O Ντόναλντ Τραμπ κρίθηκε ένοχος για όλες τις κατηγορίες που αντιμετώπιζε σε ποινική δίκη στη Νέα Υόρκη. Η μέγιστη ποινή φυλάκισης που μπορεί να του επιβληθεί είναι έως τέσσερα χρόνια, ενώ η απαγγελία της καταδίκης του έχει οριστεί για τις 11 Ιουλίου.
Λίγες ημέρες αργότερα, στο Εθνικό Συνέδριο των Ρεπουμπλικάνων, ο Τραμπ, ο μοναδικός πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ που έχει καταδικαστεί για έγκλημα, πρόκειται να λάβει επίσημα το χρίσμα για την προεδρία στο κόμμα του.
Η ετυμηγορία βυθίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε πολιτική αβεβαιότητα, μόλις πέντε μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές. Ο αντίκτυπός της ισοδυναμεί με «σεισμό» στο πολιτικό τοπίο της χώρας, σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές.
Ακόμα και εάν η δικαστική απόφαση δεν επηρεάσει το εκλογικό σώμα τόσο ώστε να στερήσει τη νίκη από τον Τραμπ, οξύνει την πολιτική αντιπαράθεση και αυξάνει την πολιτική πόλωση.
Ηδη, οι πιο ακραίοι μεταξύ των υποστηρικτών του Τραμπ καλούν σε βία και εξέγερση, σε δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων και σε «τιμωρία» των ενόρκων και του δικαστή που έκριναν ένοχο τον ηγέτη τους.
Σημειώνεται πάντως ότι μέχρι σήμερα, η παρουσία του Τραμπ σε δίκες, στη θέση του κατηγορουμένου, δεν έχει οδηγήσει σε ξέσπασμα βιαιοτήτων.
Κρίσιμος για τις πολιτικές εξελίξεις θα είναι ο τρόπος με τον οποίο ο πολιτικός του αντίπαλος και πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, καθώς και το Δημοκρατικό κόμμα θα χειριστούν την καταδίκη.
Το «φαινόμενο» Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ, οποίος μετά το χαοτικό τέλος της πρώτης του θητείας στην προεδρία «αναγεννήθηκε» μέσα από τις στάχτες του, ακολουθήθηκε αρχικά από μία «στρατιά» πιστών.
Πλέον, έχει κερδίσει και πάλι επίσημα την υποστήριξη του κόμματός του με σχεδόν το σύνολο των πιο προβεβλημένων στελεχών των Ρεπουμπλικανών, ακόμα και πρώην εσωτερικών του αντιπάλων, να δηλώνουν δημόσια ότι στέκονται στο πλευρό του.
Η ποινική καταδίκη του Τραμπ δεν είναι ακόμα σαφές πόσο θα μπορούσε να βλάψει τη δημοτικότητά του εντός και εκτός του ρεπουμπλικανικού κόμματος. Σίγουρα όμως, σηματοδοτεί σειρά από αξιοσημείωτες ιστορικές πρωτιές.
Είναι ο πρώτος πρώην ή εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ που κρίνεται ένοχος για έγκλημα. Είναι ο πρώτος πιθανός υποψήφιος του μεγάλου κόμματος που καταδικάστηκε επίσης για κακούργημα.
Ο Τραμπ αναμένεται να ασκήσει έφεση για την υπόθεση. Περιμένει την καταδίκη του στις 11 Ιουλίου, η οποία θεωρητικά θα μπορούσε να περιλαμβάνει ποινή φυλάκισης και βαρύ πρόστιμο.
Ωστόσο, για τέτοιου είδους μη βίαια εγκλήματα ανθρώπων με καθαρό ποινικό παρελθόν δεν είναι σύνηθες να επιβάλλεται κάθειρξη.
Εν τω μεταξύ, δηλώνει «πολιτικός κρατούμενος» με σκοπό να συγκεντρώσει περισσότερα κεφάλαια για την εκστρατεία του.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί ακόμα να εκλεγεί πρόεδρος.
Ο καθηγητής νομικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες, Ρίτσαρντ Χέιζεν – από τους κορυφαίους ειδικούς της χώρας σε θέματα εκλογικού δικαίου – έχει πει ξεκάθαρα ότι τίποτα στο Σύνταγμα των ΗΠΑ δεν απαγορεύει σε έναν καταδικασμένο εγκληματία να θέσει υποψηφιότητα για το ανώτατο αξίωμα της χώρας.
«Νομικά, τίποτα δεν αλλάζει με την ιδιότητα του Τραμπ ως υποψηφίου», έγραψε ο Χέιζεν στο μπλογκ του για το εκλογικό δίκαιο χθες Πέμπτη.
«Οι μοναδικοί περιορισμοί στο Σύνταγμα ως προς την υποψηφιότητα, αφορούν στο να είναι κάποιος τουλάχιστον 35 ετών, Αμερικανός πολίτης και τουλάχιστον 14 χρόνια κάτοικος των ΗΠΑ», σύμφωνα με τον Χέιζεν.
Επιπλέον, ο Τραμπ δεν μπορεί να αποκλειστεί από την υποψηφιότητα για τις προσπάθειές του να ανατρέψει τις εκλογές του 2020, λόγω απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου νωρίτερα φέτος, όπως αναφέρει ο Χέιζεν.
Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς τη δυνατότητά του να είναι υποψήφιος και να εκλεγεί πρόεδρος, η εικόνα δεν είναι το ίδιο ξεκάθαρη όσον αφορά τον πολιτικό αντίκτυπο της καταδίκης του ενόψει των εκλογών.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
«Συχνά κοιτάμε στην ιστορία για να βρούμε κάποιου είδους ένδειξη για το τι πρόκειται να συμβεί», τονίζει ο Τζέφρι Ενγκελ, διευθυντής του Κέντρου Προεδρικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Southern Methodist στο BBC.
«Αλλά δεν υπάρχει τίποτα στο αρχείο που να πλησιάζει έστω και στο ελάχιστο αυτό που συμβαίνει σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες», προσθέτει.
Ο Τραμπ, που εξασφάλισε ήδη το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων και αναμένεται να στεφθεί υποψήφιος στο συνέδριο του κόμματος λίγες ημέρες μετά την καταδίκη του, βάσει δημοσκοπήσεων, βρίσκεται στατιστικά σε «ισοπαλία» με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
Διατηρεί μικρό προβάδισμα σε πολλές βασικές πολιτείες που θα κρίνουν το εκλογικό αποτέλεσμα, ωστόσο, σύμφωνα πάντα με τις δημοσκοπήσεις υπάρχουν ενδείξεις πως η καταδίκη θα μπορούσε να ανατρέψει πλήρως το πολιτικό σκηνικό.
Σε μετρήσεις που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια των προκριματικών εκλογών των Ρεπουμπλικάνων τον χειμώνα, διψήφιος αριθμός ψηφοφόρων ανέφεραν ότι δεν θα ψήφιζαν τον πρώην πρόεδρο εάν κρινόταν ένοχος για κακούργημα.
Ερευνα της Ipsos και του ABC News τον Απρίλιο έδειχνε ότι το 16% των υποστηρικτών του Τραμπ θα επανεξέταζαν την υποστήριξή τους σε τέτοια περίπτωση.
Ωστόσο, οι παραπάνω έρευνες διενεργήθηκαν όσο η καταδίκη ήταν ακόμη υποθετική. Εκείνη την εποχή ο Τραμπ ήταν κατηγορούμενος σε τέσσερις ποινικές υποθέσεις, μεταξύ άλλων, για φερόμενη συνωμοσία με σκοπό την ανατροπή του αποτελέσματος των εκλογών του 2020 και τον χειρισμό απόρρητων εγγράφων μετά την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο.
Πλέον, οι ψηφοφόροι καλούνται να αποφασίσουν για τη στάση τους στις εκλογές με δεδομένη μία ιστορική καταδίκη σε βάρος του τέως προέδρου.
«Η πραγματική ετυμηγορία θα έρθει [στις] 5 Νοεμβρίου, από τον λαό», δήλωσε από την πλευρά του ο ίδιος ο Τραμπ, λίγο μετά την έξοδό του από την αίθουσα του δικαστηρίου.
Πόσο θα βαρύνει την υποψηφιότητα Τραμπ η καταδίκη
Ο Νταγκ Σόεν, δημοσκόπος που συνεργάστηκε με τον Δημοκρατικό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον και τον ανεξάρτητο δήμαρχο της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ, ισχυρίζεται ότι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι ενδέχεται να πάρουν αποστάσεις από τη δικαστική απόφαση.
Πρόκειται άλλωστε για γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν από οκτώ ολόκληρα χρόνια.
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, μία καταδικαστική απόφαση πιθανόν δεν θα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνείδηση πολλών ψηφοφόρων, καθώς τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν διογκώνονται και στις κάλπες αναζητούν λύσεις για αυτά.
Οι φόβοι για τον πληθωρισμό, το μεταναστευτικό, τον ανταγωνισμό με την Κίνα και τη Ρωσία και τα χρήματα που ξοδεύονται για το Ισραήλ και την Ουκρανία, ενδέχεται να «μετρήσουν» περισσότερο.
Ακόμα και μικρή μείωση της υποστήριξης προς κάποιον από τους δύο υποψηφίους, πάντως, θα μπορούσε να είναι καθοριστικής σημασίας σε μία εκλογική μάχη «στήθος με στήθος», όπως αναμένεται να είναι -με τα σημερινά δεδομένα- η επερχόμενη αναμέτρηση Μπάιντεν – Τραμπ για την προεδρία.
Τι θα συμβεί εάν μερικές χιλιάδες ψηφοφόροι που επρόκειτο να υποστηρίξουν τον πρώην πρόεδρο, τελικά μείνουν στο σπίτι τους σε μία από τις πολιτείες – κλειδί όπως το Ουισκόνσιν ή η Πενσιλβάνια; Η στάση τους θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήρια πολιτικά για τον Μπάιντεν, χαρίζοντάς του μία ακόμα θητεία στον Λευκό Οίκο.
«Η καταδίκη θα έχει αντίκτυπο και θα τον βλάψει ως υποψήφιο», δήλωσε η Αριελ Χιλ-Ντέιβις, ιδρυτικό στέλεχος της οργάνωσης Republican Women for Progress, η οποία επιδιώκει να απομακρύνει το κόμμα από τον Τραμπ.
Οι νεότεροι ψηφοφόροι, όσοι έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση και κάτοικοι των αστικών κέντρων εκφράζουν ανησυχία τόσο για τη ρητορική του Τραμπ όσο και για την πολιτική του προσέγγιση.
Αυτοί οι ψηφοφόροι πραγματικά διστάζουν να ευθυγραμμιστούν με ένα Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και η καταδίκη του ίσως ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις ανησυχίες τους.
Ποιοι τον στηρίζουν
Ωστόσο, κορυφαίοι Ρεπουμπλικάνοι έσπευσαν να συσπειρωθούν γύρω από τον υποψήφιο του κόμματος.
Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικ Τζόνσον έκανε λόγο για ντροπιαστική ημέρα στην αμερικανική ιστορία. «Είναι μία καθαρά πολιτική και όχι νομική κίνηση», σχολίασε ο ίδιος.
Επί οκτώ χρόνια, πολιτικοί αναλυτές και αντίπαλοι του Τραμπ προέβλεπαν την επικείμενη πολιτική του κατάρρευση. Ωστόσο διαψεύστηκαν όλοι.
Η προεκλογική εκστρατεία το 2016 έβριθε από σκάνδαλα που πιθανότατα θα ήταν αρκετά για να στείλουν οποιονδήποτε «τυπικό» ηγέτη στο πολιτικό περιθώριο.
Σημαντικό μέρος του κόμματος παρέμεινε μαζί του κατά τη διάρκεια δύο παραπομπών του και κατά το χαοτικό τέλος της προεδρίας του, στη διάρκεια του οποίου το Καπιτώλιο των ΗΠΑ δέχθηκε επίθεση από πλήθος ακραίων υποστηρικτών του.
Αυτοί οι υποστηρικτές είναι που σήμερα επανέρχονται στο προσκήνιο, καλώντας σε πράξεις βίας υπέρ του πρώην προέδρου και κατά πολιτικών αντιπάλων και δικαστών του Τραμπ.
Θα υπάρξει ανατροπή;
Η συνεχιζόμενη υποστήριξη στον Τραμπ, παρά τα σκάνδαλα που θα είχαν καταστρέψει πολιτικά οποιονδήποτε άλλο προηγούμενο υποψήφιο στην αμερικανική ιστορία, είναι αξιοσημείωτη.
Ο Αλαν Λάιτμαν, συγγραφέας και ακαδημαϊκός των ΗΠΑ, έχει κατασκευάσει πολιτικό μοντέλο βάσει του οποίου κατάφερε να προβλέψει με επιτυχία τον νικητή όλων των προεδρικών εκλογών από το 1984 και μετά.
Παραδέχεται, ωστόσο, ότι η καταδίκη του Τραμπ θα μπορούσε να αποτελέσει το είδος της «κατακλυσμικής και πρωτοφανούς» ανατροπής που θα ακυρώσει το μοντέλο και θα αλλάξει τον «ρου της ιστορίας».
«Τα βιβλία της ιστορίας θα το καταγράψουν ως ένα πραγματικά εξαιρετικό, πρωτοφανές γεγονός, αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από το τι θα συμβεί στη συνέχεια», επισημαίνει ο ίδιος.
Τελικά εκείνοι που θα κρίνουν τον Τραμπ θα είναι οι ψηφοφόροι τον Νοέμβριο. Εάν ο πρώην πρόεδρος ηττηθεί, το ότι κρίθηκε ένοχος θα μπορούσε να θεωρηθεί ως παράγοντας που συνέβαλε στον αποκλεισμό του από τον Λευκό Οίκο.
Αν κερδίσει, η καταδίκη του θα αποτελέσει «υποσημείωση» στην ταραχώδη αλλά ταυτόχρονα συνεπή πολιτική καριέρα του.
Εκτός από το εκλογικό αποτέλεσμα, πολλά θα κριθούν επίσης από την έκταση και τη μορφή που θα πάρουν οι αντιδράσεις των πιο ακραίων υποστηρικτών του Τραμπ, οι οποίοι υπόσχονται «εκδίκηση».
Ακροδεξιά τρομοκρατία στο προσκήνιο;
Οι απειλές βίας και η εκφοβιστική ρητορική είχαν ήδη αρχίσει να αυξάνονται μετά την ήττα του Τραμπ στις εκλογές του 2020 και τον ψευδή ισχυρισμό του ότι η ψήφος κλάπηκε.
Ο Τραμπ στη συνέχεια άρχισε να επιτίθεται λεκτικά στους δικαστές και τους εισαγγελείς στις δίκες του, χαρακτηρίζοντάς τους «διεφθαρμένα όργανα της κυβέρνησης Μπάιντεν» που αποσκοπούν στο να σαμποτάρουν την υποψηφιότητά του.
Οι «πιστοί» του έχουν απαντήσει με εκστρατεία απειλών και εκφοβισμού με στόχο δικαστές και άλλους λειτουργούς του «συστήματος».
Ο Τζέικομπ Γουέαρ, συν-συγγραφέας του βιβλίου «God, Guns, and Sedition: Far-Right Terrorism in America» («Θεός, όπλα και εξέγερση: Η ακροδεξιά τρομοκρατία στην Αμερική), σχολίασε ότι η βίαιη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι οπαδοί του Τραμπ αποτελεί απόδειξη της «ικανότητας του τέως προέδρου να κινητοποιεί τους πιο ακραίους υποστηρικτές του σε δράση, τόσο στην κάλπη όσο και μέσω της βίας».
«1.000.000 άνδρες (οπλισμένοι) πρέπει να πάνε στην Ουάσιγκτον και να κρεμάσουν τους πάντες. Αυτή είναι η μόνη λύση», ανέφερε ανάρτηση στο Patriots.win, την οποία «ψάρεψε» το Reuters μέσα από έναν ωκεανό βιτριολικών σχολίων που είδαν το φως μετά την ανακοίνωση της ενοχής του Τραμπ.
Πώς θα αντιδράσει ο «αντίπαλος»
Ο Μπάιντεν από την πλευρά του κράτησε απόσταση όσο η δίκη ήταν σε εξέλιξη για να αποφύγει να κατηγορηθεί για πολιτική παρέμβαση.
Η καταδίκη και η πιθανότητα η ενοχή Τραμπ να απωθήσει ανεξάρτητους ψηφοφόρους που «φλέρταραν» με την υποψηφιότητά του πολιτικού του αντιπάλου αλλάζει τα δεδομένα.
Ο τρόπος με τον οποίο θα αντιδράσει ο Αμερικανός πρόεδρος, ο πολιτικός τόνος που θα επιλέξει και η συχνότητα με την οποία θα αναφερθεί στην καταδίκη κατά την προεκλογική εκστρατεία θα μπορούσε να αποδειχθεί κρίσιμος, όπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές.
«Ο αντίπαλος του προέδρου μόλις του παρέδωσε ένα προεκλογικό όπλο που κάθε υποψήφιος θα ονειρευόταν. Ο Μπάιντεν θα ήταν φρόνιμο να το χρησιμοποιήσει με ακρίβεια», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ανάλυση του Guardian.
Με πληροφορίες από Reuters, NYT, CNN, BBC, Guardian
