Kathimerini.gr
Πέτρος Παπακωνσταντίνου
«Είμαι εναντίον ενός απερίσκεπτου πολέμου, που θα στηρίζεται όχι στη λογική, αλλά στο πάθος, όχι σε αρχές, αλλά σε πολιτικές σκοπιμότητες… Ενός πολέμου που θα απαιτήσει κατοχή ξένου εδάφους για απροσδιόριστο χρόνο, με απροσδιόριστο κόστος και απροσδιόριστες συνέπειες». Τα λόγια αυτά προέρχονται από ομιλία του τότε γερουσιαστή Μπαράκ Ομπάμα στις 2 Οκτωβρίου 2002 και αναφέρονταν στον επικείμενο πόλεμο κατά του Ιράκ. Θα μπορούσαν ωστόσο εξίσου καλά να ειπωθούν και σήμερα για τον πόλεμο που διεξάγει εδώ και έξι εβδομάδες το Ισραήλ στη Γάζα, απειλώντας να εγκλωβίσει τον εαυτό του αλλά και τον βασικό υποστηρικτή του, τις ΗΠΑ, σε έναν μακρύ κύκλο αιματοχυσίας, καταστροφών και πολιτικής φθοράς.
Η επιδρομή Ισραηλινών στρατιωτών και τανκς στο νοσοκομείο Αλ Σίφα, την περασμένη Τετάρτη, αποτέλεσε σημείο καμπής στο χρονικό της θηριωδίας, που ξεκίνησε με τις επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου. Η κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης ανάγκασε τις ΗΠΑ να επιτρέψουν την έκδοση απόφασης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το ίδιο βράδυ, για ανθρωπιστική παύση των εχθροπραξιών «επί αρκετές ημέρες». Κι αυτό, παρότι είχαν θέσει βέτο σε ταυτόσημο σχέδιο απόφασης πριν από 29 ημέρες, στη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν πολλές χιλιάδες άμαχοι. Στο μεταξύ, η αμερικανική κοινή γνώμη είχε μεταστραφεί, με το 68% των Αμερικανών και το 75% των Δημοκρατικών να ζητούν τώρα άμεση εκεχειρία. Σοβαρές ρωγμές εμφανίζονται και στο εσωτερικό των αμερικανικών ελίτ, όπως έδειξε η επιστολή που υπέγραψαν 500 και πλέον αξιωματούχοι από 40 κρατικές υπηρεσίες, καυτηριάζοντας την άνευ όρων υποστήριξη του Ισραήλ από τον Τζο Μπάιντεν.
Γεγονός είναι ότι η Ουάσιγκτον είχε δώσει, ουσιαστικά, το πράσινο φως για την επιδρομή στο Αλ Σίφα, καθώς λίγες ώρες νωρίτερα ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Τζον Κίρμπι είχε προσυπογράψει τον ισχυρισμό του Ισραήλ, κατά τον οποίο κάτω από το νοσοκομείο είχε στηθεί το κεντρικό στρατηγείο της Χαμάς. Θέση που υποστήριξε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος ένα εικοσιτετράωρο μετά την εισβολή, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ δεν εμφάνισε ούτε έναν ένοπλο, πόσο μάλλον ηγετικό στέλεχος, της Χαμάς και κανένα «στρατηγείο» της ισλαμικής οργάνωσης μέσα ή κάτω από το νοσηλευτικό ίδρυμα.
Οι μόνες «αποδείξεις» που παρουσίασε –και που δεν είχαν επιβεβαιωθεί από καμία ανεξάρτητη πηγή– ήταν 13 καλάσνικοφ και δύο χειροβομβίδες μέσα σε τσάντες άγνωστης προέλευσης, όπως και ένα όρυγμα στο έδαφος, στην περίμετρο του νοσοκομείου.
Δυτικά Μέσα που επικαλούνται ανώνυμους αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον υποστηρίζουν ότι, αν και δημόσια καλύπτει πλήρως το Ισραήλ, ο Τζο Μπάιντεν εντείνει τις παρασκηνιακές πιέσεις του στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Οι ολοένα και αυστηρότερες δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν συνηγορούν προς αυτή την κατεύθυνση. Το ίδιο και η δημόσια ομολογία του Ισραηλινού ομολόγου του Ελι Κοέν ότι η χώρα του έχει παράθυρο ευκαιρίας το πολύ δύο – τριών εβδομάδων, προτού οι διεθνείς διπλωματικές αντιδράσεις πάρουν παλιρροϊκές διαστάσεις.
Με τον χρόνο να κυλάει σε βάρος της και τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, Γιαΐρ Λαπίντ, να ζητάει την άμεση παραίτησή της, η κυβέρνηση Νετανιάχου βρίσκεται σε δεινή θέση. Παρότι ο ισραηλινός στρατός ελέγχει μεγάλο τμήμα της βόρειας Γάζας, τίποτα δεν δείχνει ότι βρίσκεται κοντά στο να πετύχει τους δύο βασικούς στόχους της – την εξόντωση της ηγεσίας και του στρατιωτικού μηχανισμού της Χαμάς, και την απελευθέρωση των ομήρων. Δρώντας υπό αυξανόμενη πίεση φαίνεται να επιλέγει μια τυφλή «φυγή προς τα εμπρός», με επέκταση της χερσαίας εισβολής και στη νότια Γάζα, όπου συνωστίζεται πλέον η πλειονότητα του πληθυσμού της Λωρίδας, κάτι που θα δώσει στην ανθρωπιστική κρίση ανείπωτες διαστάσεις. Η εντατικοποίηση των βομβαρδισμών στις νότιες πόλεις Χαν Γιούνις και Ράφα τα τελευταία εικοσιτετράωρα, όπως και το τελεσίγραφο για εκκενώσεις των περιοχών από τον ισραηλινό στρατό αποτελούν εξαιρετικά ανησυχητικούς οιωνούς.
Το σενάριο του Σινά
Σε αυτό το φόντο, το σενάριο για βίαιη εκδίωξη των Παλαιστινίων προς το Σινά επανέρχεται. Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς κάλεσε αυτή την εβδομάδα τους Παλαιστινίους της Γάζας να μεταναστεύσουν «εθελοντικά» εκτός Λωρίδας. Από την πλευρά του ο υπουργός Γεωργίας Αβι Ντίχτερ, ο οποίος ανήκει στο κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου, δήλωσε ανοιχτά ότι «αυτό που κάνουμε είναι η Νάκμπα της Γάζας» – παραλληλισμός με την «Καταστροφή», δηλαδή τον βίαιο εκπατρισμό 700.000 Παλαιστινίων στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948.
Αλλά οι επιθέσεις του Ισραήλ δεν περιορίζονται στη Γάζα. Από την 7η Οκτωβρίου μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 200 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί σε επιδρομές Ισραηλινών στρατιωτών και οπλισμένων εποίκων στη Δυτική Οχθη, που διοικείται όχι από τη Χαμάς, αλλά από την Παλαιστινιακή Αρχή. Το αποτέλεσμα είναι να εξασθενεί ακόμη περισσότερο, μέρα με τη μέρα, η θέση του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς και του κόμματός του, της Φατάχ, η οποία διέρχεται υπαρξιακή κρίση.
Στη Γάζα, οι «Ταξιαρχίες Αλ Ακσα», ένοπλο τμήμα της Φατάχ, πολεμούν μαζί με τη Χαμάς εναντίον του Ισραήλ. Στην Τζενίν της Δυτικής Οχθης, ο τοπικός ηγέτης της Φατάχ, Αμπού Ρουμέιλεχ, κάλεσε σε γενική απεργία, δηλώνοντας ότι «η ειρηνική αντίσταση έχει αποτύχει» (λίγο αργότερα συνελήφθη σε ισραηλινή επιδρομή). Από την πλευρά του ο Αμπάς Ζάκι, ιστορικό στέλεχος της Φατάχ και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της, δήλωσε στη γαλλική Le Monde ότι ο Παλαιστίνιος πρόεδρος «είναι ο βασικός υπεύθυνος για το σημερινό αδιέξοδο», ενώ υποστήριξε ότι «η Χαμάς εμπόδισε τον ενταφιασμό της παλαιστινιακής υπόθεσης και την επανέφερε στην ημερήσια διάταξη».
Με τις δηλώσεις από το Σαν Φρανσίσκο, την περασμένη Τετάρτη, ο Τζο Μπάιντεν φάνηκε να πιστεύει ότι η Παλαιστινιακή Αρχή μπορεί να επιβιώσει αν αναλάβει, μετά τη λήξη του πολέμου, τη διοίκηση όλων των παλαιστινιακών εδαφών, με παράλληλη εκκίνηση της πολιτικής διαδικασίας για τη λύση των δύο κρατών. Πέραν όμως του γεγονότος ότι ο Νετανιάχου εξακολουθεί να επιμένει στην επ’ αόριστον στρατιωτική κατοχή της Γάζας, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για το τι είδους «κράτος» έχει στο μυαλό του ο Αμερικανός πρόεδρος.
«Χάνεται ο έλεγχος»
Σε πρόσφατο άρθρο του στους New York Times υπό τον τίτλο «Οι ΗΠΑ χάνουν τον έλεγχο με το Ισραήλ», ο αναλυτής του ιδρύματος Κάρνεγκι, Στίβεν Βερτχάιμ, έγραφε: «Ο κ. Μπάιντεν κατά κανόνα περιγράφει τους Παλαιστινίους είτε ως διαβολικούς τρομοκράτες είτε ως αθώους αμάχους που χρειάζονται ανθρωπιστική προστασία. Αλλά οι Παλαιστίνιοι, πρώτα από όλα, είναι δρώντα πολιτικά υποκείμενα που αγωνίζονται για αυτοδιάθεση και δεν εννοούν να τους αγνοούν». Αυτό είναι το βασικό στοιχείο που ανέδειξε η υπό εξέλιξη, τρομερή κρίση και που θα βάλει τη σφραγίδα του στη Μέση Ανατολή της επόμενης ημέρας.
