Kathimerini.gr
Συλλήψεις, παράνομες φυλακίσεις, βασανισμοί και καταδίκες ακτιβιστριών και επικριτών του καθεστώτος, συνθέτουν το παζλ της εκστρατείας τρόμου που είναι σε εξέλιξη στο Ιράν.
Ενορχηστρωτής της, το θεοκρατικό καθεστώς που σε αγαστή συνεργασία με τις δυνάμεις καταστολής προετοιμάζεται για την επέτειο του θανάτου της Μαχσά Αμινί στις 16 Σεπτεμβρίου.
Η ένταση της καταστολής είναι ενδεικτική του πόσο πολύ φοβάται η Τεχεράνη αναζωπύρωση της εξέγερσης που ξέσπασε πριν από περίπου έναν χρόνο, με κεντρικό σύνθημα «Γυναίκες, ζωή, ελευθερία».
Μπαράζ συλλήψεων
Στις 16 Αυγούστου, τουλάχιστον δώδεκα ακτιβίστριες για τα δικαιώματα των γυναικών συνελήφθησαν στη βόρεια επαρχία Γκιλάν.
Οι οικογένειες των ακτιβιστριών συγκεντρώθηκαν έξω από το γραφείο του περιφερειακού εισαγγελέα την Πέμπτη 17 Αυγούστου, ωστόσο, καμία πληροφορία δεν ήταν διαθέσιμη για τις συγγενείς τους που κρατούνται.
Αθρόες συλλήψεις πραγματοποιούνται και σε άλλες περιοχές της χώρας, με τη θρησκευτική μειονότητα των Μπαχάι, η οποία δεν αναγνωρίζεται από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, να βρίσκεται, μεταξύ άλλων, στο στόχαστρο.
Φοιτητές και άλλοι διαδηλωτές που πρωτοστάτησαν στις κινητοποιήσεις, οι οποίες συγκλόνισαν το Ιράν επί μήνες, έχουν επίσης στοχοποιηθεί και δέχονται κλήσεις από τις μυστικές υπηρεσίες.
Το ίδιο ισχύει και για τους πρώην πολιτικούς κρατούμενους που συνελήφθησαν στη διάρκεια της εξέγερσης. Το καθεστώς είναι βέβαιο ότι ανησυχεί, καθώς είναι διάχυτη η διάθεση για νέες κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας.
Η εξέγερση
Στις 13 Σεπτεμβρίου του 2022, η Μαχσά Αμινί, Ιρανή κουρδικής καταγωγής, συνελήφθη στην Τεχεράνη από την αστυνομία ηθών, η οποία είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση της τήρησης των ενδυματολογικών κανόνων στο Ιράν και τη σύλληψη των παραβατών.
Η νεαρή πέθανε τρεις ημέρες αργότερα, πιθανότατα από χτυπήματα που υπέστη στο κεφάλι κατά τη διάρκεια της κράτησής της. Τις ημέρες που ακολούθησαν τον θάνατό της, ένα κύμα διαμαρτυρίας, πρωτοφανές σε έκταση και διάρκεια, κατέκλυσε τη χώρα.
Στο επίκεντρο βρέθηκαν Ιρανές που είχαν αποφασίσει να απαλλαγούν οριστικά από τη μαντίλα. Ακολούθησαν οι συλλήψεις δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών, ενώ τουλάχιστον επτά νέοι άνδρες απαγχονίστηκαν επειδή συμμετείχαν στο κίνημα.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της οργάνωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν τον Απρίλιο, τουλάχιστον 537 άτομα είχαν σκοτωθεί από την έναρξη των διαδηλώσεων. Επιπλέον, τουλάχιστον 22.000 άτομα συνελήφθησαν, αριθμός που επιβεβαιώθηκε αργότερα από το πρακτορείο ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας (IRNA).
Καμία παραχώρηση
Σήμερα, δεν πραγματοποιούνται διαδηλώσεις στους δρόμους της χώρας. Ωστόσο, οι Ιρανές συνεχίζουν να κυκλοφορούν χωρίς χιτζάμπ, παρόλο που το καθεστώς δεν φαίνεται καθόλου έτοιμο να κάνει παραχωρήσεις.
Οι πράκτορες της αστυνομίας ηθικής έχουν επιστρέψει στους δρόμους και οι αρχές έχουν τοποθετήσει κάμερες, υιοθετώντας νέες πρακτικές παρακολούθησης ώστε να συλλαμβάνουν γυναίκες που παραβιάζουν τους ενδυματολογικούς κανόνες.
Σε καταστηματάρχες, δασκάλους και εργοδότες επιβάλλονται πρόστιμα για παραβάσεις, ενώ δέχονται απειλές από τις Αρχές ότι θα υποστούν κυρώσεις εάν δεν εγγυηθούν την εφαρμογή της νομοθεσίας.
Αυστηροποίηση της νομοθεσίας
Την ίδια ώρα, το κοινοβούλιο του Ιράν αναμένεται να ψηφίσει αμφιλεγόμενο, περιοριστικό νόμο για το χιτζάμπ.
Το νομοσχέδιο επιβάλλει αυστηρές ποινές σε όποιον παραβιάζει τους ενδυματολογικούς κανόνες ή ενθαρρύνει άλλους να το πράξουν, με ποινές που κυμαίνονται από πρόστιμα και φυλάκιση έως απαγόρευση απασχόλησης, καθώς και ταξιδίων.
Όλα άλλαξαν μετά τις διαμαρτυρίες
Η προτεινόμενη νομοθεσία έχει προκαλέσει έντονες διαμάχες στο Ιράν, όπου πολλοί θεωρούν ότι η υποχρεωτική χρήση του χιτζάμπ, «πυλώνα» της εξουσίας της θρησκευτικής ηγεσίας, έχει χάσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του σε μία κοινωνία που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις διαμαρτυρίες.
Οι συλλήψεις και οι αναφορές σε κρατήσεις και καταδίκες ακτιβιστών γίνονται καθημερινότητα. Οι αρχές συνεχίζουν να στοχοποιούν μέλη της κουρδικής μειονότητας στα βορειοδυτικά, από όπου καταγόταν ο Αμινί και όπου ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις.
Η κακομεταχείριση και τα βασανιστήρια είναι διαδεδομένα στις ιρανικές φυλακές, σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Watch, ενώ το δικαστικό σύστημα της χώρας μεροληπτεί σε βάρος των πολιτικών κρατουμένων, κατά παράβαση της διεθνούς νομοθεσίας.
Καταδίκη του σκηνοθέτη της «Λεϊλά»
Την Τετάρτη, το Ιράν καταδίκασε τον σκηνοθέτη Σαΐντ Ρουσταγί σε έξι μήνες φυλάκιση για την παρουσίαση της ταινίας «Η Λεϊλά και τα αδέρφια της» στο φεστιβάλ κινηματογράφου των Κανών πέρυσι χωρίς επίσημη άδεια.
Το σωματείο των Ιρανών κινηματογραφιστών, απευθυνόμενο στο δικαστικό σώμα σε ανακοίνωσή του την Τετάρτη, ανέφερε ότι τέτοιες ποινές είναι «ταπεινωτικές» και «δεν φέρνουν τις καρδιές πιο κοντά».
Τον περασμένο μήνα, είχαν καταδικαστεί τρεις γνωστές ακτιβίστριες επειδή δεν φορούσαν χιτζάμπ, με τις αρχές να τις χαρακτηρίζουν «ψυχικά ασθενείς».
Φοιτητές στα πανεπιστήμια -που αποτέλεσαν την «καρδιά» της εξέγερσης- ανέφεραν αύξηση των απειλητικών τηλεφωνημάτων, των κλήσεων και των ανακρίσεων από αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με ακτιβιστές της πανεπιστημιούπολης.
Οι δίκες των δύο Ιρανών δημοσιογράφων που αποκάλυψαν την ιστορία της Αμινί συνεχίζονται κεκλεισμένων των θυρών. Κατηγορούνται για «σύμπραξη με εχθρικές δυνάμεις», κάτι που αρνούνται, ωστόσο, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να τους επιβληθούν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης ή ακόμα και η θανατική ποινή.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φιλοξενούν για ακόμα μία φορά τις ανησυχίες πολλών στο Ιράν σχετικά με την καταστολή ενόψει της επετείου του θανάτου της Αμινί.
«Το κύμα των συλλήψεων έχει γίνει πολύ περίεργο», έγραψε χρήστης του X, πρώην Twitter προσθέτοντας: «Είναι σαν, αν θέλεις να φύγεις από τη χώρα, να σε συλλαμβάνουν. Αν θέλεις να μπεις, σε συλλαμβάνουν. Μιλάς για την καθημερινή σου ζωή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε συλλαμβάνουν. Αν βγάλεις μια φωτογραφία, σε συλλαμβάνουν. Αν γράψεις, σε συλλαμβάνουν. Κάνεις μια ταινία με τη δική τους άδεια, δεν αρκεί, σε συλλαμβάνουν. Περπατάς στο δρόμο; Δεν έπρεπε, σε συλλαμβάνουν».
Με πληροφορίες από Reuters, Washington Post, Le Monde
