Καθώς μπαίνουμε στο τρίτο έτος της πανδημίας του κορωνοϊού, πολλοί από εμάς εξακολουθούμε να παλεύουμε με την ιδέα ότι δεν θα υπάρξει ένα γρήγορο και οριστικό τέλος σε αυτήν την κατάσταση. Και μπορεί να ζούμε με τον ιό για αρκετό καιρό ακόμη, καθώς μεταβαίνουμε σε αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν «ενδημική» φάση. Αλλά το πώς θα είναι στην πραγματικότητα, είναι κάτι που δεν έχει ξεκαθαρίσει.
Μια σειρά από επιστήμονες αναλύουν το τι γνωρίζουμε για την ενδημικότητα, παρουσιάζοντας παράλληλα σκέψεις για το τι μπορεί να περιλαμβάνει το μέλλον της ανθρωπότητας με την COVID-19.
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα «ενδημικό»;
Η πανδημία, η επιδημία και η ενδημία είναι «όροι για τους οποίους οι άνθρωποι είναι κάπως μπερδεμένοι» αυτή τη στιγμή, τόνισε ο Δρ. Ρέντ Ντβέικ, πνευμονολόγος, ειδικός εντατικολόγος και πρόεδρος του Αναπνευστικού Ινστιτούτου στην Κλινική του Κλίβελαντ.
«Πανδημία είναι μια αύξηση των κρουσμάτων μιας συγκεκριμένης ασθένειας που έχει εξαπλωθεί σε πολλά μέρη του κόσμου. Επιδημία είναι μια αύξηση των κρουσμάτων που περιορίζονται σε μια μικρότερη περιοχή, όπως μια εστία τροφικής δηλητηρίασης σε μερικές πολιτείες ή η επιδημία του Έμπολα το 2014. Αντίθετα, ένας ενδημικός ιός είναι απλώς αυτός που έχει συνεχή παρουσία σε μια συγκεκριμένη περιοχή του κόσμου ή σε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό. Το ενδημικό επίπεδο ενός ιού είναι η βασική γραμμή ή η ποσότητα μιας συγκεκριμένης ασθένειας που συνήθως υπάρχει σε μια κοινότητα», σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Αυτό είναι κάτι το αναμενόμενο και κάπως προβλέψιμο.
Σύμφωνα με τον Δρ. Ρίτσαρντ Μαρτινέλο, αναπληρωτή καθηγητή ιατρικής στο τμήμα μολυσματικών ασθενειών της Ιατρικής Σχολής του Yale, «τέτοιοι ορισμοί είναι, δυστυχώς, πολύ γενικοί. Και στην πραγματικότητα δεν μας δίνουν καμία παράμετρο για να πούμε πότε κάτι μετατρέπεται από πανδημικό σε ενδημικό».
Ωστόσο, οι ειδικοί κάνουν μερικές προβλέψεις για το πώς μπορεί να είναι το μέλλον μας με την COVID-19 — και το πώς μπορεί να τελειώσει σταδιακά η πανδημία.
Πώς θα μοιάζει η ενδημική φάση για την COVID-19;
Πρακτικά, πολλοί ειδικοί «βλέπουν» τώρα την COVID-19 να γίνεται ενδημικό με έναν τρόπο παρόμοιο με την εποχική γρίπη, ανέφερε ο Δρ Μπέρναρντ Κάμινς, ιατρικός διευθυντής για την πρόληψη λοιμώξεων.
«Κάτι είναι ενδημικό όταν δεν θα διαταράσσει την καθημερινή ζωή», είπε. «Μπορεί να υπάρχουν κάποιες χρονιές που τα πράγματα είναι πιο σοβαρά με τη γρίπη και κάποιες άλλες όχι, δεν διαταράσσεται η υγειονομική περίθαλψη, οι μεταφορές, οι επιχειρήσεις ή οι άλλες συνήθειές μας στον ίδιο βαθμό που τις έχει επηρεάσει η COVID-19», πρόσθεσε ο Κάμινς.
«Σε μια πανδημία, αυτό που συνήθως παρατηρούμε είναι κύματα της νόσου. Και αυτά τα κύματα είναι ακριβώς αυτό που ζήσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε», σημείωσε ο Μαρτινέλο. «Όμως όταν μια ασθένεια είναι ενδημική, περιμένουμε να ακολουθεί ένα εποχιακό πρότυπο, όπως βλέπουμε με τη γρίπη ή κάποιους από τους ιούς του κοινού κρυολογήματος».
Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται να έχουμε κάποιες εξάρσεις (ενδεχομένως τροφοδοτούμενες από νέες μεταλλάξεις του κορωνοϊού) μέσα στο 2022 και για τα επόμενα χρόνια. Αλλά αυτά τα κύματα πιθανότατα δεν θα είναι τόσο «ενοχλητικά». «Καθώς προχωράμε, το ποσοστό του πληθυσμού που έχει κάποιο επίπεδο ανοσίας θα είναι όλο και μεγαλύτερο. Και τότε είναι που περνάμε στην ενδημικότητα», είπε ο Κάμινς.
Ο Ντβέικ, από την πλευρά του, είπε ότι το σενάριο που θα μοιάζει με τη γρίπη είναι το πιο πιθανό και πιθανώς το καλύτερο.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι πόσο διαδεδομένα μπορεί να είναι αυτά τα μελλοντικά κύματα ή αν θα συνεχίσουν να ακολουθούν τον τύπο των εποχιακών μοτίβων που έχουμε ήδη δει, σύμφωνα με τον Μαρτινέλο. Όμως οι ειδικοί δεν γνωρίζουν πότε θα φτάσει πραγματικά αυτή η ενδημική φάση, υπογραμμίζοντας ότι η πανδημία είναι ακόμη εδώ.
«Στο νοσοκομείο που εργάζομαι υπάρχουν λίγο πάνω από 1.500 κρεβάτια και στις χειρότερες εποχές της γρίπης, μπορεί να δούμε 100 άτομα να νοσηλεύονται στο νοσοκομείο με γρίπη», είπε ο Μαρτινέλο. «Αλλά μόλις πριν από λίγες εβδομάδες είχαμε 500 άτομα με COVID… Αυτή είναι η διαφορά: Μπορεί να υπάρχει ένα κύμα από μόνο του, αλλά η αιχμή του είναι πολύ διαφορετική (όταν ένας ιός γίνεται ενδημικός)».
Θα χρειαστούν ενισχυτικές δόσεις, μάσκες και άλλα μέτρα στο μέλλον;
Το αν θα χρειαστούμε περισσότερες δόσεις του εμβολίου ή όχι εξαρτάται από δύο βασικούς παράγοντες: πόσο διαρκεί η προστασία από τους εμβολιασμούς που έγιναν και αν θα εμφανιστεί νέα παραλλαγή που μπορεί να αποφύγει αυτήν την προστασία.
Προς το παρόν, οι ειδικοί λένε ότι είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα εάν θα είναι απαραίτητη μια τέταρτη δόση. Αλλά στο πνεύμα της εικασίας, ο Ντβέικ είπε: «Υποψιάζομαι ότι θα κάνουμε ένα ετήσιο εμβόλιο, όπως με τη γρίπη».
Ένα από τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας εμβολίου mRNA είναι ότι θα χρειαστεί πολύ λιγότερος χρόνος για την παραγωγή «ανανεωμένων εκδόσεων» εξήγησε ο Ντβέικ. Έτσι, μπορούν να στοχεύουν με μεγαλύτερη ακρίβεια εάν και όταν η COVID-19 γίνει μια πραγματικά εποχική ασθένεια.
Όσον αφορά τις μάσκες, ο Μαρτινέλο είπε ότι τις βλέπει να έχουν μια νέα θέση στον κόσμο για την πρόληψη της μετάδοσης όλων των ειδών ασθενειών — όχι μόνο της COVID-19. «Δεν περιμένω ότι θα έχουμε μάσκες στις σχολικές τάξεις ή στο χώρο εργασίας όλη την ώρα. Αλλά νομίζω ότι μπορεί να δούμε περισσότερη χρήση της μάσκας. Ίσως όταν βρισκόμαστε σε καταστάσεις συνωστισμού ή όταν ταξιδεύουμε με αεροπλάνο, πολλοί από εμάς θα φοράμε μάσκα – όχι επειδή υπάρχει έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία, αλλά επειδή απλώς δεν θα θέλουμε να κρυώσουμε».
Με πληροφορίες από today
