ΟΛΙΒΕΡ ΓΟΥΑΝΓΚ
Όλοι έχουμε δει –και πολλοί το έχουν κάνει– ανθρώπους να μιλούν σε μωρά επιμηκύνοντας τις συλλαβές και υιοθετώντας ανόητο ύφος. Τα «μωρουδίστικα» όμως, αυτή η φαινομενικά ανόητη διάλεκτος, γνωστή και ως «γονικό ύφος», μοιάζει να συναντάται σε ολόκληρο τον κόσμο.
Για χάρη της μεγαλύτερης επιστημονικής μελέτης επί του θέματος, περισσότεροι από 40 επιστήμονες συγκέντρωσαν και ανέλυσαν 1.615 μαγνητοφωνήσεις από 410 γονείς σε πέντε ηπείρους. Οι γονείς αυτοί μιλούν σε 18 γλώσσες και εκπροσωπούν μια ευρύτατη κοινωνική ποικιλία: αγροτικές και αστικές περιοχές, απομονωμένες και κοσμοπολίτικες, δικτυωμένες αλλά και αποκομμένες από την τεχνολογία, από κυνηγούς στην Τανζανία μέχρι κατοίκους αστικών κέντρων στην Κίνα.
Η μελέτη έδειξε ότι σε κάθε μία από τις κοινωνίες αυτές οι γονείς μιλούν στα παιδιά τους με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που χρησιμοποιούν για να συζητούν με ενηλίκους. «Τείνουμε να υιοθετούμε υψηλότερο τόνο ομιλίας. Έτσι κάνει ο άνθρωπος από την αυγή του κόσμου, όταν μάθαινε να μιλάει στα μωρά του», λέει η ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Γέιλ, Κόρτνι Χίλτον. Το πόρισμα της έρευνας δείχνει ότι τα «μωρουδίστικα» και τα νανουρίσματα επιτελούν σημαντική πολιτιστική και κοινωνική αποστολή.
«Είμαι μάλλον ο ερευνητής με τις περισσότερες δημοσιεύσεις στο συγκεκριμένο θέμα. Όπου και να πάει κανείς στον κόσμο, ακούει ανθρώπους να μιλούν σε βρέφη με τον τρόπο αυτό», σημειώνει ο ψυχολόγος Γκρεγκ Μπράιαντ από το Πανεπιστήμιο UCLA. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν εδώ και γενεές ότι οι ήχοι που παράγουν οι άνθρωποι απευθυνόμενοι στα μωρά τους προάγουν σημαντικές εξελικτικές λειτουργίες. «Τα μοναχικά μωρά δεν πρόκειται να επιβιώσουν. Οι παράξενοι ήχοι που κάνουμε στα μωρά μας, τους επιτρέπει να εξοικειωθούν με τη γλώσσα και να μάθουν να επικοινωνούν», εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης, Σάμιουελ Μερ, από το εργαστήριο Χέισκινς.
Η «μωρουδιακή» γλώσσα μπορεί, για παράδειγμα, να βοηθήσει τα μικρά παιδιά να θυμούνται καλύτερα τις λέξεις και να σχηματίζουν τους φθόγγους προκειμένου να γίνονται κατανοητοί από τους ενηλίκους. Το νανούρισμα λειτουργεί και ως καταπραϋντικό, βοηθώντας το βρέφος να κοιμηθεί και να ξεχάσει τους πόνους της ανάπτυξης –όπως αυτοί της οδοντοφυΐας– και τις παιδικές ασθένειες.
Από την άλλη, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι παντού στον κόσμο οι γονείς αλλοιώνουν τις φωνές τους για να απευθυνθούν σε βρέφη. «Η εικασία αυτή είναι παρακινδυνευμένη. Υπάρχουν πολιτισμοί όπου οι ενήλικοι μιλούν σπανίως σε μικρά παιδιά, ενώ σε άλλους τα παιδιά αποτελούν πάντα μέρος της συζήτησης. Τέτοιες εξισώσεις σε κοινωνιολογικές θεωρίες απειλούν να υποβαθμίσουν τον πλούτο και τα χαρακτηριστικά άλλων πολιτισμών», λέει ο ψυχολόγος Κέισι Λιου – Ουίλιαμς, από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον.
Ολοένα και περισσότεροι πανεπιστημιακοί υποστηρίζουν ότι οι μελέτες στον τομέα της ψυχολογίας αντικατοπτρίζουν τις απόψεις και προκαταλήψεις των Αμερικανών φοιτητών. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν σε τι βαθμό οι προκαταλήψεις τους διεισδύουν στις μελέτες τους», σημειώνει η ανθρωπολόγος Ντόρσα Αμίρ, η οποία, ερευνώντας την ομιλία προς βρέφη, συνέλεξε ηχογραφήσεις μελών της εθνότητας των Σουάρ, στον Ισημερινό. Η μελέτη της περιέχει εφαρμογές που ξεπερνούν κατά πολύ τον τομέα της ψυχολογίας, αγγίζοντας τους τομείς της φυσικής του ήχου, της γλωσσολογίας και της μουσικής.
