναφερθείσα τάση ίσχυσε το 2022 και στην περίπτωση των πλυντηρίων ρούχων, των τσιπ υπολογιστών, καθώς και άλλων προϊόντων σε αρκετές ασιατικές χώρες.
Σανίδες σωτηρίας
Το γεγονός αυτό αποτελεί απόδειξη πως η Ρωσία έχει βρει ορισμένες μικρές σανίδες σωτηρίας που βοηθούν την οικονομία της να επιβιώσει.
Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν πως υπήρξε αύξηση της εμπορικής δραστηριότητας στους γείτονες και συμμάχους της Ρωσίας, μαρτυρώντας πως χώρες όπως η Τουρκία, η Κίνα, η Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν μπαίνουν στο «παιχνίδι» προκειμένου να εφοδιάσουν τη Μόσχα με πολλά από τα προϊόντα απ’ τα οποία προσπάθησαν να την αποκλείσουν οι δυτικές χώρες ως ποινή για την εισβολή της στην Ουκρανία.
Αυτές οι κυρώσεις -οι οποίες συμπεριλαμβάνουν περιορισμούς εις βάρος των μεγαλύτερων τραπεζών της Ρωσίας, καθώς και επιβολή ορίων σε πωλήσεις τεχνολογικών προϊόντων που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο στρατός της- εμποδίζουν την πρόσβαση σε σειρά αγαθών.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, το ρωσικό εμπόριο δείχνει να έχει επανέλθει στα επίπεδα όπου βρισκόταν πριν από την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι ρωσικές εισαγωγές έχουν ήδη ανακάμψει στα επίπεδα όπου βρίσκονταν πριν από την έναρξη του πολέμου ή ότι πρόκειται να φτάσουν εκεί σύντομα.
Αυτό μπορεί εν μέρει να οφείλεται στο ότι πολλές χώρες δυσκολεύονται να διακόψουν τις εμπορικές σχέσεις τους με τη Ρωσία. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι λιγότερο από το 9% των εταιρειών που έχουν την έδρα τους στην Ευρωπαϊκή Ενωσή, ή σε κάποια από τις χώρες της Ομάδας των 7, προέβησαν σε αποεπένδυση από τις ρωσικές θυγατρικές τους. Επιπλέον, οι ναυτιλιακές εταιρείες είδαν αύξηση στη δραστηριότητα των στόλων που ίσως βοηθούν τη Ρωσία στις εξαγωγές ενέργειας, παρακάμπτοντας πιθανώς, έτσι, τους επιβεβλημένους περιορισμούς.
Επιπλέον, ενώ οι δυτικές χώρες δεν έχουν απαγορεύσει τις μεταφορές προϊόντων καταναλωτή, όπως κινητά και πλυντήρια ρούχων στη Ρωσία, ελήφθησαν άλλα, αυστηρότητα μέτρα, τα οποία αναμενόταν να πλήξουν την οικονομία της.
Τη Δευτέρα, όμως, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δήλωσε πως αναμένει η ρωσική οικονομία να αναπτυχθεί κατά 0,3% φέτος, εκτίμηση αρκετά βελτιωμένη συγκριτικά με την προηγούμενη που έκανε λόγο για συρρίκνωση κατά 2,3%.
Το ΔΝΤ δήλωσε επίσης ότι αναμένει πως οι εξαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου θα παραμείνουν σχετικά ισχυρές, παρά το ισχύον πλαφόν στην τιμή του, ενώ το ρωσικό εμπόριο θα συνεχίσει να στρέφεται προς χώρες που δεν της έχουν επιβάλει κυρώσεις.
Κομβικός ο ρόλος Τουρκίας και Κίνας
Σημειώνεται ότι, μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, η Μόσχα σταμάτησε να δημοσιεύει στοιχεία για το εμπόριο. Αλλά αναλυτές και οικονομολόγοι είναι και πάλι σε θέση να βγάλουν συμπεράσματα σχετικά με τις εμπορικές τακτικές της, εξετάζοντας τα στοιχεία άλλων χωρών που έχουν εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία.
Ο Μάθιου Κλάιν, ο οποίος γράφει για οικονομικά ζητήματα και είναι ένας εκ των συγγραφέων του «Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι ταξικοί πόλεμοι», είναι ανάμεσα σε αυτούς που έχουν εξαγάγει ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με την «τρύπα» που άφησε η Ρωσία στη διεθνή οικονομία.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, η αξία των παγκόσμιων εξαγωγών της Ρωσίας τον Νοέμβριο ήταν μόλις 15% μικρότερη του μέσου όρου που ίσχυε πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Κατά πάσα πιθανότητα, οι εξαγωγές αυτές ανέκαμψαν πλήρως τον Δεκέμβριο, παρ’ όλο που πολλές χώρες δεν έχουν ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα για τον εν λόγω μήνα, αναφέρει ο Κλάιν. «Στο μεγαλύτερο μέρος της, αυτή η ανάκαμψη οφείλεται κυρίως στην Κίνα και την Τουρκία» σημειώνει ο ίδιος.
Οι εισαγωγές και άλλων προϊόντων, όπως τα αυτοκίνητα, έχουν επίσης ανακάμψει. Επιπλέον, η Κίνα έχει αυξήσει τις εξαγωγές ημιαγωγών στη Ρωσία, ενώ οι συνολικές εισαγωγές τσιπ στη Ρωσία παραμένουν κάτω από τα επίπεδα που ίσχυαν πριν από τον πόλεμο.
Τι ισχύει για το πλαφόν στο πετρέλαιο;
Ενα πολύ βασικό ερώτημα είναι το πόσο αποτελεσματικό θα είναι ο δυτικό πλαφόν στο να περιορίσει τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο το 2023.
Το πλαφόν επιτρέπει στη Ρωσία να πραγματοποιεί πωλήσεις σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιώντας δυτική ναυτιλιακή ασφάλιση και χρηματοδότηση, υπό την προϋπόθεση ότι η τιμή δεν θα υπερβαίνει τα 60 δολάρια ανά βαρέλι. Το εν λόγω όριο, το οποίο είναι στην ουσία μια εξαίρεση στις κυρώσεις των G7, είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να διατηρήσει σε φυσιολογικά επίπεδα τις ροές πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά, περιορίζοντας παράλληλα τα έσοδα της Ρωσίας από αυτό. Κάποιοι αναλυτές σημειώνουν ότι η Ρωσία βρίσκει τρόπους να παρακάμπτει αυτό το μέτρο χρησιμοποιώντας πλοία που δεν έχουν δυτική ασφάλιση ή χρηματοδότηση.
Ο Αμι Ντάνιελ, διευθύνων σύμβουλος της Windward, εταιρείας δεδομένων για τον ναυτιλιακό τομέα, είπε πως είχε δει εκατοντάδες περιπτώσεις στις οποίες άνθρωποι από χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ινδία, η Κίνα, το Πακιστάν, η Ινδονησία και η Μαλαισία αγόρασαν πλοία προκειμένου να δημιουργήσουν κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα «μη δυτικό εμπορικό πλαίσιο» για τη Ρωσία. «Στην ουσία, η Ρωσία στρέφεται προς τη δυνατότητα διεξαγωγής εμπορίου εκτός (του πλαισίου) του κράτους δικαίου» τόνισε ο Ντάνιελ.
