Kathimerini.gr
Μαρίνα Καρπόζηλου
Το ημερολόγιο θα γράφει 5 Ιανουαρίου και ο Οσκαρ Πιστόριους, 11 χρόνια μετά τη δολοφονία της συντρόφου του Ρίβα Στέενκαμπ, θα μεταβεί από το σωφρονιστικό κέντρο Ατεριτζβίλ της Πρετόρια στην πολυτελή βίλα του θείου του, όπου και θα εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του. Οσοι παρακολουθούν τη ζωή του στα χρόνια του εγκλεισμού του κάνουν λόγο για έναν άνθρωπο που δεν θυμίζει σε τίποτα τον γυμνασμένο αθλητή που μόλις έναν χρόνο πριν τη δολοφονία, το 2012, είχε βρεθεί στο απόγειο της επιτυχίας του καθώς κατάφερε να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Πλέον, ο γεμάτος αυτοπεποίθηση άντρας έχει παραχωρήσει τη θέση του σ’ έναν μανιώδη καπνιστή που φοβάται τόσο πολύ για τη ζωή του, ώστε να τρώει μόνο γεύματα από κονσέρβες.
Τα χρόνια της δόξας
Γεννήθηκε το 1986 στην Πρετόρια και πριν καν συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο της ζωής του υποβλήθηκε σε ακρωτηριασμό και των δύο ποδιών του, κάτω από το γόνατο, εξαιτίας εκ γενετής απουσίας της περόνης. Ως παιδί αφοσιώθηκε στον αθλητισμό και σύντομα τον κέρδισε ο στίβος. Η διαρκώς ανοδική του πορεία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης. Σύντομα το όνομα του ταυτίστηκε με τον παραολυμπιακό αθλητισμό και ο ίδιος έγινε σύμβολο της αντοχής και της θέλησης. Στην Παραολυμπιάδα της Αθήνας κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο στα εκατό μέτρα και το χρυσό στα διακόσια. Στην επόμενη Παραολυμπιάδα, στο Πεκίνο, κατέκτησε το χρυσό και στα τρία αγωνίσματα που έλαβε μέρος (100 μ., 200 μ., 400 μ.).
Στους ημιτελικούς ανδρών 400 μέτρων κατά τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, το 2012. AP Photo/Anja Niedringhaus
Οι συνεχόμενες επιτυχίες του τον οδήγησαν στην πραγματοποίηση ενός ονείρου πέρα από κάθε φαντασία, καθώς το 2012 έγινε ο πρώτος Παραολυμπιονίκης που συμμετείχε σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Πλέον, ήταν παγκοσμίως γνωστός ως Blade Runner και ήδη από τον Νοέμβριο του 2012 έβγαινε με το γνωστό μοντέλο Ρίβα Στέενκαμπ. Οι δυο τους είχαν ως έδρα τους το σπίτι του αθλητή στην Πρετόρια και οι φωτογράφοι παραμόνευαν σε κάθε τους έξοδο, διεκδικώντας ένα καρέ του λαμπερού ζευγαριού.
Η δολοφονία που συγκλόνισε τον κόσμο και το δικαστικό θρίλερ
Η είδηση έκανε μέσα σε λίγες ώρες τον γύρο του κόσμου: Τις πρώτες ώρες της 14ης Φεβρουαρίου του 2013 ο Πιστόριους πυροβόλησε πολλές φορές και σκότωσε τη Ρίβα μέσα από την κλειστή πόρτα του μπάνιου. Αργότερα, στη δίκη, υποστήριξε ότι ήταν ατύχημα, καθώς όπως ισχυρίστηκε πίστευε πως πρόκειται για κάποιον διαρρήκτη. Οι εισαγγελείς ωστόσο υποστήριξαν ότι η 29χρονη κατέφυγε στο μπάνιο για να προστατευθεί κατά τη διάρκεια ενός καβγά με τον αθλητή.
Στιγμιότυπο από την κηδεία της Ρίβα Στέενκαμπ. AP Photo/Schalk van Zuydam
Το δικαστικό θρίλερ που ακολούθησε αποτέλεσε ένα μωσαϊκό αντικρουόμενων καταθέσεων και ανατριχιαστικών αναπαραστάσεων. Μεταξύ άλλων, κατέθεσε η γειτόνισσα του Πιστόριους που ισχυρίστηκε ότι άκουσε το ζευγάρι να τσακώνεται καθώς και τις κραυγές μιας γυναίκας, ενώ είδαν τα φώτα της δημοσιότητας μηνύματα που αντάλλαξαν νωρίτερα μεταξύ τους, με τη Ρίβα να του γράφει ότι «μερικές φορές σε φοβάμαι». Οι εισαγγελείς υποστήριξαν ότι πίσω από τη λαμπερή εικόνα του χαρισματικού αθλητή υπήρχε μια άλλη πλευρά στη ζωή του Πιστόριους, που περιλάμβανε όπλα, αλλά και οργισμένες αντιπαραθέσεις με τρίτους.
Η εικόνα του Πιστόριους να καλείται να περπατήσει χωρίς τα προσθετικά του μέλη έκανε τον γύρο του κόσμου, όπως και η πληροφορία ότι κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης της νεκροψίας ένιωσε έντονη αδιαθεσία και έκανε εμετό μέσα στο δικαστήριο, με τους αστυνομικούς να απομακρύνουν το μικρόφωνο από μπροστά του. Η δίκη τέθηκε για ένα διάστημα σε παύση, προκειμένου να τεθεί ο Πιστόριους υπό ψυχιατρική παρακολούθηση, με την ομάδα ψυχιάτρων που ανέλαβε την έρευνα να δημοσιεύει έκθεση σύμφωνα με την οποία ο Πιστόριους δεν πάσχει από κάποια ψυχική ασθένεια.
Η εικόνα του Πιστόριους να περπατά χωρίς τα προσθετικά του μέλη κατά τη διάρκεια της δίκης έκανε τον γύρο του κόσμου. Siphiwe Sibeko via AP, Pool
Κατά τη διάρκεια της δίκης ο Πιστόριους έμεινε στην πολυτελή έπαυλη του θείου του σε ένα πλούσιο προάστιο της Πρετόρια. Στην ίδια έπαυλη θα μεταφερθεί και στις 5 Ιανουαρίου, προκειμένου να εκτίσει το επόμενο διάστημα το υπόλοιπο της ποινής του. Το ερώτημα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι δικαστές ήταν το αν η δολοφονία της Ρίβα ήταν ατύχημα, όπως υποστήριξε η γραμμή υπεράσπισής του, ή ανθρωποκτονία. Τον Οκτώβριο του 2014 καταδικάστηκε σε 5 χρόνια φυλάκισης για βαριά αμέλεια. Το 2015 αφέθηκε ελεύθερος σε κατ′ οίκον περιορισμό, μια απόφαση που ξεσήκωσε τόσο την κοινή γνώμη όσο και την οικογένεια του θύματος. Η απόφαση αναιρέθηκε σε νέα δίκη, όπου και καταδικάστηκε για φόνο με ποινή 13 ετών και πέντε μηνών φυλάκισης.
Τα χρόνια της φυλάκισης
Ο Παραολυμπιονίκης αρχικά στάλθηκε στη διαβόητη φυλακή υψηλής ασφάλειας Kgosi Mampuru, από όπου κυκλοφόρησε και η είδηση πως κατέληξε να παίζει ποδόσφαιρο με Τσέχους μαφιόζους. Σύμφωνα με τους φύλακες, ο Πιστόριους φοβόταν πως οι συγκρατούμενοί του θα θελήσουν να τον δηλητηριάσουν και για αυτόν τον λόγο έτρωγε τρόφιμα αποκλειστικά από κονσέρβες, ενώ από το άγχος του έγινε και μανιώδης καπνιστής.
Το μικρό κελί της φυλακής στην Πρετόρια όπου κρατείτο ο Οσκαρ Πιστόριους για έναν χρόνο. AP Photo
Οταν συμπλήρωσε τον πρώτο χρόνο της ποινής του μεταφέρθηκε στις φυλακές Atteridgeville, ένα σωφρονιστικό ίδρυμα με μόλις 1.000 κρατούμενος –με τον Πιστόριους να αποτελεί τον μοναδικό καταδικασμένο δολοφόνο. Το κελί του είχε ένα ειδικά προσαρμοσμένο ιδιωτικό μπάνιο, ενώ είχε την άδεια να καλλιεργήσει και τα δικά του λαχανικά στον κήπο. Το 2022 συναντήθηκε για 15’ με τον πατέρα της Ρίβα, χωρίς όμως να γίνει γνωστός ο διάλογος των δύο αντρών. Αργότερα, ο Μπάρι Στέενκαμπ δήλωσε μέσω του δικηγόρου πως δεν έμεινε ικανοποιημένος από τη συνάντησή του με τον πρώην αθλητή, καθώς η επιθυμία του ήταν να μάθει τι ακριβώς είχε γίνει τη μοιραία εκείνη νύχτα. Πέθανε λίγους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2023, χωρίς ποτέ να συγχωρέσει τον δολοφόνο της κόρης του.
Η επόμενη μέρα
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Νότιας Αφρικής, οι παραβάτες σοβαρών αδικημάτων αφού εκτίσουν τουλάχιστον το ήμισυ της ποινής τους δικαιούνται αποφυλάκιση υπό όρους. Με αυτό το δεδομένο ο Πιστόριους θα εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του σε κατ’ οίκον περιορισμό, χωρίς όμως να φορέσει βραχιόλι παρακολούθησης, καθώς αυτό δεν αποτελεί μέρος της διαδικασίας αποφυλάκισης υπό όρους στη Νότια Αφρική. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της φυλακής η μεταφορά του πρώην αθλητή «δεν σημαίνει το τέλος της ποινής. Σημαίνει μόνο ότι ο κρατούμενος θα ολοκληρώσει την ποινή εκτός του σωφρονιστικού ιδρύματος». Μέσα στους όρους είναι η απαγόρευση απομάκρυνσης του Πιστόριους από την περιοχή της Πρετόρια, ενώ επιπλέον θα παρακολουθήσει επίσης ένα πρόγραμμα για την αντιμετώπιση θεμάτων θυμού καθώς και ένα άλλο πρόγραμμα για τη βία κατά των γυναικών, ενώ παράλληλα θα πρέπει να κάνει κοινωφελή εργασία.
Ο Μπάρι Στέενκαμπ, πατέρας της Ρίβα, κατά τη διάρκεια της δίκης. Alon Skuy, Pool Photo via AP
Την ίδια στιγμή ο θείος του, που θα τον φιλοξενήσει στην πολυτελέστατη έπαυλή του, κάνει τις απαραίτητες μετατροπές προκειμένου να την αναβαθμίσει σε φρούριο καθώς η αστυνομία έχει προειδοποιήσει για ενδεχόμενες επιθέσεις με στόχο τον Παραολυμπιονίκη. Η ποινή του λήγει στις 5 Δεκεμβρίου 2029. Το ποια θα είναι η επόμενη μέρα για το πρώην ίνδαλμα των Παραολυμπιακών Αγώνων παραμένει άγνωστο. Και μπορεί οι παπαράτσι να ετοιμάζουν από τώρα τα πόστα τους, προκειμένου να πιάσουν έναν αποκαλυπτικό καρέ της εμφάνισης του Πιστόριους, για το μεγαλύτερο όμως μέρος των παλιών θαυμαστών του, που πλέον τον έχει αποκαθηλώσει πλήρως, το ενδιαφέρον τους για την τωρινή του κατάσταση δεν αποτελεί κάτι παραπάνω από μια ματιά σε μια άρρωστη κλειδαρότρυπα.
