Κωστής Π. Παπαδιόχος
Εναλλακτικά σενάρια για το αποτέλεσμα της κάλπης της 21ης Μαΐου και τους χειρισμούς τους κατά την κρίσιμη φάση των διερευνητικών εντολών που θα ακολουθήσει εξετάζουν τα κόμματα καθώς η προεκλογική περίοδος εισέρχεται στην τελική ευθεία, με τη Ν.Δ. να διατηρεί σαφές δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ να κινείται σε οριακά διψήφια ποσοστά.
Οπως αναγνωρίζουν τα κομματικά επιτελεία, το σκηνικό που θα διαμορφωθεί το βράδυ των επερχόμενων εκλογών, αλλά και η στάση των κομμάτων μέχρι –όπως σχεδόν προεξοφλείται– τον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης που θα οδηγήσει τη χώρα εκ νέου στις κάλπες, θα επηρεάσουν καταλυτικά τους συσχετισμούς της 2ας Ιουλίου, οπότε και αναμένεται να διεξαχθεί η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, με τον νέο εκλογικό νόμο.
Η Ν.Δ. και οι 151
Το ευκταίο για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τη Ν.Δ. σενάριο είναι στις εκλογές της 21ης Μαΐου να διασφαλίσει ένα ποσοστό της τάξεως του 34% και άνω, που θα αποτελεί «κατώφλι» για την επίτευξη αυτοδυναμίας στη δεύτερη αναμέτρηση και, παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ να πραγματοποιήσει «χαμηλή πτήση», ώστε να ακυρωθεί εξαρχής η προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Αντιθέτως, δυσκολότερη εξίσωση για την Πειραιώς θα αποτελέσει το ενδεχόμενο Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ να αθροίζουν περισσότερους από 151 βουλευτές. Και τούτο διότι σε αυτή την περίπτωση θα είναι κρίσιμο, όπως λέγεται, «με ποιο σκεπτικό και τίνος την ευθύνη» η χώρα θα οδηγηθεί και πάλι σε εκλογές: Από το Μαξίμου και την Κουμουνδούρου και τη Χαριλάου Τρικούπη δεν έχει περάσει εξάλλου απαρατήρητο ότι το αίτημα να καταβληθεί προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης την επομένη της 21ης Μαΐου δεν αφήνει αδιάφορη την κοινή γνώμη.
Στην τελευταία δημοσκόπηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ, στο ερώτημα «εάν στις ερχόμενες εκλογές δεν προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση, τι θα ήταν καλύτερο να γίνει», το 21% απαντά «προσπάθεια για κυβέρνηση συνεργασίας πάση θυσία», «προσπάθεια για κυβέρνηση συνεργασίας και αν δεν αποδώσει… νέες εκλογές» το 27% και «νέες εκλογές το συντομότερο» το 34% («δεν γνωρίζω – δεν απαντώ» το 8%).
Ο κ. Μητσοτάκης σε πρόσφατες τοποθετήσεις του έχει αναφέρει πως θα λάβει τη διερευνητική εντολή από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και θα κινηθεί με γνώμονα το εκλογικό αποτέλεσμα. Παρότι ο πρωθυπουργός κρατάει κλειστά τα χαρτιά του ακόμη και από στενούς συνεργάτες του, υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν πως η χώρα θα οδηγηθεί σε δεύτερες εκλογές, παρότι στο πλαίσιο της εντολής του πρωθυπουργού είναι πιθανόν να πραγματοποιηθεί συνάντηση με τον κ. Ανδρουλάκη.
Σε θεσμικό επίπεδο, η Ν.Δ. εκτιμάται πως θα επικαλεστεί πως μια κυβέρνηση με οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην περιοχή των 151-153 εδρών, ακόμη και μονοκομματική, είναι εκ των πραγμάτων ασταθής. Πόσο μάλλον που στην προκειμένη περίπτωση αντικείμενο συζήτησης θα είναι μια κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ, δηλαδή δύο κομμάτων με διαφορετικές στοχεύσεις και αναφορές. Επίσης, αναμένεται να επισημανθεί πως τα δύο κόμματα έχουν σημαντικές προγραμματικές διαφορές, με πιο κομβική το σχέδιο του Μεγάρου Μαξίμου για «αξιολόγηση παντού».
Σε δεύτερο επίπεδο, από τη Ν.Δ. θα αναδειχθεί η επιμονή του κ. Ανδρουλάκη για «τρίτο πρόσωπο» στην πρωθυπουργία. Οπως τονίζεται, στην Ευρώπη αποτελεί εν πολλοίς κανόνα σε κυβερνήσεις συνεργασίας ο αρχηγός του πρώτου κόμματος να αναλαμβάνει πρωθυπουργός. Μάλιστα τούτο το αποδέχεται ως αρχή και ο Αλέξης Τσίπρας, ενώ είχε ισχύσει κατά τον σχηματισμό της κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, παρότι η Ν.Δ. το 2012 είχε χαμηλότερα ποσοστά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η διαφορά
Για την Κουμουνδούρου, το ιδανικό σενάριο θα είναι να διαψευστούν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις και στις κάλπες της 21ης Μαΐου να είναι έστω οριακά πρώτο κόμμα ή να ηττηθεί με μικρή διαφορά. Σε περίπτωση εκλογικής νίκης είναι σαφές από τις τοποθετήσεις του κ. Τσίπρα πως θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ. Πάντως, η έκβαση του εγχειρήματος είναι εξαιρετικά αμφίβολη. Η Χαριλάου Τρικούπη απέρριψε άμεσα το «Συμβόλαιο για την Αλλαγή» που πρότεινε ως βάση προγραμματικών συγκλίσεων ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ σύμφωνα με συνομιλητές του ο κ. Ανδρουλάκης θα επιμείνει μέχρι τέλους στη θέση «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας στην πρωθυπουργία».
Παράλληλα, ως γνωστόν, ο κ. Τσίπρας έχει απορρίψει το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης ηττημένων με τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και ενδεχομένως την ανοχή τoυ ΜέΡΑ25. Ομως, κυβερνητικά στελέχη δεν αποκλείουν να βάλει στο τραπέζι τα σενάρια ηττημένων και ανοχής «στην περίπτωση που οι αριθμοί βγαίνουν», αν όχι στο πλαίσιο της δικής του εντολής, στη σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί υπό την κ. Σακελλαροπούλου σε μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης.
Τέλος, το απευκταίο για τον ΣΥΡΙΖΑ σενάριο είναι μια καθαρή ήττα με σημαντική διαφορά από τη Ν.Δ., με την τελευταία επιπροσθέτως να λαμβάνει ποσοστά που θα της δίνουν «παράσταση αυτοδυναμίας». Μια επανάληψη δηλαδή του 2019, όταν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών επί της ουσίας προδίκασε την έκβαση των εθνικών εκλογών που ακολούθησαν. Οπως λέγεται, εάν η διαφορά Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ στις 21 Μαΐου είναι μεγάλη, δεν αποκλείεται η σημαντική αποσυσπείρωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην πορεία προς τις νέες κάλπες. Πόσο μάλλον που οι δεύτερες εκλογές, του Ιουλίου, θα διεξαχθούν εν μέσω θέρους και με την τουριστική περίοδο σε πλήρη εξέλιξη.
Το ΠΑΣΟΚ και η πόλωση
Το απευκταίο για την Κουμουνδούρου σενάριο είναι η θετικότερη δυνατή εκλογική έκβαση για το ΠΑΣΟΚ. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει προοπτική επικράτησης στη δεύτερη κάλπη, ο κ. Ανδρουλάκης θα είναι σε θέση να παρουσιαστεί ως ο μόνος που θα μπορεί να βάλει τέλος στην πρωθυπουργία Μητσοτάκη στο πλαίσιο κυβερνητικής συνεργασίας με τη Ν.Δ.· ή, στην περίπτωση αυτοδυναμίας της Ν.Δ., ως η ανερχόμενη αντιπολιτευτική δύναμη, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2019 και μετά θα έχει υποστεί αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες.
Στον αντίποδα, δύσκολη θα είναι η «επόμενη ημέρα» στη Χαριλάου Τρικούπη εάν η διαφορά Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ είναι μικρή ή εάν το ΠΑΣΟΚ περάσει κάτω από τον πήχυ του καθαρού διψήφιου ποσοστού. Οπως αναγνωρίζεται, εάν η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση προσλάβει χαρακτήρα «ντέρμπι», η πόλωση που θα επικρατήσει θα οδηγήσει σε ισχυρές πιέσεις των δύο μονομάχων στην εκλογική βάση του ΠΑΣΟΚ. Επίσης, σε περίπτωση χαμηλών ποσοστών ελλοχεύει ο κίνδυνος της εσωστρέφειας.
