Του Βασίλη Νέδου
Σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη δυνατότητα του κρατικού μηχανισμού να προστατεύσει υποδομές ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια, προκαλεί η χθεσινή καταστροφή μονάδας διασποράς της 111 Πτέρυγας Μάχης (Π.Μ.) της Πολεμικής Αεροπορίας (Π.Α.) στη Νέα Αγχίαλο, όπου βρίσκονταν αποθηκευμένα πυρομαχικά και εκρηκτικές ύλες σε αποθήκες πάνω και κάτω από το έδαφος.
Δεν είναι ακόμα σαφές τι είδους πυρομαχικά ήταν αποθηκευμένα στο σημείο, ωστόσο καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη μονάδα διασποράς βρισκόταν σε απόσταση σχεδόν 7 χιλιομέτρων από την αεροπορική βάση, διότι εκεί ήταν αποθηκευμένες βόμβες αέρος-εδάφους υψηλής εκρηκτικότητας.
Η συγκεκριμένη αποθήκη διέθετε συστήματα πυρα- σφάλειας, τα οποία εξαιτίας του τεράστιου εκρηκτικού όγκου ουσιαστικά έχουν αχρηστευτεί.
Η 111 Π.Μ. αποτελεί μία από τις σημαντικότερες βάσεις της Π.Α., καθώς από εκεί επιχειρούν συνολικά τρεις πολεμικές μοίρες μαχητικών F-16 (δύο τύπων Block 50 και Block 30), ήτοι μια δύναμη σχεδόν 65-70 αεροσκαφών.
Εν ολίγοις στην 111 Π.Μ. βρίσκονται σε μόνιμη βάση σχεδόν τα μισά F-16 της Π.Α. Σε διάφορα σημεία σε αρκετά μεγάλη διασπορά από την 111 Π.Μ. υπάρχουν αποθήκες πυρομαχικών, εκρηκτικών, αλλά και στρατιωτικό δίκτυο αγωγών μεταφοράς καυσίμων. Εν ολίγοις ένα οικοσύστημα υποστήριξης της 111 Π.Μ., από την οποία –σε συνθήκες προ του Φεβρουαρίου όταν και σχεδόν σταμάτησε η τουρκική αεροπορική δραστηριότητα στο Αιγαίο– απογειώνονταν καθημερινά F-16 για αποστολές αναχαιτίσεων.
Η απόφαση να απογειωθούν από την 111 Π.Μ. F-16 και να μεταφερθούν στην 110 Π.Μ. στη Λάρισα, ελήφθη για λόγους προληπτικής προστασίας των μαχητικών, όχι τόσο από τις φλόγες, καθώς η πυρκαγιά δεν πλησίασε το αεροδρόμιο, αλλά λόγω των θερμοκρασιών που ήταν πιθανόν να αναπτυχθούν.
Υπό αυτές τις συνθήκες, πέρα από το γενικό ζήτημα για την ικανότητα του κρατικού μηχανισμού να προστατεύει υποδομές υψίστης αξίας για την εθνική ασφάλεια, προκύπτουν ορισμένα πιο συγκεκριμένα ερωτήματα:
• Πρώτον, πέρα από την έγκαιρη εκκένωση της μονάδας από το προσωπικό, τηρήθηκε το πρωτόκολλο πυρασφάλειας και όλα όσα αυτό προβλέπει σε περίπτωση πυρκαγιάς; Ηταν επικαιροποιημένο το συγκεκριμένο πρωτόκολλο, με βάση τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν εν έτει 2023; Αν και η αποθήκη αυτή είναι πιστοποιημένη από το ΝΑΤΟ (όπως άλλωστε σχεδόν όλες αυτού του είδους των υποδομών της Π.Α.), αυτό δεν σημαίνει ότι διέθετε την απαιτούμενη υποδομή. Η συγκεκριμένη αποθήκη διέθετε συστήματα πυρασφάλειας, τα οποία εξαιτίας του τεράστιου εκρηκτικού όγκου ουσιαστικά έχουν αχρηστευτεί. Χθες, πάντως, τα πυρομαχικά είναι πιθανό να πυροδοτήθηκαν εξαιτίας της υπερθέρμανσης και όχι από απευθείας επαφή με τις φλόγες.
• Δεύτερον, οι πυροσβεστικές δυνάμεις γνώριζαν τους κινδύνους που δημιουργούσε μια πυρκαγιά η οποία ήδη είχε ξεκινήσει πριν από αρκετές ημέρες, μάλιστα σε βιομηχανική περιοχή; Γεννάται ένα επιπλέον ερώτημα: Η Πυροσβεστική είναι εκπαιδευμένη ώστε να επιχειρεί σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Παράλληλα, η Π.Α. ειδικότερα αλλά και οι Ενοπλες Δυνάμεις γενικότερα διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να αντιμετωπίσουν τέτοιες απειλές; Υπενθυμίζεται ότι οι πυρκαγιές αποτελούν μία από τις πλέον χαρακτηριστικές υβριδικές απειλές για το ανάγλυφο και τα χαρακτηριστικά μιας χώρας όπως η Ελλάδα.
• Και τρίτον, η καταστροφή των πυρομαχικών και εκρηκτικών υλών, που βρίσκονταν στη μονάδα διασποράς της 111 Π.Μ., πόσο έχει επηρεάσει το απόθεμα που απαιτείται να διαθέτουν τα μαχητικά της Π.Α. προκειμένου να επιχειρήσουν εφόσον αυτό χρειαστεί;
Σημειώνεται, τέλος, ότι για την καλύτερη εικόνα της κατάστασης στην περιοχή επιστρατεύτηκε χθες το βράδυ μη επανδρωμένο αεροσκάφος (UAV) τύπου HERON προκειμένου το υλικό να αξιοποιηθεί από την Πυροσβεστική στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η πυρκαγιά.
Σε ανακοίνωσή της, χθες το βράδυ η Π.Α. ανέφερε ότι την παρούσα χρονική στιγμή η αεροπορική βάση της 111 Π.Μ. κρίνεται ασφαλής. Δεν υπάρχει ενεργό μέτωπο, ενώ στην περιοχή επικρατεί άπνοια. Επίσης, σημείωνε πως «με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου είχαν υλοποιηθεί όλα τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας καθώς και οι απαραίτητες προβλεπόμενες ζώνες πυρασφαλείας πέριξ των κρίσιμων εγκαταστάσεων εντός του στρατοπέδου και του αεροδρομίου της Νέας Αγχιάλου».
