Kathimerini.gr
Καθώς οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος συνεχίζουν να ανεβαίνουν εντός των ευρωπαϊκών συνόρων κάνοντας ολοένα δυσκολότερη τη ζωή νοικοκυριών και επιχειρήσεων, το ερώτημα επανέρχεται κατά τρόπο πιεστικό: Θα έπρεπε η ΕΕ να βάλει πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου;
Οι τιμές της ενέργειας στην ΕΕ έχουν εκτοξευθεί από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο. Για του λόγου το αληθές, τις περασμένες ημέρες το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ ήταν δεκαπλάσιο σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περασμένης δεκαετίας. Κι αυτό, κυρίως εξαιτίας της αύξησης στις τιμές του φυσικού αερίου.
Καθώς οι καταναλωτές επωμίζονται ολοένα μεγαλύτερα οικονομικά βάρη, οι ηγέτες της ΕΕ καλούνται από την πλευρά τους να δράσουν τιθασεύοντας το υπερβολικό ενεργειακό κόστος. Πως θα μπορούσαν να το επιτύχουν αυτό; «Ένας τρόπος είναι να τεθεί ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου για την ηλεκτρική ενέργεια», σημειώνει σε ανάλυσή του ο ιστοχώρος Gzero.
Βραχυπρόθεσμο πολιτικό στοίχημα
Πώς θα μπορούσε όμως να γίνει κάτι τέτοιο; Μια πρόταση, που υποβλήθηκε από τον απερχόμενο Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, είναι να τεθεί ένα ανώτατο όριο στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου που αγοράζεται από εταιρείες ενέργειας της ΕΕ.
Μια τέτοια κίνηση θα περιόριζε τη διαπραγματευτική ισχύ της Μόσχας έναντι της ΕΕ. Παράλληλα ωστόσο, θα διακινδύνευε και το ενδεχόμενο να δούμε ρωσικά «αντίποινα» όπως για παράδειγμα την πλήρη διακοπή των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την ΕΕ από την πλευρά της Μόσχας (δείγματα της οποίας έχουμε ήδη δει μέσα από τις αλλεπάλληλες – ενδεχομένως προσχηματικές – διακοπές στις ρωσικές ροές μέσω του Nord Stream 1).
Μια άλλη – πιο δημοφιλής αλλά και περισσότερο λαϊκίστικη σύμφωνα με το Gzero – επιλογή είναι να μπει πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανεξαρτήτως χώρας προελεύσεως. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα πλήρωναν στις ενεργειακές εταιρείες τη διαφορά μεταξύ αυτού του πλαφόν και της υψηλότερης τιμής του φυσικού αερίου, έτσι ώστε οι εταιρείες να μην χρειάζεται να μετακυλίουν το κόστος στους καταναλωτές.
Ο Raad Alkadiri του Eurasia Group αντιμετωπίζει αυτό το υπό διαπραγμάτευση πλαφόν ως βραχυπρόθεσμο πολιτικό στοίχημα το οποίο μπορεί να δώσει στους ηγέτες της ΕΕ μια ανάσα προκειμένου εκείνοι να μπορέσουν να διαφοροποιηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο χωρίς να ρισκάρουν μεγάλες αντιδράσεις από τους Ευρωπαίους καταναλωτές που αγωνίζονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι Βρυξέλλες, προσθέτει ο Alkadiri, προφανώς και θέλουν να περιορίσουν την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά τα κράτη μέλη της ΕΕ χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να εισαγάγουν και να αποθηκεύσουν αρκετό υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG από άλλες πηγές όπως είναι η Αλγερία ή το Κατάρ, ενώ και η μεγαλύτερη δυνατή ένταξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα χρειάζεται χρόνο.
Ένα πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου με το βλέμμα στους καταναλωτές έχει ήδη τεθεί σε ισχύ από τον Ιούνιο σε Ισπανία και Πορτογαλία που έχουν πάρει το πράσινο φως από τις Βρυξέλλες για την πιλοτική εφαρμογή αυτού του συστήματος. Ωστόσο, όπως σημειώνει στην ανάλυσή του το Gzero, η Ιβηρική Χερσόνησος δεν αγοράζει μεγάλες ποσότητες ρωσικού αερίου είναι σε έναν βαθμό αποσυνδεδεμένη από την ευρύτερη αγορά χονδρικής της ΕΕ.
Ανεπιθύμητες συνέπειες
Η επέκταση αυτού του ιβηρικού συστήματος σε ολόκληρη την ΕΕ θα μπορούσε πάντως να έχει και κάποιες ανεπιθύμητες συνέπειες, προειδοποιούν οι αναλυτές του Gzero.
Το τεχνητά «φθηνό» αέριο θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να καταναλώνουν περισσότερο μόλις ένα μήνα αφότου τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να μειώσουν «εθελοντικά» την κατανάλωση κατά 15% μέχρι τον Απρίλιο του 2023. Σε μια τέτοια περίπτωση, η μεγαλύτερη ζήτηση θα ωθούσε τις τιμές προς τα πάνω καθιστώντας έτσι, με την πάροδο του χρόνου, την επιδότηση μη βιώσιμη για τις κυβερνήσεις.
Επιπλέον, χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία είναι ήδη υπερχρεωμένες, όπερ σημαίνει και θα έμπαιναν ακόμη πιο βαθιά μέσα σε χρέη εάν δανείζονταν περισσότερα χρήματα για να προστατεύσουν τους πολίτες τους από τους υπερβολικά υψηλούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται.
Κατά τα λοιπά, υπάρχουν και φωνές που υποστηρίζουν πως όλη αυτή η συζήτηση υπονομεύει στην πράξη τους σχεδιασμούς της ΕΕ περί κλιματικής ουδετερότητας με ορίζοντα το 2050.
Όσοι αντιτίθενται στα εν λόγω σχέδια, υποστηρίζουν πως αυτά επιδοτούν όχι μόνο τους καταναλωτές αλλά και τα ορυκτά καύσιμα και ότι, ως εκ τούτου, τα δημόσια κεφάλαια θα ήταν καλύτερο να δαπανηθούν για την επιτάχυνση της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το κόστος της απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι πολύ υψηλό, σύμφωνα με τον Raad Alkadiri του Eurasia Group. Ωστόσο, ακόμη και οι κυβερνήσεις που αυτοπαρουσιάζονται ως δημοσιονομικά υπεύθυνες, το τελευταίο πράγμα που θέλουν είναι να βρεθούν αντιμέτωπες με θυμωμένους ψηφοφόρους που έχουν γίνει φτωχότεροι λόγω των λογαριασμών της ενέργειας…
Πηγή: Gzero, Eurasia Group
