Γιάννης Σουλιώτης
Δύο δικογραφίες εις βάρος Τούρκων δουλεμπόρων καθώς και των επικεφαλής δύο γνωστών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων από την Ελλάδα και το εξωτερικό σχημάτισε το Λιμενικό. Προηγήθηκαν έρευνες με τη συνδρομή και της ΕΥΠ, από τις οποίες προέκυψαν απευθείας επικοινωνίες διακινητών από τα τουρκικά παράλια με τους εμπλεκόμενους εθελοντές στην Ελλάδα, προτού οι βάρκες με τους πρόσφυγες και μετανάστες ξεκινήσουν το ταξίδι τους με προορισμό τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και συγκεκριμένα την Κω και το Φαρμακονήσι. Στις επικοινωνίες αυτές φέρεται να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τον χρόνο εκκίνησης του ταξιδιού, το δρομολόγιο και τον χρόνο άφιξής τους στα ελληνικά νησιά. Δραστηριότητα που σύμφωνα με τις προανακριτικές αρχές εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου 4251 περί «διευκόλυνσης εισόδου πολιτών τρίτων χωρών στο ελληνικό έδαφος» και επισύρει βαριές ποινές πολυετούς κάθειρξης.
Στη μία από τις δύο υποθέσεις, η έρευνα του Λιμενικού κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τον ρόλο του οργανωτή της μεταφοράς από την Τουρκία στην Ελλάδα είχε αξιωματικός της τουρκικής ακτοφυλακής. Έδειξε στους διακινούμενους την ταυτότητά του προκειμένου να τους πείσει για την επιτυχία του εγχειρήματος και να εισπράξει από καθέναν απ’ αυτούς το ποσό των 1.000 ευρώ. Την ιδιότητά του φέρεται να επιβεβαιώνει σε κατάθεσή του και ο ένας από τους διακινούμενους, Σομαλός αστυνομικός, που κατά δήλωσή του φιλοξενήθηκε για διάστημα ενός μηνός στο σπίτι του διακινητή. Οι δύο αυτές δικογραφίες, την ύπαρξη των οποίων αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», ολοκληρώθηκαν και υποβλήθηκαν πριν από μερικούς μήνες στην αρμόδια εισαγγελία. Σήμερα, οι φάκελοι των δύο υποθέσεων βρίσκονται στα χέρια του ανακριτή Κω.
Το χρονικό
Η έρευνα για την πρώτη από τις δύο υποθέσεις ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2021, όταν το στρατιωτικό παρατηρητήριο στην περιοχή του Αγίου Φωκά στην Κω ενημέρωσε το λιμεναρχείο Κω ότι μια φουσκωτή βάρκα με μετανάστες κινείτο προς τις ακτές του νησιού. Λίγη ώρα αργότερα, στελέχη του Λιμενικού έφτασαν στο σημείο, εντόπισαν κατεστραμμένη τη βάρκα και μια εξωλέμβια μηχανή, όχι όμως και τους πρόσφυγες και μετανάστες που επέβαιναν σε αυτήν. Οι πρώτοι οκτώ μετανάστες βρέθηκαν μερικές ώρες αργότερα σε ορεινή περιοχή του νησιού και μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ). Ακόμη έξι άτομα εντόπισε η αστυνομία.
Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις του λιμεναρχείου και της αστυνομίας έφτασαν δύο μηνύματα από τον προσωπικό λογαριασμό Έλληνα δικηγόρου, ο οποίος τυγχάνει επικεφαλής ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στα email αυτά υπήρχαν αναλυτικά τα ονόματα και οι φωτογραφίες όσων επέβαιναν στη φουσκωτή βάρκα. Στις καταθέσεις τους ενώπιον των στελεχών του Λιμενικού, ορισμένοι από τους μετανάστες είπαν ότι είχαν δώσει 800 ευρώ σε δουλέμπορο ονόματι «Alex» για τη μεταφορά τους από την Αλικαρνασσό (Μπόντρουμ) στην Κω. Κατέθεσαν ακόμη ότι ρόλο οργανωτή της μεταφοράς είχε ένας 40χρονος υπήκοος Καμερούν, ο οποίος είχε ταξιδέψει μαζί τους από την Τουρκία στην Κω με την ίδια φουσκωτή βάρκα.
Ο ίδιος μάρτυρας περιέγραψε, τέλος, ότι πριν από τον απόπλου της βάρκας από τα παράλια της Τουρκίας, ο 40χρονος υπήκοος Καμερούν κατόπιν υπόδειξης του Τούρκου δουλεμπόρου «Αlex» επικοινώνησε με τον Ελληνα επικεφαλής της ΜΚΟ ενημερώνοντάς τον για τις λεπτομέρειες του ταξιδιού. Αντίστοιχη επικοινωνία επαναλήφθηκε και αμέσως μετά τον κατάπλου της φουσκωτής βάρκας στην ακτή του Αγίου Φωκά στο νησί. Με βάση τις καταθέσεις των μεταναστών, ο 40χρονος άνδρας από το Καμερούν συνελήφθη, το κινητό του τηλέφωνο κατασχέθηκε και εστάλη στο τμήμα Ψηφιακών Πειστηρίων της ΕΛ.ΑΣ.
Ο έλεγχος στα δεδομένα της συσκευής, όπως για παράδειγμα το ιστορικών επικοινωνιών σε εφαρμογές WhatsApp και Viber, ολοκληρώθηκε αρκετούς μήνες αργότερα, με τα ευρήματα να επιβεβαιώνουν –σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες– όσα νωρίτερα οι μετανάστες είχαν πει στις καταθέσεις τους. Και αυτό διότι φέρεται να προέκυψαν απευθείας επικοινωνίες των συλληφθέντων ως διακινητών με τον Έλληνα επικεφαλής της ΜΚΟ, ο οποίος είναι δικηγόρος στο επάγγελμα, καθώς και έναν υπήκοο βορειοευρωπαϊκής χώρας, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει συστήσει Μη Κυβερνητική Οργάνωση με έντονη παρουσία στο Ανατολικό Αιγαίο. Για τον συγκεκριμένο, δε, δεν είναι η πρώτη δικογραφία που σχηματίζεται από τις ελληνικές αρχές.
Για το λιμεναρχείο Κω και την Κεντρική Διεύθυνση Ασφαλείας του Λιμενικού τα στοιχεία που ανέκυψαν ήταν επαρκή για τον σχηματισμό δικογραφίας εις βάρος όλων των εμπλεκομένων στην υπόθεση. Δεν αρκέστηκαν όμως μόνο σε αυτό.
Με αφορμή περιστατικό που εκτυλίχθηκε ενάμιση μήνα μετά εκείνο της Κω, διεξήγαγαν νέα έρευνα η οποία κατέληξε στον σχηματισμό και νέας (!) δικογραφίας εις βάρος των δύο συγκεκριμένων εθελοντών. Αφετηρία της υπόθεσης υπήρξε ο κατάπλους βάρκας με μετανάστες στο Φαρμακονήσι στα τέλη Αυγούστου του 2021. Οπως και στην περίπτωση της Κω, η άφιξη των μεταναστών έγινε γνωστή μέσω email με τα πλήρη στοιχεία και φωτογραφίες των διακινούμενων, το οποίο εστάλη στο λιμεναρχείο Λέρου, από τον Ελληνα επικεφαλής της ΜΚΟ. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη μέθοδος –κοινοποίηση των στοιχείων των αλλοδαπών– εφαρμόζεται από τους εθελοντές προκειμένου να προλαμβάνονται τυχόν επαναπροωθήσεις.
Σχεδόν 24 ώρες μετά την αποστολή του ηλεκτρονικού μηνύματος, άνδρες του Λιμενικού βρήκαν και περισυνέλεξαν τους μετανάστες. Οι τελευταίοι μεταφέρθηκαν στη Λέρο και έδωσαν καταθέσεις περιγράφοντας τις λεπτομέρειες του ταξιδιού τους. Και γι’ αυτή την υπόθεση το Λιμενικό σχημάτισε δικογραφία εις βάρος των επικεφαλής των δύο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, κατηγορώντας τους ότι συνέδραμαν στον ρόλο των δουλεμπόρων. Επικαλείται μεταξύ άλλων τη συμμετοχή τους σε κοινές ομάδες ανταλλαγής μηνυμάτων μέσω της εφαρμογής WhatsApp. Αντίθετα με την υπόθεση της Κω, σε αυτή την περίπτωση, κατά πληροφορίες, δεν προέκυψαν ψηφιακά ίχνη επικοινωνιών των δύο εθελοντών, του Έλληνα και του Βορειοευρωπαίου, με τους διακινητές στην Τουρκία. Από τις καταθέσεις των προσφύγων, πάντως, προέκυψε ότι τη διακίνηση είχε οργανώσει αξιωματικός της τουρκικής ακτοφυλακής, ο οποίος μάλιστα είχε υποδείξει στους μετανάστες να κατευθυνθούν στο Φαρμακονήσι όπου δεν έχουν παρουσία το Λιμενικό και η αστυνομία. Φέρεται, δε, να τους ενημέρωσε ότι οι ένστολοι στο στρατιωτικό φυλάκιο δεν νομιμοποιούνται να τους συλλάβουν και μάλιστα τους προέτρεψε να παρουσιαστούν σε αυτούς για να ζητήσουν φαγητό.
Οι φάκελοι
Οι συγκεκριμένες δύο δικογραφίες προστίθενται σε τουλάχιστον δύο ακόμη παρόμοιες που έχουν σχηματίσει Λιμενικό και αστυνομία το διάστημα από το 2020 έως σήμερα εις βάρος μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Το καλοκαίρι του 2020, για παράδειγμα, ΕΥΠ και αστυνομία είχαν πραγματοποιήσει μυστική έρευνα με κωδική ονομασία «Αλκμήνη» εις βάρος μελών τεσσάρων ΜΚΟ με παρουσία στη Λέσβο – τα περισσότερα μέλη με καταγωγή από χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Υπό την απειλή βαριάς δίωξης, οι περισσότεροι εθελοντές διέκοψαν τη δραστηριότητά τους στην οποία απέδιδαν αυστηρά και μόνο ανθρωπιστικά κίνητρα και επέστρεψαν στις πατρίδες τους. Η ποινική εξέλιξη των υποθέσεων αυτών, πάντως, ήταν αναντίστοιχη της έμφασης που δόθηκε αρχικά από τις διωκτικές αρχές.
