Kathimerini.gr
ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ρομάνο Πρόντι, καθηγητής Οικονομικών, πρόεδρος της Κομισιόν (1999-2004) και δύο φορές πρωθυπουργός της Ιταλίας, έχει αδυναμία στη χώρα μας. Τον περασμένο Οκτώβριο επισκέφθηκε την Αθήνα, καλεσμένος του Κώστα Σημίτη, και μίλησε σε εκδήλωση του Ιδρύματος Σημίτη. Ο Ιταλός πολιτικός παραχώρησε συνέντευξη στην «Κ» από το σπίτι του στην Μπολόνια της Ιταλίας. Αυστηρά απομονωμένος, μακριά από παιδιά και εγγόνια, φίλους και συνεργάτες και έχοντας δίπλα του μόνο την εδώ και 50 χρόνια σύζυγό του Φλάβια Φραντσόνι, παρακολουθεί τις εξελίξεις.
– Προσωπικά πώς αισθάνεστε, κύριε πρόεδρε;
– Αποκαλώ τον εαυτό μου πολιτικό κρατούμενο. Εχει αλλάξει η ζωή μου. Δεν βλέπω κανέναν εκτός από τη γυναίκα μου. Το ζήτημα της πανδημίας είναι πολύ σοβαρό. Το μόνο που κάνω είναι να διαβάζω, να διαβάζω, να διαβάζω και να διαβάζω...
– Τι λάθος έγινε στην Ιταλία;
– Ημασταν άτυχοι επειδή γίναμε η πρώτη χώρα όπου έφτασε η επιδημία. Αλλά μόλις αντιληφθήκαμε τι συμβαίνει, αντιδράσαμε αμέσως. Ισως αργήσαμε λίγο, δυο-τρεις ημέρες. Αλλά σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι να πάρεις την απόφαση να αλλάξεις τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Κάποιες άλλες χώρες μάλλον πίστευαν ότι το πρόβλημα θα παραμείνει στην Ιταλία. Αλλά σύντομα όλες έλαβαν τα ίδια μέτρα. Και η Ισπανία και η Γαλλία και η Βρετανία.
– Η Ευρώπη βρίσκεται σε δυσαρμονία. Τι πρέπει να γίνει για τη διάσωση της ευρωπαϊκής οικονομίας;
– Η Ευρώπη αλλάζει μέσα από καταστροφές. Υπάρχουν όμως σήμερα κάποιες διαφορές από άλλες κρίσεις. Στην πρόσφατη οικονομική κρίση, εσείς οι Ελληνες υποφέρατε από τα ευρωπαϊκά λάθη και τις κοντόφθαλμες συμπεριφορές της Ολλανδίας και της Γερμανίας. Αλλά δεν είχατε πολλές δικαιολογίες, γιατί κι εσείς είχατε κάνει λάθη. Σήμερα όμως καμία χώρα δεν έχει ευθύνη γι’ αυτό που συμβαίνει. Δεν μπορεί η λογική της διχοτόμησης Βορρά - Νότου να συνεχίζει να επηρεάζει τη διαμόρφωση των αποφάσεων. Εάν συνεχιστεί να επιβάλλεται, θα έχει ως μόνη εξήγηση τους εθνικούς εγωισμούς και την απουσία ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
– Υποστηρίζετε το ευρωομόλογο;
– Ασφαλώς, και μην ξεχνάτε ότι το ζητούν όχι μόνον η Ιταλία και η Ελλάδα, αλλά και η Γαλλία μεταξύ άλλων. Εάν δεν επωμιστούμε όλοι μαζί το βάρος της κρίσης, εάν δεν υπάρξει τώρα αλληλεγγύη, τότε πότε θα υπάρξει; Χωρίς ευρωομόλογο η Ευρώπη θα βρεθεί σε δύσκολη θέση. Οχι άμεσα, αλλά θα βρεθεί.
– Η κρίση θα οξύνει τις ήδη υψηλές ανισότητες σε παγκόσμιο επίπεδο...
– Οι ανισότητες αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία 30 χρόνια. Και θα συνεχίσουν να αυξάνονται εάν δεν αλλάξουμε γραμμή πλεύσης. Προς το παρόν, ο πλούτος συγκεντρώνεται σε έναν μικρό αριθμό εταιρειών-γιγάντων της τεχνολογίας και του χρηματοοικονομικού τομέα.
– Αποδίδετε την ενίσχυση του πολιτικού αυταρχισμού διεθνώς στην αύξηση της ανισότητας;
– Ο πολιτικός αυταρχισμός απλώνεται παντού – στην Κίνα, στη Ρωσία, στην Κεντρική Ασία, στις Φιλιππίνες, στην Αυστραλία, στην Τουρκία, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Βραζιλία. Και αυτό συμβαίνει γιατί η διεύρυνση των ανισοτήτων διχάζει τις κοινωνίες, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι ψηφοφόροι να υποστηρίζουν να αποδοθεί αυταρχική εξουσία σε πολιτικούς που δεν ακολουθούν τους παραδοσιακούς κανόνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Εάν δεν επιτευχθεί μια παγκόσμια συμφωνία για δικαιότερη φορολόγηση και επιβολή ορθότερης συμπεριφοράς στον κόσμο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, τότε θα παραμείνω απαισιόδοξος για το μέλλον.
– Ως οικονομολόγος πιστεύετε ότι μπορούμε να εκτυπώσουμε χρήμα χωρίς να κινδυνεύουμε από πληθωρισμό;
– Ασφαλώς μπορούμε. Η χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική είναι τέτοια ώστε δεν υπάρχει κίνδυνος.
– Οι απαγορεύσεις και οι καραντίνες ισοδυναμούν με αναστολή θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πρέπει να φροντίζουμε να επαναλαμβάνουμε ότι η αποκατάστασή τους είναι απολύτως απαραίτητη;
– Βεβαίως! Τα θεμελιώδη δικαιώματα αναστέλλονται μόνον όταν υπάρχει πραγματικό ζήτημα για την ανθρώπινη ζωή. Και τώρα, ασφαλώς υπάρχει. Μόλις επιλυθεί θα πρέπει να αποκατασταθούν πλήρως.
– Ως πρόεδρος της Κομισιόν είχατε σκεφθεί ότι θα έρθει κάποτε μια τέτοια ώρα;
– Δεν είχα υπολογίσει μια πανδημία, αλλά το 2003 είχα ζητήσει να ιδρυθεί ενιαία ευρωπαϊκή αρχή που θα οργανώνει κοινές πολιτικές προστασίας της δημόσιας υγείας. Τα κράτη-μέλη δεν συμφώνησαν.
– Είστε αισιόδοξος ότι η κρίση δεν θα κρατήσει πολύ;
– Ελπίζω ότι θα κρατήσει όσο κράτησε και στην Κίνα, δηλαδή όχι πολύ.
– Η Κίνα εμφανίζεται σήμερα ως παγκόσμιο παράδειγμα για όλα.
– Ακριβώς. Πριν από 20 χρόνια οι Κινέζοι ηγέτες στις συζητήσεις τους μαζί μας φρόντιζαν να υπονοούν ότι ίσως προχωρήσουν πιο κοντά στο δημοκρατικό υπόδειγμα της Δύσης. Σήμερα όμως, ο πρόεδρος Σι πιστεύει ότι η Κίνα δίνει το παράδειγμα στους άλλους, αφού επιτυγχάνει καλύτερα αποτελέσματα από τη Δύση. Αυτό με κάνει να πιστεύω ότι πρέπει να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τη φιλελεύθερη δημοκρατία.
Οι φορολογικοί παράδεισοι
– Θα πρέπει να καταργηθούν οι φορολογικοί παράδεισοι;
– Οι φορολογικοί παράδεισοι υπάρχουν συνεπεία της ισχύος των γιγάντων του χρήματος και της τεχνολογίας. Ακόμη και στην Ευρώπη υπάρχουν. Η Ιρλανδία και η Ολλανδία λειτουργούν εν μέρει ως φορολογικοί παράδεισοι. Η Ολλανδία είναι τόσο σκληρή απέναντι στον ευρωπαϊκό Νότο ακριβώς επειδή η ίδια έχει εξασφαλίσει όρους για την προσέλκυση επενδύσεων που την καθιστούν περίπου φορολογικό παράδεισο. Να καταργηθούν οι παράδεισοι; Θεωρώ ότι θα ήταν απαραίτητο, αλλά δεν πιστεύω ότι θα συμβεί. Η Ευρώπη δεν μπορεί να το κάνει, διότι για μια τέτοια απόφαση απαιτείται ομοφωνία.
