Kathimerini.gr
ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Π. ΚΡΙΑΡΗ ΣΤΗΝ «Κ»
Χορός εκατοµµυρίων για ψηφιακά οικόπεδα σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Οχι, δεν είναι κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας ή απόσπασμα περιγραφής από την τελευταία σειρά του Netflix, αλλά πραγματικά γεγονότα των τελευταίων μηνών σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Τον περασμένο Δεκέμβριο κάποιος πλήρωσε 450.000 δολάρια για να αγοράσει στο metaverse ένα κομμάτι ψηφιακής γης δίπλα σε αυτό του διάσημου ράπερ Snoop Dogg.
Μόνο το 2021 οι πωλήσεις ψηφιακής ιδιοκτησίας (ένα είδος ψηφιακού real estate) άγγιξαν παγκοσμίως τα 500 εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι περισσότερες προβλέψεις αναφέρουν ότι μέχρι το τέλος του 2022 –και παρά το αβέβαιο μακροοικονομικό περιβάλλον– θα διπλασιαστούν φθάνοντας το 1 δισεκατομμύριο. Αρκετές εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι όλα τα παραπάνω διαμορφώνουν μια τάση η οποία θα μπορούσε να καταστήσει τη βιομηχανία του ψηφιακού real estate μια αγορά 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2026.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή εξετάζοντας τι είναι στην πραγματικότητα το metaverse και ερευνώντας εάν και ποιο ποσοστό υπερβολής υπάρχει σε αυτές τις εξελίξεις.
Το 1992, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Νιλ Στίβενσον επινόησε στο βιβλίο του Snow Crash τον όρο metaverse για να περιγράψει έναν κόσμο εικονικής πραγματικότητας όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ψηφιακά άβαταρ (όρος που προέρχεται αρχικά από την ινδουιστική θρησκεία και υποδηλώνει μια οντότητα σε ανθρώπινη μορφή) του εαυτού τους για να εξερευνήσουν αυτόν τον καινούργιο ψηφιακό κόσμο και συχνά για να αποδράσουν από μια δυστοπική πραγματικότητα.
Τριάντα χρόνια μετά, πολλά από αυτά που περιγράφει φαίνεται να παίρνουν σάρκα και οστά σε μια αναπάντεχη εξέλιξη, που μάλλον ούτε και ο ίδιος δεν πρέπει να περίμενε.
Ο όρος metaverse είναι ένας συνδυασμός της ελληνικής λέξης «μετά» με την αγγλική λέξη «universe» (σύμπαν), θέλοντας να περιγράψει έναν ιδιαίτερα καθηλωτικό εικονικό κόσμο όπου οι φυσικές συνήθειες συναντούν την ψηφιακή ζωή. Στα ελληνικά θα μπορούσε λοιπόν να αποδοθεί ως μετασύμπαν.
Η πρώτη φορά που ίσως πολλοί από εμάς ακούσαμε ή διαβάσαμε (για) τον όρο metaverse ήταν όταν τον Οκτώβριο του 2021 ο επικεφαλής του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ανακοίνωσε στην κεντρική ομιλία ενός συνεδρίου τη μετονομασία της εταιρείας του –που τυγχάνει να είναι το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο παγκοσμίως με 2,93 δισεκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες– σε «Meta», δηλώνοντας με μεγάλη αυτοπεποίθηση ότι το metaverse θα είναι το επόμενο βήμα του Διαδικτύου. Ο συμβολισμός φυσικά είναι κάθε άλλο παρά τυχαίος και επίσης ενδεικτικός των φιλοδοξιών του Facebook (Meta εφεξής) να πρωταγωνιστήσει σε αυτόν τον καινούργιο κόσμο.
Ωστόσο, δεν είναι η μοναδική περίπτωση. Πολλές (κορυφαίες) εταιρείες παγκοσμίως έχουν ποντάρει πολλά στο metaverse και στο ανερχόμενο οικοσύστημά του:
Η Microsoft ανακοίνωσε πριν από λίγους μήνες την εξαγορά της εταιρείας βιντεοπαιχνιδιών Activision Blizzard για 68,7 δισ. δολάρια –είναι η μεγαλύτερη εξαγορά που έχει κάνει ποτέ–, με το metaverse να είναι ένας από τους κύριους λόγους αφού, σύμφωνα και με τον επικεφαλής Σάτια Ναντέλα, τα βιντεοπαιχνίδια είναι από τα μεγαλύτερα πεδία εφαρμογής του metaverse.
Τον περασμένο Δεκέμβριο κάποιος πλήρωσε 450.000 δολάρια για να αγοράσει στο metaverse ένα κομμάτι ψηφιακής γης δίπλα σε αυτό του διάσημου ράπερ Snoop Dogg.
Η εταιρεία Nvidia, μία από τις κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο και ηγέτιδα στην τεχνητή νοημοσύνη, θέλει να φέρει εκατομμύρια ανθρώπους στο metaverse με την πλατφόρμα Omniverse, την οποία μάλιστα ανακοίνωσε τον Ιανουάριο ότι θα διαθέτει δωρεάν στους καταναλωτές σε μια κίνηση που εν πολλοίς ερμηνεύτηκε ως απάντηση στη Meta.
Η Shopify, μία από τις δημοφιλέστερες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου παγκοσμίως, έχει λανσάρει εύχρηστα εργαλεία τρισδιάστατης και επαυξημένης πραγματικότητας για τα online καταστήματα σε ένα στοίχημα για το πώς το metaverse μπορεί να αλλάξει το λιανεμπόριο.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους μεγάλα ονόματα όπως τα ανωτέρω στοιχηματίζουν τόσο πολλά σε κάτι που σήμερα δεν έχει πρακτική εφαρμογή, η οποία να ξεπερνάει σε αξιοπρόσεκτο βαθμό τα δημοφιλή βιντεοπαιχνίδια που παίζονται με γυαλιά εικονικής πραγματικότητας:
Τα (δυνητικά) οικονομικά μεγέθη είναι πραγματικά δυσθεώρητα: σύμφωνα με την Goldman Sachs, το metaverse μπορεί να εξελιχθεί σε μια αγορά 8 τρισ. δολαρίων, ενώ άλλες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό ακόμη και στα 30 τρισ. δολάρια σε βάθος 10 ή 15 ετών. Ενδεικτικά, το ΑΕΠ της Ε.Ε. ήταν περίπου 17 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2021.
Εάν το metaverse αποδειχθεί ότι μπορεί να πλησιάσει σε μέγεθος έστω και τις συντηρητικότερες των προβλέψεων, τότε θα μιλάμε για μια αλλαγή παραδείγματος, η οποία θα μετακινήσει τις χρηματοοικονομικές ροές σημαντικών τμημάτων του παγκόσμιου επιχειρείν με πλήρη αναδιάρθρωση, ταυτόχρονα, της αλυσίδας αξίας. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το πλεονέκτημα των επιχειρήσεων εκείνων που θα πρωτοπορήσουν μπορεί να έχει καθοριστική σημασία.
Εάν οι άνθρωποι περνούν τόσο χρόνο στο υπάρχον δισδιάστατο Διαδίκτυο, είναι εύκολο να φανταστούμε τη θεαματική επίδραση μιας τρισδιάστατης –και πολύ περισσότερο αλληλεπιδραστικής– παραλλαγής όπως το metaverse.
Το metaverse συνδέεται συχνά και με ένα άλλο θέμα που απασχολεί τα πρωτοσέλιδα, αυτό της επόμενης γενιάς του Διαδικτύου που θα είναι βασισμένη στην επαναστατική τεχνολογία blockchain, την επονομαζόμενη και Web 3. Αν και συχνά οι δύο έννοιες συγχέονται από πολλούς, εντούτοις δεν ταυτίζονται: παρότι και οι δύο εστιάζουν στο Διαδίκτυο, η καθεμία επικεντρώνεται σε διαφορετική πλευρά (του ίδιου όμως νομίσματος): το Web 3 στην ιδιοκτησία και στον έλεγχο της δομής του Διαδικτύου, και το metaverse στους διάφορους (εναλλακτικούς) τρόπους με τους οποίους θα έχουμε πρόσβαση σε αυτό στο μέλλον.
Παρότι η έννοια του metaverse και το πώς μπορεί να αλλάξει τον κόσμο είναι πραγματικά συναρπαστική, βρισκόμαστε ακόμη σε μια φάση πρώιμης δομικής ανάπτυξης όπου οι πολλές άγνωστες παράμετροι καθιστούν κάθε πρόβλεψη παρακινδυνευμένη. Είναι πάντως αξιοπρόσεκτο ότι από τον Οκτώβριο του 2021 που το Facebook μετονομάστηκε σε Meta έχει χάσει περίπου το ήμισυ της κεφαλαιοποίησής του, ήτοι 500 δισ. δολάρια. Το αν είναι τυχαίο ή όχι μπορεί να αποτελέσει θέμα επόμενου άρθρου.
* Ο κ. Παναγιώτης Κριάρης είναι στέλεχος επιχειρήσεων στον χώρο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και του FinTech.
