Kathimerini.gr
Αλεξάνδρα Βουδούρη
Τεταμένη παραμένει η κατάσταση στον Νότιο Καύκασο μετά τη χθεσινή συμφωνία για εκεχειρία μεταξύ των Αρμένιων αυτονομιστών του Ναγκόρνο-Καραμπάχ με το Αζερμπαϊτζάν.
Η εν λόγω συμφωνία θεωρείται μάλλον εύθραυστη, με την Ευρώπη να ανησυχεί αρκετά πως ένας νέος πόλεμος –μετά από εκείνον στην Ουκρανία – «απειλεί» τη γειτονιά της, προκαλώντας ενδεχομένως νέες γεωπολιτικές αναταράξεις, αλλά και ανθρωπιστική καταστροφή.
Η συμφωνία πάντως φαίνεται να δίνει τέλος στον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από την Αρμενία και να αναγνωρίζει πλέον το Μπακού. Και αυτό δυνητικά δημιουργεί προβλήματα στις Βρυξέλλες.
Η Ε.Ε. έδειξε άμεσα ανακλαστικά καταδικάζοντας την 24ωρη σχεδόν επίθεση και στρέφοντας τα βέλη της εναντίον του Αζερμπαϊτζάν. Ομως, ήδη βρίσκεται σε δύσκολη θέση σχετικά με το τι θα μπορούσε να κάνει από εδώ και πέρα και σε ό,τι αφορά την προμήθεια αζερικού φυσικού αερίου, με το οποίο η Ε.Ε. επιχείρησε από τον Ιούλιο του 2022 να αντικαταστήσει εκείνο από τη Ρωσία και παρά τις τότε αντιδράσεις για τη συμφωνία των Βρυξελλών με το αυταρχικό καθεστώς του Αλίεφ.
Συνομιλίες Μισέλ με Αλίεφ
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλς Μισέλ, επιχείρησε να εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις όλο το προηγούμενο διάστημα, προκειμένου να αποφευχθεί μια σύγκρουση. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδίαζε μάλιστα να διοργανώσει συνάντηση των ηγετών Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας στη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στις αρχές Οκτωβρίου στη Γρανάδα, με στόχο να εξευρεθεί λύση για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αλλά φαίνεται ότι το Μπακού προτίμησε να δώσει τη δική του «λύση».
Χθες πάντως από τη Νέα Υόρκη, όπου βρίσκεται για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο Σαρλς Μισέλ είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ιλχάν Αλίεφ, όπου σύμφωνα με Ευρωπαίο ανώτατο αξιωματούχο εξέφρασε «την πολύ μεγάλη απογοήτευσή του» για τη χρήση βίας, ενώ επισήμανε «την ανάγκη διατήρησης της εκεχειρίας», αλλά και της «απόδοσης αξιόπιστων εγγυήσεων για την ασφάλεια και τα δικαιώματα των Αρμενίων» στην περιοχή, καθώς και την εξασφάλιση των ανθρωπιστικών τους αναγκών. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τόνισε την ανάγκη «να υπάρξει αμνηστία για τους Αρμένιους» που θέλουν να παραμείνουν, αλλά και συνθήκες «ασφαλούς και αξιοπρεπούς εξόδου» για εκείνους, που θέλουν να εγκαταλείψουν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Αρνείται διεθνή διαμεσολάβηση το Μπακού
Από την πλευρά του, ο Αζέρος πρόεδρος υπερασπίστηκε τη στρατιωτική του επιχείρηση και αρνήθηκε μάλιστα διεθνή διαμεσολάβηση, αναφέρει η ίδια πηγή, με τον πρόεδρο Μισέλ να επισημαίνει, πάντως, την ανάγκη να υπάρξουν άμεσα συνομιλίες με διεθνείς εταίρους.
Ο Αλίεφ ανέφερε παράλληλα ότι θα επικεντρωθεί πλέον σε μια διαδικασία «επανένταξης» και πως θα εξετάσει το ενδεχόμενο παροχής «αμνηστίας» στους Αρμενίους, ενώ ενημέρωσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι οι διαπραγματεύσεις με εκπροσώπους του Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα διεξαχθούν αύριο, στις 22 Σεπτεμβρίου.
Τα «μέσα που χρησιμοποίησε το Μπακού είναι απλώς απαράδεκτα» ήταν η απάντηση του Σαρλς Μισέλ, που προειδοποίησε παράλληλα τον Αλίεφ ότι η Ε.Ε. εξετάζει ήδη διαφορετικές επιλογές ως προς την απάντησή της, αλλά και πως θα «ήταν απαράδεκτη η χρήση βίας εναντίον της Αρμενίας». Επανέλαβε την ανάγκη το Αζερμπαϊτζάν «να επιβεβαιώσει τον σεβασμό στην εδαφική κυριαρχία της Αρμενίας», με τον Αλίεφ να δεσμεύεται ότι «δεν έχει εδαφικές διεκδικήσεις στην Αρμενία».
«Απίθανο» φαντάζει το σενάριο κυρώσεων
Και ενώ ο Σαρλς Μισέλ επιχειρεί ανεπιτυχώς, και μάλλον αρκετά καθυστερημένα, να παίξει –ακόμα και σήμερα– διαμεσολαβητικό ρόλο, εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησαν χθες από το Συμβούλιο και την Κομισιόν να «επανεξετάσουν τις σχέσεις της Ε.Ε. με το Αζερμπαϊτζάν», αλλά και να συζητήσουν το ενδεχόμενο κυρώσεων εναντίον του Μπακού.
Ενα τέτοιο ενδεχόμενο φαντάζει απίθανο προς το παρόν, αναφέρουν ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές. Ερώτημα παραμένει εάν θα προσκληθεί εξάλλου το Αζερμπαϊτζάν στην επικείμενη σύνοδο κορυφής στη Γρανάδα, αλλά και το πώς θα συνεχίσει να συνεργάζεται η Ε.Ε. στον τομέα της ενέργειας με ένα καθεστώς που δεν είναι πλέον απλώς αυταρχικό…
