REUTERS, A.P.
Λιγότερο από ένα εικοσιτετράωρο χρειάστηκε ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν για να επιβάλει συνθηκολόγηση άνευ όρων στις ένοπλες δυνάμεις της αποσχιστικής «Δημοκρατίας του Αρτσάχ», δηλαδή της αρμενικής περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στον Καύκασο. Οι εχθροπραξίες σταμάτησαν γύρω στη 1.00 το μεσημέρι, αφού προηγουμένως οι Αρμένιοι είχαν δεχθεί να καταθέσουν τα όπλα, να διαλύσουν τις ένοπλες δυνάμεις τους και να ξεκινήσουν διαβουλεύσεις με το Μπακού για το μελλοντικό καθεστώς του αρμενικού θυλάκου εντός του αζέρικου κράτους.
«Συνήφθη συμφωνία για να αποσυρθούν οι εναπομείνασες ένοπλες μονάδες και οι στρατιωτικοί της Αρμενίας, όπως και για τη διάλυση και τον πλήρη αφοπλισμό των ενόπλων σχηματισμών του στρατού άμυνας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η προεδρία των Αρμενίων αυτονομιστών. Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται ότι οι συνομιλίες για την «επανένταξη» του αρμενικού θυλάκου –που παραμένει ντε φάκτο ανεξάρτητος από το 1991– θα ξεκινήσουν αύριο (σήμερα), 21 Σεπτεμβρίου, στην πόλη Εβλάκ του Αζερμπαϊτζάν.
Νωρίτερα, η Αρμενία είχε ανακοινώσει ότι τουλάχιστον 32 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πάνω από 200 τραυματίστηκαν στο εικοσιτετράωρο που διήρκεσε η νέα επίθεση των Αζέρων – συνέχεια, κατά κάποιον τρόπο, του πολέμου έξι εβδομάδων, το φθινόπωρο του 2020, που κερδήθηκε από το Αζερμπαϊτζάν. Η χθεσινή εκεχειρία επετεύχθη, όπως επιβεβαίωσαν και οι δύο πλευρές, ύστερα από μεσολάβηση της Ρωσίας, η οποία είχε μεσολαβήσει και στην κρίση του 2020 και διατηρούσε λιγότερους από 2.000 στρατιώτες στην περιοχή, στον ρόλο της ειρηνευτικής δύναμης.
Στο στρατόπεδο των ηττημένων κυριαρχούσε η αγωνία για την τύχη των 120.000 ομοεθνών τους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο θα βρεθεί σύντομα υπό αζερική κυριαρχία. Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγεφ διαψεύδει σε όλους τους τόνους τους φόβους των Αρμενίων για επικείμενη εθνοκάθαρση, αλλά οι ιστορικές εμπειρίες δεν βοηθούν στον κατευνασμό των πνευμάτων.
Πλήθη πανικόβλητων Αρμενίων κατευθύνονταν χθες στο αεροδρόμιο της Στεπανακέρτ, πρωτεύουσας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ενώ άλλοι έβρισκαν προσωρινό καταφύγιο στις εγκαταστάσεις των ρωσικών δυνάμεων. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η ειρηνευτική δύναμη της χώρας του θα προστατέψει τον άμαχο πληθυσμό. Από την πλευρά του ο Χικμέτ Χατζίγεφ, διπλωματικός σύμβουλος του Αλίγεφ, δήλωσε ότι το Μπακού επιδιώκει την υπογραφή συνθήκης ειρήνης με το Ερεβάν, υπό τον όρο ότι η Αρμενία θα παραιτηθεί από κάθε εδαφική διεκδίκηση έναντι του γείτονά της.
Την ίδια ώρα στην πρωτεύουσα της Αρμενίας, το Ερεβάν, συνεχίζονταν για δεύτερη ημέρα διαδηλώσεις οργισμένων πολιτών που ζητούσαν την παραίτηση του πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, χρεώνοντάς του την ευθύνη για την οδυνηρή ήττα. Στο διάγγελμα που απηύθυνε προς το έθνος ο Πασινιάν υποστήριξε ότι η Αρμενία «δεν συμμετείχε» στη σύνταξη της συμφωνίας εκεχειρίας, μεταθέτοντας την ευθύνη στην τοπική διοίκηση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και στη Ρωσία. Τόνισε, ωστόσο, ότι «είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί η σταθερότητα και να ανασταλούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις», αποδεχόμενος ουσιαστικά την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί.
Ο Πασινιάν είχε αντιμετωπίσει διαδηλώσεις οργισμένων πολιτών, που ζητούσαν την παραίτητή του, και το 2020, ύστερα από την ήττα της χώρας του στον πόλεμο με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά κατάφερε σε εκείνη τη φάση να επιβιώσει. Στο χθεσινό διάγγελμά του εξέφρασε την ελπίδα «να εκπληρώσουν πλήρως τις υποχρεώσεις τους οι ρωσικές δυνάμεις διατήρησης της ειρήνης», ώστε να υπάρξει ασφάλεια για τους ομοεθνείς του στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Κύμα οργής στο Eρεβάν
Γεννημένος το 1975, ο Νικόλ Πασινιάν έγινε πρωθυπουργός το 2018 ύστερα από ένα κύμα διαδηλώσεων που πολιτογραφήθηκε από μέσα ενημέρωσης της Δύσης ως το τελευταίο ντόμινο στην αλληλουχία των «βελούδινων επαναστάσεων». Ωστόσο, η δημοτικότητά του κατακρημνίστηκε καθώς χρεώθηκε την ταπεινωτική ήττα από τους Αζέρους στον πόλεμο του 2020. Το τελευταίο διάστημα, παραπονούνταν ότι η ρωσική ειρηνευτική δύναμη επέτρεπε τον αποκλεισμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τους Αζέρους και αναζήτησε στήριξη από τις ΗΠΑ, με τις οποίες οργάνωσε κοινά στρατιωτικά γυμνάσια, ενώ ερέθισε τη Μόσχα με την απόφασή του να επισκεφθεί το Κίεβο. Χθες το βράδυ, χιλιάδες οργισμένοι πολίτες διαδήλωναν στην πλατεία Δημοκρατίας του Eρεβάν κατηγορώντας τον για προδοσία και ζητώντας την παραίτησή του. Σημειώθηκαν συγκρούσεις με την αστυνομία, καθώς ομάδες διαδηλωτών προκαλούσαν ζημιές σε κυβερνητικά κτίρια, προσπαθώντας να εισβάλουν στο εσωτερικό τους. Την ίδια ώρα, εκατοντάδες διαδηλωτές είχαν περικυκλώσει τη ρωσική πρεσβεία, φωνάζοντας «δολοφόνοι, δολοφόνοι» και εμποδίζοντας την είσοδο και έξοδο Ρώσων διπλωματών, αγανακτισμένοι για την αδράνεια της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης.
