Kathimerini.gr
Δυτικές κυβερνήσεις εκφράζουν την ανησυχία τους για τη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, μια εξέλιξη που καθιστά πιθανότερη την προοπτική αντιποίνων σε περίπτωση που χώρα και μέλος του ΝΑΤΟ βοηθήσει τη Μόσχα να αποφύγει τις κυρώσεις. Έξι αξιωματούχοι μίλησαν στην εφημερίδα Financial Times, διατυπώνοντας φόβους για το περιεχόμενο της διευρυμένης συνεργασίας στους τομείς του εμπορίου και της ενέργειας, που αποφασίστηκε την περασμένη Παρασκευή στο Σότσι κατά τη συνάντηση των δύο ηγετών. Αξιωματούχος της Ε.Ε. αποκάλυψε ότι η Ένωση παρακολουθεί όλο και πιο στενά τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Παράλληλα, δυτικός αξιωματούχος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποσυρθούν από την Τουρκία επιχειρήσεις και τράπεζες εάν ο Ερντογάν προχωρήσει στην υλοποίηση των προθέσεών του, όπως τις περιέγραψε την περασμένη εβδομάδα στο πλευρό του Πούτιν. Είναι μια εξαιρετικά ασυνήθιστη απειλή εναντίον μέλους του ΝΑΤΟ που θα μπορούσε να καταστρέψει την ήδη εύθραυστη οικονομία της χώρας.
Μεμονωμένες δράσεις
Ακόμη κι αν δεν υπάρξει συμφωνία σε ομοσπονδιακό επίπεδο στους κόλπους της Ε.Ε., χώρες-μέλη της θα μπορούσαν να αναλάβουν δράση. «Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να ζητήσουν περιορισμούς στη χρηματοδότηση τουρκικών επιχειρήσεων. Δεν θα απέκλεια αρνητικές δράσεις αν η Τουρκία προσεγγίσει υπερβολικά τη Ρωσία», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Οι υπόνοιες για δυνάμει αντίποινα κατά της Τουρκίας έρχονται σε μια στιγμή που η Ουκρανία εντόπισε έγγραφο από τη Μόσχα, το οποίο δίνει οδηγίες για τον τρόπο που μπορεί να βοηθηθεί η Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις μέσω τουρκικών τραπεζών.
Η Ουάσιγκτον έχει επανειλημμένως προειδοποιήσει πως θα πλήξει με δευτερεύουσες κυρώσεις όσες χώρες συνδράμουν τη Μόσχα στην παραβίαση των κυρώσεων. Ο αναπληρωτής υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Ουόλι Αντεγιέμο είχε επαφές τον Ιούνιο με Τούρκους αξιωματούχους και τραπεζίτες για να τους απειλήσει να σταματήσουν να λειτουργούν σαν δίαυλος παράνομου ρωσικού χρήματος. Ανώτατος δυτικός αξιωματούχος άφησε να εννοηθεί ότι οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να εκδικηθούν την Άγκυρα ζητώντας από δυτικές επιχειρήσεις να διακόψουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία ή έστω να τις περιορίσουν. Αυτή η ενέργεια θα μπορούσε να δημιουργήσει ακανθώδη νομικά και πρακτικά ζητήματα και πιθανότατα θα προκαλούσε την αντίθεση πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων απρόθυμων να επιβάλουν τόσο σκληρά μέτρα εις βάρος γειτονικής χώρας. Παράλληλα, θα ερχόταν σε σύγκρουση με ποικίλα εμπορικά συμφέροντα. «Υπάρχουν ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που θα μάχονταν τέτοιου είδους αντίποινα», εξήγησε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Οι σχέσεις του Ερντογάν με τη Δύση δοκιμάζονται ούτως ή άλλως. Η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει κυρώσεις στην Άγκυρα το 2020 σε απάντηση της αγοράς των ρωσικών S-400, αν και τα μέτρα έπληξαν την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και όχι την ευρύτερη οικονομία της χώρας.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει άλλωστε πολλά εργαλεία πίεσης. Έχει επανειλημμένως απειλήσει να ασκήσει βέτο στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, είναι ζωτικής σημασίας εταίρος της Ε.Ε. στο προσφυγικό και την τρομοκρατία. Η χώρα φιλοξενεί 3,7 εκατ. Σύρους στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2016 με την Ε.Ε. Ο πόλεμος στην Ουκρανία υπογράμμισε τη στρατηγικής σημασίας θέση της Τουρκίας, που ελέγχει τα Στενά, με τα οποία συνδέεται η Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Ο Ερντογάν έπαιξε, εξάλλου, σοβαρό ρόλο στη σύναψη της συμφωνίας Μόσχας – Κιέβου για τα σιτηρά, που συνέβαλε στην αποφυγή παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης.
