Γιώργος Λιάλιος
Απίστευτο και όμως πραγματικό. Αν τα μπαρ Principote και Nammos κατεδαφίσουν έως τις αρχές Μαΐου το σύνολο των παράνομων κατασκευών τους, τότε θα πληρώσουν πρόστιμο… μόλις 500 ευρώ. Η δυνατότητα αυτή δίνεται με νέα νομοθετική διάταξη, που θέσπισε προ δεκαπενθημέρου το υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι δύο επιχειρήσεις ήδη κατέθεσαν στην Υπηρεσία Δόμησης Σύρου αίτημα να προβούν αυτοβούλως στην κατεδάφιση.
Στα τέλη Μαρτίου, στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος (ν. 5037/23) και καθώς ήδη είχε προκύψει η υπόθεση του άγριου ξυλοδαρμού του αρχαιολόγου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, προβλέφθηκε ένας νέος μηχανισμός για ταχύτερη καταγραφή πολεοδομικών (και άλλων) παρανομιών. Πιο συγκεκριμένα, δόθηκε στους επιθεωρητές Περιβάλλοντος η δυνατότητα να συμμετέχουν σε μεικτά κλιμάκια ελέγχου, τα οποία θα ελέγχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις κατ’ εντολήν του εκάστοτε γενικού γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού.
Μέχρι τότε, οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος μπορούσαν να ελέγξουν μόνο περιβαλλοντικές παρανομίες, ενώ οι πολεοδομικές ελέγχονταν από τις κατά τόπους υπηρεσίες δόμησης. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, λοιπόν, οι επιθεωρητές πραγματοποιούν αυτοψία και μετά συντάσσουν ένα πόρισμα, το οποίο κοινοποιούν στον αυθαιρετούντα, ώστε να ασκήσει, αν το επιθυμεί, προσφυγή εντός δέκα ημερών στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ).
Μερικές ημέρες αργότερα, στις 13 Απριλίου, δημοσιεύθηκε ο νόμος 5043/23, με τον οποίο προστέθηκε ένα άρθρο στις προηγούμενες διατάξεις. Από τη μία πλευρά, ορίζεται ότι οι αυθαιρεσίες, για τις οποίες το πόρισμα των επιθεωρητών οριστικοποιείται, πρέπει να κατεδαφιστούν, ενώ επιβάλλονται κανονικά πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης, επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις και αναστέλλεται η άδεια λειτουργίας του χώρου (εφόσον πρόκειται για χώρο άσκησης οικονομικής δραστηριότητας).
Δίνεται όμως μια δυνατότητα στον παρανομούντα να συμμορφωθεί. Οπως προβλέπει η διάταξη, ο ιδιοκτήτης μπορεί μέσα σε δέκα ημέρες (από τη θυροκόλληση της έκθεσης αυτοψίας) να ενημερώσει την τοπική υπηρεσία δόμησης ότι πρόκειται να προχωρήσει αυτοβούλως στην κατεδάφιση της αυθαιρεσίας και στην αποκατάσταση του σημείου. Εφόσον το πράξει εντός του διαστήματος αυτού, «η υπηρεσία δόμησης ορίζει (σ.σ. ιδιώτη) ελεγκτή δόμησης για τη διαπίστωση της κατεδάφισης και της αποκατάστασης της αυθαιρεσίας και επιβάλλεται πρόστιμο πεντακοσίων, 500, ευρώ», ενώ ταυτόχρονα διαγράφονται τα πρόστιμα και αναστέλλονται οι ποινικές διώξεις. Επειδή όμως στο παρελθόν, ειδικά για τις λυόμενες κατασκευές, έχει πολλάκις διαπιστωθεί ότι οι παρανομούντες τις απομάκρυναν προκειμένου να γλιτώσουν τα πρόστιμα και… τις ξαναέστηναν, ο νόμος προβλέπει ότι η διαδικασία οικειοθελούς απομάκρυνσης εφαρμόζεται μόνο μία φορά στο ίδιο ακίνητο, ενώ σε περίπτωση υποτροπής επιβάλλονται κανονικά τα πρόστιμα. Στην ίδια ρύθμιση προβλέπεται ότι στα κτίσματα που εντοπίζονται επ’ αυτοφώρω από τα κλιμάκια των επιθεωρητών κρίνονται κατεδαφιστέα (εκτός εάν ο ιδιοκτήτης προσκομίσει έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι η κατασκευή είναι νόμιμη).
Τι σημαίνουν αυτές οι δύο ρυθμίσεις για τη Μύκονο; Στη μεν περίπτωση του Principote στον Πάνορμο, ο ιδιοκτήτης μπορεί αντί να καταβάλει πρόστιμο ανέγερσης και διατήρησης 22,2 εκατ. ευρώ, να κλείσει τις υποχρεώσεις του με 500 ευρώ. Σύμφωνα όμως με το πόρισμα των επιθεωρητών (βλ. «Κ», 22.4.23, «Μύκονος: Με διαδικασία εξπρές οι κατεδαφίσεις στο Nammos – 40.000 τετραγωνικά παρανομιών στο «Πριγκιπάτο»») θα πρέπει να κατεδαφίσει 40.000 τετραγωνικά παράνομων κατασκευών, που έχουν καταγραφεί στην έκθεση αυτοψίας, κάτι που δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί μέσα στην προθεσμία των 10 ημερών που ορίζει ο νόμος.
Για το δε Nammos, η παρανομία ήταν σαφώς μικρότερη (ουσιαστικά δύο κτίρια 520 τ.μ. και 40 τ.μ.) και ευκολότερα κατεδαφίσιμη – ωστόσο, επειδή οι εργασίες βρέθηκαν σε εξέλιξη, προβλέπεται διαφορετική διαδικασία: άμεση κατεδάφιση και αφαίρεση της άδειας λειτουργίας (σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία). Επομένως και αυτή η επιχείρηση έχει συμφέρον να προχωρήσει μόνη της σε άμεση κατεδάφιση των παρανομιών.
Αίτηση συμμόρφωσης
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», και οι δύο επιχειρήσεις κατέθεσαν τις προηγούμενες ημέρες αίτηση συμμόρφωσης στην Υπηρεσία Δόμησης Σύρου (όπου υπάγεται η Μύκονος). Αυτό σημαίνει ότι έχουν ενεργοποιήσει τη σχετική διαδικασία. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό αν υπέβαλαν προσφυγή και ενώπιον του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, για να αμφισβητήσουν στοιχεία των αυτοψιών και των πορισμάτων.
Στην κυβέρνηση υπάρχει η πρόθεση άμεσων κατεδαφίσεων, προκειμένου να διαφανεί η πρόθεση σύγκρουσης με την παρανομία. Το πρόβλημα στην περίπτωση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, η οποία θα έχει το βάρος της κατεδάφισης, είναι ότι δεν υπάρχει «ανοιχτή» (προϋφιστάμενη της διετούς αναστολής) εργολαβία για κατεδαφίσεις και θα πρέπει να επιλεγεί κάποια άλλη οδός, με αρκετούς νομικούς ελιγμούς.
