ΥΠΕΞ στην «Κ»: Οι εξελίξεις στην Αμμόχωστο θα κρίνουν το πλαίσιο λύσης

Την εκτίμηση πως δεν αποκλείονται νέα τετελεσμένα από την Τουρκία πριν τις «εκλογές» εκφράζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης δεδομένου, όπως λέει, ότι αυτό θα ωφελήσει την υποψηφιότητα του αρεστού της Άγκυρας, Τατάρ. Ο ίδιος ξεκαθαρίζει πως μπροστά στα νέα δεδομένα που δρομολογούνται γύρω από την Αμμόχωστο, έχει ήδη σταλεί πρόταση στον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών και στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας για άμεση σύσταση τεχνικής επιτροπής για την ανοικοδόμηση και επανεγκατάσταση στην περίκλειστη πόλη στη βάση και των σχετικών ψηφισμάτων των ΗΕ.

Η εν λόγω Επιτροπή, όπως εξηγεί, θα απαρτίζεται από ξένους και Κύπριους ειδικούς, Αμμοχωστιανούς κατά προτίμηση, οι οποίοι θα ετοιμάσουν τις σχετικές, τεχνικές μελέτες. Μάλιστα στην πρόταση του Προέδρου υπάρχει εισήγηση για χρηματοδότηση των μελετών από την ΕΕ και για εμπλοκή των ΗΕ για υποβοήθηση των αναγκαίων τεχνικών εργασιών.  Ο υπουργός Εξωτερικών καλεί και τα ε/κ κόμματα αλλά και τον Μουσταφά Ακιντζί να στηρίξουν την εν λόγω πρόταση, λαμβάνοντας υπόψη, όπως λέει, το τι πραγματικά επιδιώκει η Τουρκία τόσο για την εκλογική διαδικασία όσο και για την μορφή λύσης του Κυπριακού.

-Είναι το κυπριακό και μία μακριά ιστορία χαμένων ευκαιριών για την Αμμόχωστο;

Δεν είμαι θιασώτης τέτοιων προσεγγίσεων για διάφορους λόγους που άπτονται των παραγόντων εξέτασης ενός τέτοιου ερωτήματος. Υπάρχουν δυο περιπτώσεις που χρήζουν αναφοράς σε σχέση με το ερώτημά σας και γνωρίζω αρκετά καλά γιατί για την μια ασχολήθηκα επιστημονικά εκτεταμένα και το δεύτερο επειδή έxω προσωπική εμπειρία. Η πρώτη αφορά το 1978. Με αφορμή την άρση του αμερικανικού εμπάργκο πώλησης όπλων στην Τουρκία το καλοκαίρι του 1978, οι Αμερικανοί ανέλαβαν πρωτοβουλία για επανέναρξη συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού που οδήγησε τον Νοέμβριο του 1978 στην υποβολή του «Πλαισίου για ένα Διακανονισμό του Κυπριακού Προβλήματος» (γνωστό ως το ΑμερικανοΒρετανο-Καναδικό σχέδιο λύσης). Το  Πλαίσιο το οποίο εμπεριείχε και ειδικό παράρτημα για τα Βαρώσια, θα αποτελούσε τη βάση για έναρξη διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού.

Πιο συγκεκριμένα, στην παράγραφο 12 του Πλαισίου αναφερόταν ότι με σκοπό την προώθηση ατμόσφαιρας καλής θέλησης, θα πρέπει να γίνει επανεγκατάσταση στην περιοχή των Βαρωσίων υπό την αιγίδα των ΗΕ και σύμφωνα με συγκεκριμένες ρυθμίσεις που αναφέρονταν ρητώς. Σημειωνόταν, μάλιστα, ότι μια τέτοια επανεγκατάσταση θα πρέπει να ξεκινήσει ταυτόχρονα με την επανάληψη των διαπραγματεύσεων. Σε σχέση με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις σημειωνόταν ότι τα μέρη θα έπρεπε να συνεργασθούν με τον ΓΓ για τη ρύθμιση των όρων και επιπτώσεων μιας σύντομης επανεγκατάστασης στην περιοχή των Βαρωσίων. Καταγράφονταν και συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές που θα ίσχυαν και βάσει των οποίων (α) Η περιοχή για επανεγκατάσταση πρέπει να περιλάβει τις εκτάσεις που βρίσκονται ανατολικά από το χωριό Άγιος Νικόλαος και προς τα νότια της παλιάς οδού Λευκωσίας – Αμμοχώστου.

Στον καθορισμό της ακριβούς περιοχής για την επανεγκατάσταση θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες της τ/κ πλευράς για την ασφάλεια της παλιάς Αμμοχώστου και του λιμένος της Αμμοχώστου, (β) Η περιοχή για επανεγκατάσταση θα διοικείτο από τα ΗΕ και θα θεωρείτο ως προέκταση της νεκρής ζώνης. Οι Κυπριακοί νόμοι και κανονισμοί θα ίσχυαν στην περιοχή της επανεγκατάστασης, (γ) Στόχος ήταν ότι όσοι περισσότεροι πρώην κάτοικοι της περιοχής επανεγκατάστασης μπορούσαν να επιστρέψουν κατά βούληση και δεν θα υπήρχε προκαθορισμένος αριθμητικός περιορισμός και (δ) Εκείνοι που θα επιστρέψουν στην περιοχή της επανεγκατάστασης δεν θα υπόκειντο σε περαιτέρω, χωρίς τη θέληση τους, μετακινήσεις. Το Σχέδιο απορρίφθηκε από την ε/κ πλευρά, προτού τοποθετηθεί ο Ντενκτάς και η Τουρκία λόγω του ότι προνοούσε λύση συνομοσπονδιακού χαρακτήρα αντί περιορισμού σε γενικές αρχές, υπεισερχόταν σε λεπτομέρειες οι οποίες θα έπρεπε να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγματεύσεων και συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Άξιον αναφοράς αποτελεί και το γεγονός ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ τοποθετήθηκε ενάντια στο Πλαίσιο όχι λόγω του περιεχομένου του αλλά λόγω της προέλευσης του!

Διαβάστε την συνέντευξη στην Μαρίνα Οικονομίδου στην έντυπη έκδοση της «Κ»

Γίνετε συνδρομητής της έντυπης έκδοσης στο κινητό σας, με μια εβδομάδα δωρεάν συνδρομή.