Kathimerini.com.cy
ΑΝΤΡΟΣ ΣΚΑΛΙΣΤΗΣ
Ειδικά τις τελευταίες εβδομάδες, όλοι μας θέλουμε να ταξιδέψουμε, με όποιο τρόπο μπορούμε. Θέλουμε να αποβάλουμε την νέα καθημερινότητα και ρουτίνα που μας επιβάλλει η πανδημία.
Γι αυτό υπάρχει το roadtrip.cy για να μας ταξιδεύει, για να μας βρίσκει την ηλιόλουστη πλευρά των πραγμάτων. Γιατί πάντα υπάρχει και η άλλη πλευρά, φτάνει να θέλουμε γιατί από εμάς εξαρτάται να μπορέσουμε να την ανακαλύψουμε. Εμείς, εδώ, στο roadtrip.cy με τις διαδρομές μας θα ζούμε, μαζί σας, μόνο θετικές εμπειρίες. Μαζί, πάμε κάθε Σαββατοκύριακο σε διαφορετικές γωνιές της Κύπρου. Πάμε στις γωνιές, τους μικρούς, άγνωστους προορισμούς που δεν ξέρει πολύς κόσμος. Θα αποφεύγουμε τα γνωστά, τουριστικά μέρη, την φασαρία και το στριμωξίδι. Θέλουμε να χαρούμε κάθε γωνιά του τόπου μας, θέλουμε να δούμε τις ομορφιές του και να μάθουμε καινούργιες διαδρομές, άλλους τόπους.
Στο roadtrip.cy θα ζούμε μαζί τη διαδρομή, θα απολαμβάνουμε τα τοπία, την ιστορία, τους θρύλους και τις παραδόσεις. Μαζί, θα εξερευνούμε και τις γεύσεις, τις ξεχωριστές, τοπικές, γεύσεις του τόπου μας. Θα προτείνουμε και περπάτημα σε μονοπάτια της φύσης, εκεί που μπορούμε και διαδρομές για ποδηλασία. Γιατί θέλουμε την ζωή μας όσο το δυνατόν πιο πλούσια σε εμπειρίες και χαμόγελα. Είμαι σίγουρος ότι θα περάσουμε ωραία και σήμερα γιατί είναι ωραία η διαδρομή και θα πάμε σε μαγικό τόπο.
Είναι μια υπέροχη μέρα και θέλουμε να χαρούμε φύση, ομορφιές και θετική σκέψη για αυτό σήμερα, δεν βιαζόμαστε. Από τις φωτογραφίες που μπαίνουν στο Facebook και στο Instagram, φαίνεται ότι τον ξέρετε σαν χωριό και ξέρετε και μια ωραία πλευρά του. Ο συγκεκριμένος όμως τόπος έχει κι’ άλλες πλευρές που αξίζει να ξέρουμε, που αξίζει να επισκεφθούμε.
Θα πάμε στον Ξυλιάτο, πολλοί ξέρετε το χωριό, πολλοί έχετε πάει στο φράγμα. Ο Ξυλιάτος, δεν είναι μόνο ο φράχτης, έχει κι άλλες ομορφιές. Θα τις δούμε σήμερα, θα χαρούμε όσο παραπάνω Ξυλιάτο γίνεται… Θα πάμε πρώτα στον φράχτη, μετά θα επισκεφθούμε την αιωνόβια ελιά έξω από το χωριό και θα καταλήξουμε στο χωριό στο οποίο θα δούμε κι άλλα αξιοθέατα, αφήσαμε το καλύτερο τελευταίο. Μια μικρή εκδρομή, 45 χιλιόμετρα και 45 η επιστροφή, που μπορεί να την κάνει οποιοσδήποτε από την Λευκωσία σε τρεις ώρες, η μπορεί να την αναπτύξει με πικνίκ σε ολοήμερη. Στο αυτοκίνητο μας και ξεκινούμε από Λευκωσία προς Ανθούπολη, πριν το Αρεδιού πάμε δεξιά για Κάτω Μονή, στο τούνελ αριστερά και μετά δεξιά για Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, Ξυλιάτο και συνεχίζουμε μέχρι το φράγμα Ξυλιάτου. Από Λεμεσό, Πάφο και Λάρνακα, ο προορισμός μας, είναι τόσο κοντά στη Λευκωσία και τόσο εύκολη η πρόσβαση που εισηγούμαι, όταν θα μπορείτε να κάνατε την διαδρομή, να έρθετε Λευκωσία και να ξεκινήσετε από εδώ
Ξεκινούμε για την σημερινή μας εκδρομή. Μπήκαμε δεξιά για Κάτω Μονή και είμαστε στον δρόμο πριν το τούνελ. Πεδιάδα, με χαμηλούς λόφους στα αριστερά μας, καταπράσινη, ειδικά μετά τις βροχές ο κάμπος έχει ζωντανέψει και με το σημερινό φως χαιρόμαστε μια υπέροχη φύση. Φτάσαμε ήδη στο δρόμο μετά το τούνελ της Μονής και μπήκαμε δεξιά για την Αγία Μαρίνα. Από αυτό το σημείο αλλάζει η φύση, γίνεται πιο ορεινή. Λίγο δάσος και δυο,τρία χιλιόμετρα πριν το χωριό, ξεκινούν οι καλλιέργειες, αμυγδαλιές και μάλιστα σήμερα ανθισμένες αμυγδαλιές, καρυδιές, ελιές, εσπεριδοειδή, λαχανικά. Χαιρόμαστε φύση και συνεχίζουμε, περνούμε την Αγία Μαρίνα, περνούμε και τον Ξυλιάτο και σε λίγο ξεκινά το δάσος.
Πυκνό, καταπράσινο ολοζώντανο δάσος. Είναι κρύο, αλλά ανοίγουμε τα παράθυρα του αυτοκινήτου για να ρουφήξουμε όσο περισσότερο δάσος γίνεται, για να νοιώσουμε την μυρωδιά του πεύκου. Ο δρόμος είναι γεμάτος στροφές, για αυτό πάμε σιγά και απολαμβάνουμε ζωντανό, ζωηρό, καταπράσινο δάσος και τις μυρωδιές του. Σύντομα στα δεξιά μας έχουμε ένα φαράγγι, δεν βλέπουμε το ποτάμι στο βάθος του αλλά το μαντεύουμε. Βρίσκουμε την ταμπέλα που μας καθοδηγεί για τον εκδρομικό χώρο του φράγματος, εμείς συνεχίζουμε και σε 500 περίπου μέτρα, κατεβαίνουμε δεξιά, πάνω στο φράγμα. Υπάρχει μικρός χώρος παρκαρίσματος, παρκάρουμε σωστά για να αφήσουμε χώρο και για άλλους και κατεβαίνουμε από το αυτοκίνητο. Λίγα βήματα και στεκόμαστε στην κορυφή του φράγματος, μπροστά στο προστατευτικό κάγκελο.
(Φωτογραφία: Το φράγμα Ξυλιάτου μπορεί να δημιουργήθηκε για να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το νερό της βροχής αλλά η φύση όμως εξέλιξε το φράγμα σε μια τεχνητή λίμνη στο κέντρο του δάσους, μια πράσινη όαση για τους επισκέπτες. Credits: @boy.voyage)
Το θέαμα είναι υπέροχο, πραγματικά υπέροχο, αλλά δεν θα μείνουμε εδώ, θα το θαυμάσουμε από λίγο πιο ψηλά. Όπως βλέπουμε το νερό, στα δεξιά μας υπάρχει ένα τεχνητό γεφύρι πάνω από την υπερχείλιση του φράγματος. Εδώ είναι και η εκκίνηση του μονοπατιού της φύσης αλλά αυτά σε λίγο. Τώρα περνούμε το γεφύρι, ανεβαίνουμε την πλαγιά, 20 μέτρα δηλαδή και βρίσκουμε ένα παγκάκι. Εδώ, θα κάτσουμε και θα χαρούμε θέα. Είμαστε κάτω από τα πεύκα, περίπου 10 μέτρα πάνω από την επιφάνεια του νερού και έχουμε μπροστά μας, πιάτο, το φράγμα. Συννεφιά, κρύο, ευτυχώς δεν φυσά, έχουμε στα πόδια μας μια επιφάνεια νερού ήρεμη, γαλήνια. Στις δυο πλευρές του νερού ανεβαίνει το δάσος, με τις σημερινές συνθήκες λίγο παράξενο, λίγο μυστηριώδες. Το βλέμμα δεν σταματά στην κορυφογραμμή, πάει πιο ψηλά. Η μυρωδιά του πεύκου μας προσγειώνει ξανά. Νοιώθω ωραία για τον τόπο μου, τον τόπο μου που είναι γεμάτος με μικρές γωνιές γεμάτες συναισθήματα. Το νησί μου που μπορεί τη μια στιγμή μπορεί να με ενθουσιάσει, να με πάρει στον ουρανό και την άλλη να με ηρεμήσει να με γεμίσει ηρεμία, γαλήνη. Αυτή την εικόνα κρατήστε την για τα δύσκολα….
(Φωτογραφία:Το μονοπάτι βρίσκεται περιφερειακά του φράγματος με την ευκαιρία για πικνίκ στον εκδρομικό χώρο κάτω από τον φράκτη.)
Εδώ, στο παγκάκι πάνω από το φράγμα, πάει ένας καφές, δεν θα τον απολαύσουμε ακόμα όμως γιατί χαρήκαμε τη θέα, χαρήκαμε το παγκάκι, θέλουμε παραπάνω Κύπρο. Θέλουμε να περπατήσουμε, θέλουμε να δούμε το μονοπάτι της φύσης που ξεκινά από εδώ. Το μονοπάτι της φύσης στο φράγμα του Ξυλιάτου, είναι κυκλικό, έχει μήκος σχεδόν 4 χιλιόμετρα, περπάτημα περίπου 1 ώρα και 15 λεπτά. Δεν είναι δύσκολο και είναι πανέμορφο γιατί για μεγάλο μέρος είναι μέσα σε δασικό τοπίο και δίπλα από το νερό. Στο δασικό κομμάτι θα συναντήσουμε πολλά χαρακτηριστικά φυτά της φύσης μας. Πεύκα λατζιές, αντρουκλιές, μερσινιές, σκλήθρους και ξυσταρκές αρκολασμαρίν, δάκρυα της Παναγίας, θυμάρι. Είναι ωραίο βλέποντας όλη αυτή τη ποικιλία να μπορείς να τα αναγνωρίζεις. Είναι ακόμα πιο ωραίο το ότι όποτε γυρίσουμε το βλέμμα μας αριστερά έχουμε το νερό. Συνεχίζουμε έτσι μέχρι το τέλος του φράγματος και μετά το μονοπάτι πάει λίγο πιο ψηλά από το φράγμα, στον δρόμο, που μας φέρνει πίσω την εκκίνηση. Και αυτό το κομμάτι του μονοπατιού είναι ωραίο, το περπάτημα στον δρόμο με την θέα του φράγματος κάτω χαμηλά και του δάσους από πάνω. Φτάνουμε ξανά πάνω στο φράγμα, εκεί που παρκάραμε το αυτοκίνητο μας. Ξεκινούμε για τον εκδρομικό χώρο του φράγματος.
Το φράγμα Ξυλιάτου μπορεί να δημιουργήθηκε για να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το νερό της βροχής αλλά και από το λιώσιμο του χιονιού γιατί χιονίζει, μέχρι εδώ. Η φύση όμως εξέλιξε το φράγμα σε μια τεχνητή λίμνη στο κέντρο του δάσους, μια πράσινη όαση για τους επισκέπτες. Η ομορφιά του φράγματος και το ειδυλλιακό τοπίο έδωσαν την ευκαιρία για τη δημιουργία, σε κοντινή απόσταση, του εκδρομικού χώρου. Σε μια υπέροχη τοποθεσία, μέσα στο δάσος και τη δροσιά του τους καλοκαιρινούς μήνες, ο χώρος μπορεί να δεχτεί γύρω στους 850 εκδρομείς, παρέχοντας τους όλες τις αναγκαίες διευκολύνσεις. Μέχρι και διευκολύνσεις για τους συμπολίτες μας με κινητικές δυσκολίες.
(Φωτογραφία: Ο εκδρομικός χώρος μπορεί να δεχτεί γύρω στους 850 εκδρομείς, παρέχοντας τους όλες τις αναγκαίες διευκολύνσεις.)
Ο εκδρομικός χώρος κάτω από το φράγμα και δίπλα στον ποταμό Ελιά είναι περιβάλλον ιδανικό για χαλάρωση και ηρεμία σε ένα μαγευτικό τοπίο. Οι δυο όχθες της κοίτης του ποταμού με τις τεράστιες πέτρες του κουβαλημένες από δύσβατα βουνά, ενώνονται με μια ξύλινη γέφυρα ευκολύνοντας την κίνηση από τη μια πλευρά στην άλλη. Είναι ενταγμένος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “natura 2000” και είναι καταπράσινος καλυμμένος με πεύκα, σκλήδρους, πλάτανους και άγριους θάμνους. Αν θέλει κάποιος μπορεί να ξεκινήσει το μονοπάτι της φύσης από εδώ. Μονοπάτι μήκους 200 μέτρων αρχίζει από τον Εκδρομικό Χώρο και ενώνεται με το κυκλικό μονοπάτι που αναφέραμε προηγουμένως, πάνω στο φράγμα. Εμείς, θα πάμε στη δεξιά πλευρά του χώρου, θα ανέβουμε λίγο πιο ψηλά και θα κάτσουμε σε ένα από τα ξύλινα τραπέζια για καφέ. Από εδώ, έχουμε πανοραμική θέα του χώρου, της δασωμένης πλαγιάς πίσω μας και του αναχώματος του φράγματος στα δεξιά μας. Έτυχε να είμαι εδώ χρονιά που είχαμε περισσότερες βροχές και το φράγμα είχε υπερχειλίσει. Το θέαμα ήταν μαγευτικό.
Όταν έχουμε υπερχείλιση, το νερό φεύγει ορμητικό από το φράγμα και πέφτει με δύναμη στους βράχους από κάτω. Καταρράχτης, άγριος, δυνατός, πραγματικά βίαιος, βουίζει χτυπώντας το πέτρωμα και σηκώνει ψηλά στον αέρα σταγονίδια νερού. Φέρτε εικόνα στο μυαλό σας, το νερό με δυνατό ήχο, με βοή, πέφτει από μεγάλο ύψος, 50-60 μέτρα, απειλητικό, με τεράστια δύναμη, πάνω στους βράχους. Η ορμή του φτιάχνει σύννεφα υγρασίας η προσοχή μας είναι μαγνητισμένη και από το τι βλέπουμε αλλά και από το τι ακούμε και μας παρασέρνει η εικόνα, η ονειρική εικόνα.
Τελειώνουμε τον καφέ μας στον εκδρομικό χώρο δίπλα από τον ποταμό, μπαίνουμε ξανά στο αυτοκίνητο μας και ξεκινούμε για το χωριό, τον Ξυλιάτο. Ξέρω ότι κάποιοι θα αναγνωρίσουν, πολλοί όχι, τις τοποθεσίες που πήγαμε ή θα πάμε σήμερα. Να σας θυμίσω ότι η δική μας υπόσχεση είναι ότι δεν θα πηγαίνουμε στους γνωστούς, φημισμένους προορισμούς αλλά θα ψάχνουμε τις άγνωστες γωνιές του νησιού μας. Αυτές, που θα σας ταξιδέψουν, που θα σας κάνουν να ερωτευτείτε ακόμα παραπάνω τον τόπο μας. Μόλις χαρήκαμε εικόνες του νησιού μας, εικόνες ερωτεύσημες. Είστε έτοιμοι να μοιραστούμε μαζί κι άλλες τέτοιες εικόνες; Γιατί στον Ξυλιάτο πάμε για να βρούμε ακριβώς τέτοιες.
Ο Ξυλιάτος είναι ένα μικρό, γραφικό χωριό και είναι κτισμένος σε μέσο υψόμετρο 515 μέτρων. Το χωριό υπάρχει από τα μεσαιωνικά χρόνια, αλλά στην γύρω περιοχή υπάρχουν ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας από το 4500 προ χριστού. Στην Αγία Μαρίνα, στον Άγιο Γεώργιο του Καυκάλου και στον Ξυλιάτο υπάρχουν μεταλλεία χαλκού από την αρχή της εκμετάλλευσης του από τους Κύπριους. Επίσης, στην περιοχή υπάρχει μικρός αρχαιολογικός χώρος των προϊστορικών χρόνων, αλλά και στην περιοχή «Μαραθεύτικα» της Αγίας Μαρίνας, ανακαλύφθηκαν αρχαίοι τάφοι-σπήλαια. Οι τάφοι αυτοί συλήθηκαν κατά περιόδους. Από πληροφορίες που υπάρχουν, οι συλητές ανακάλυψαν στους τάφους αρχαία χρυσά νομίσματα και χρυσά φύλλα μερσινιάς. Ωραίος ο Ξυλιάτος αλλά δεν θα τον επισκεφθούμε ακόμα. Θα πάμε να δούμε ένα άλλο μνημείο της φύσης, σημαντικό μνημείο.
Κατεβαίνοντας προς το χωριό, 500 μέτρα πριν τα πρώτα σπίτια, μπαίνουμε αριστερά ακολουθώντας τις ταμπέλες για Βυζακιά. Υπέροχος δρόμος, είναι ένας από τους αγαπημένους μου για οδήγηση. Δεν ήρθαμε εδώ για αυτό όμως σήμερα. Σήμερα πάμε σιγά και γιατί χαιρόμαστε την ήπια, πεδινή φύση με τις καλλιέργειες, αλλά κυρίως γιατί ψάχνουμε κάτι πολύ ειδικό, ψάχνουμε την ταμπέλα για την αιωνόβια ελιά. Να πούμε πως η αιωνόβια ελιά τέθηκε το 2004 υπό προστασία και συντήρηση του Τμήματος Δασών, μετά από προσπάθειες του Κοινοτικού Συμβουλίου Ξυλιάτου. Το Τμήμα Δασών σε διάταγμα του υπογραμμίζει την σημαντικότητα δέντρων, όπως της ελιάς του Ξυλιάτου. Αναφέρει στην ανακοίνωση του «είναι σημαντικά από επιστημονικής, ιστορικής, πολιτιστικής, εκπαιδευτικής ή άλλης άποψης και αποτελούν αξιόλογα δείγματα του είδους τους ως αιωνόβια ή εξαιρετικού μεγέθους». Σε ένα περίπου χιλιόμετρο βλέπουμε την πινακίδα στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Παρκάρουμε ασφαλισμένα και πριν μπούμε σε έναν ελαιώνα στα αριστερά του δρόμου, στεκόμαστε μπροστά από μια άλλη πινακίδα του τμήματος δασών. Η πινακίδα μας διευκρινίζει ότι η αιωνόβια ελιά δεν είναι μια, είναι πέντε. Οι τέσσερις είναι πάνω από 500 χρόνων και έχουν περιφέρεια κορμού, από 6.5 μέχρι σχεδόν 8 μέτρα. Η αιωνόβια ελιά σύμφωνα με το τμήμα δασών είναι πάνω από 800 χρονών και έχει περιφέρεια κορμού 13 μέτρα….
(Φωτογραφια: Η πινακίδα μας διευκρινίζει ότι η αιωνόβια ελιά δεν είναι μια, είναι πέντε.)
Μιλώντας με τον Κυριάκο, τον Κοινοτάρχη όμως, μάθαμε κάτι συνταρακτικό, που πρέπει να μοιραστούμε μαζί σας. Πρόσφατα οργανώθηκε επίσκεψη στον Ξυλιάτο, ειδικά για την αιωνόβια ελιά από το Πανεπιστήμιο Κρήτης . Οι ειδήμονες είπαν ότι τέτοια ελιά δεν υπάρχει σε ολόκληρη την Ελλάδα και μετά από μελέτη αποφάνθηκαν ότι η ελιά με τέτοιο κορμό είναι σίγουρα πάνω από 2000 χρόνων. Το τμήμα δασών έχει προσθέσει καινούργια πινακίδα μπροστά στην ελιά με αυτή την ηλικία. Πάνω από 2000 χρονών και έχει περιφέρεια κορμού 13 μέτρα. Την πρώτη φορά που τις επισκέφθηκα, πραγματικά δεν μπορούσα να το συνειδητοποιήσω, τα μεγέθη είναι εξωπραγματικά. Και τότε ήξερα τα 800 χρόνια, πόσο μάλλον τώρα με την καινούργια γνώση. Η αιωνόβια ελιά μας είναι εδώ, σε αυτό τον τόπο, πάνω από δυο χιλιάδες χρόνια. Απλά σκεφτείτε πόσες γενιές Κυπρίων, μάζεψαν τις ελιές της και τράφηκαν με το λάδι της. Πόσες γενιές πήραν το λάδι της και έκαναν χοές στους Θεούς τους η άναψαν τη λάμπα στο εικόνισμα, η τη λάμπα για να δουν στο σκοτάδι, για να διαβάσουν,σκεφτείτε, αυτή η ελιά πόσο σκοτάδι φώτισε.
Έχουμε κι άλλα να δούμε στον Ξυλιάτο, στο χωριό δεν έχουμε πάει ακόμα. Απολαμβάνουμε την βόλτα μας. Φεύγουμε από την ελιά, την αιωνόβια ελιά που μας συγκίνησε και πάμε στο χωριό. Παρκάρουμε στη πλατεία και μας κάνει εντύπωση η σημασία που έχει δώσει το Κοινοτικό Συμβούλιο και οι κάτοικοι στην βελτίωση του χώρου. Πλακόστρωτα παντού, αμφιθέατρο, τεχνητή λίμνη, συντριβάνια, ξύλινη γέφυρα, πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι, όλα σωστά φωτισμένα, δείχνουν την αγάπη τους για τον τόπο τους, κατ’ ακρίβεια… για τον τόπο μας. Οι κάτοικοι με την τοπιοτέχνηση της πλατείας απέφυγαν την υπερβολή και με απλότητα παντρεύουν την παράδοση με τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Λίγο πιο πάνω σε ένα μικρό ύψωμα βρίσκουμε την εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Μάμα. Η παλιά εκκλησία καταστράφηκε εντελώς το 1998, από πυρκαγιά. Η νέα εκκλησία του Αγίου Μάμα είναι ένα μικρό και λιτό εκκλησάκι με αμφικλινή στέγη με και ξύλινα παράθυρα και πόρτες. Το θαυμάζουμε για την παντελή έλλειψη οποιασδήποτε περιττής διακόσμησης, οποιασδήποτε υπερβολής ... Είναι αυτό που χρειάζεται το χωριό αλλά και ο χώρος. Η προσωποποίηση της απλότητας και της χρηστικότητας. Εξωτερικά είναι επενδυμένο με τοπική πέτρα, ενώ το καμπαναριό του είναι ανεξάρτητο και βρίσκεται στο προαύλιο της εκκλησίας δίπλα από ένα αγέρωχο κυπαρίσσι.
Στο χωριό εκτός από την εκκλησία του Αγίου Μάμα υπάρχει και η σπηλιά, όπου σύμφωνα με την παράδοση έμενε ο Άγιος. Βρίσκεται στην τοποθεσία Παιζούλες, στη νότια πλευρά του χωριού. Είναι σπηλιά, λαξευμένη σε βράχο και αποτελεί ένα «φυσικό» καταφύγιο, πέντε περίπου μέτρων πλάτους, τεσσάρων περίπου μέτρων βάθους και λιγότερο των δύο μέτρων -1,70 εκατοστά- ύψος. Ο κοινοτάρχης μοιράστηκε μαζί μας και ένα θρύλο για τον Άγιο και τη χάρη του. Τα παλιά χρόνια, στις δυο Σεπτεμβρίου, στην γιορτή του Αγίου δηλαδή, κατέβαιναν από το βουνό δυο αγρινά. Το ένα το μαγείρευαν οι χωριανοί για την γιορτή του Αγίου. Το άλλο έμενε στο χωριό και όταν τέλειωνε η γιορτή έφευγε. Μια δύσκολη χρονιά έπεσε ανομβρία και πείνα, η χωριανοί παρασύρθηκαν και μαγείρεψαν και τα δυο αγρινά. Από τότε, δεν ξαναφάνηκε αγρινό στο χωριό.
Απολαμβάνουμε τη βόλτα μας στο Ξυλιάτο. Αξίζει να αναφέρουμε τα δυο μεταλλεία της περιοχής, του Αλεστού και του Μεμί, που λειτουργούσαν κατά την περίοδο 1956-1973 και τα οποία εξήγαγαν χαλκό και σίδηρο. Έχει εξαχθεί επίσης και χρυσάφι. Μάλιστα στο Μεμί , στο σημείο εξαγωγής του μεταλλεύματος, έχει δημιουργηθεί ένα είδος κρατήρα, όπου με πρωτοβουλία της κοινοτικής αρχής έχει γεμίσει με νερό της βροχής, δημιουργώντας έτσι μια υπέροχη λίμνη. Λόγω της σκουριάς από το μεταλλείο, λόγω της ύπαρξης κραμάτων χαλκού δηλαδή, το χρώμα του νερού αλλάζει ανάλογα με την εποχή. Αυτό και μόνο αξίζει πολλές επισκέψεις στον Ξυλιάτο, σε διαφορετικές εποχές, διαφορετικές, υπέροχες εικόνες κάθε εποχή. Στην περιοχή Σπήλιος, υπάρχει λαγούμι που φαίνεται ότι στο παρελθόν, σε δύσκολους καιρούς χρησίμευε για την φυγάδευση των γυναικόπαιδων από το χωριό. Το λαγούμι ξεκινά από τον Ξυλιάτο και καταλήγει στην τοποθεσία Πεταούλια στα Λαγουδερά. Δεν έχει εξερευνηθεί, αλλά στο παρελθόν μια κατσίκα μπήκε μέσα και την είδαν να βγαίνει στα Λαγουδερά. Η κατσίκα δεν κατατάσσεται στα γυναικόπαιδα..
Στην αρχή μιλήσαμε για δυο μονοπάτια της φύσης στον Ξυλιάτο. Το ένα, του φράγματος, το είδαμε ήδη. Τώρα, θα δούμε το δεύτερο. Το δεύτερο μονοπάτι, δυο περίπου χιλιομέτρων έχει δυο εισόδους, η μια από το δρόμο Ξυλιάτου- Λαγουδερών, ένα χιλιόμετρο από το χωριό, ενώ η άλλη από το παλιό γεφύρι, στο κέντρο του χωριού.
Εμείς, είμαστε ήδη στο κέντρο του χωριού, οπότε θα ξεκινήσουμε από εδώ. Λόγω έλλειψης χρόνου δεν θα περπατήσουμε όλο το μονοπάτι σήμερα, παρόλο που είναι σύντομο, εύκολο και το συστήνουμε ανεπιφύλακτα. Θα πάμε μέχρι ένα σημείο που θεωρούμε μαγικό, σημείο που πραγματικά θα μας ταξιδέψει. Από την πλατεία περπατούμε προς τον κύριο δρόμο, εντοπίζουμε την ξύλινη πινακίδα με την ένδειξη “μουσείο”, διασταυρώνουμε τον δρόμο και μπαίνουμε στον ασφάλτινο δρόμο που είναι απέναντι από την πινακίδα. Σε λίγα μέτρα ο ασφάλτινος γίνεται χωματόδρομος, συνεχίζουμε για σύνολο 400 μέτρα και μπαίνουμε αριστερά, σε δρόμο ανηφορικό καλυμμένο από μπετόν. Εδώ, η φύση γύρω μας αποτελείτε από καλλιέργειες και γη καλλιεργήσιμη που έχει εγκαταλειφθεί και τη θέση της παίρνει σιγά-σιγά το δάσος. Όμορφη, καταπράσινη φύση αλλά ανυπομονώ να σας πάρω πιο πάνω.
Σύντομα, το μπετόν γίνεται άσπρο χώμα, ανεβαίνουμε σύνολο περίπου 700 μέτρα και βλέπουμε πινακίδα που μας κατευθύνει δεξιά προς τοποθεσία “Οκτίπετρα”, προσοχή, “Οκτίπετρα” είναι το όνομα της περιοχής που βρισκόμαστε. Μπαίνουμε δεξιά, 150-200 μέτρα, ξανά πινακίδα, που μας κατευθύνει να αφήσουμε τον χωματόδρομο και να αρχίσουμε να ανεβαίνουμε ένα εύκολο μονοπάτι προς το σημείο θέας. Ήδη ξεχωρίζουμε από τα 100 μέτρα, ένα τεράστιο πέτρωμα, ένα πελώριο βράχο να εξέχει από τη γη. Πλησιάζουμε και μένουμε έκθαμβοι!
(Φωτογραφία:Πρόκειται για ένα είδος πετρώματος που είναι στο χρώμα του γραφίτη και δεν συναντάται σε άλλες περιοχές. Τελειώνουμε τον καφέ και ξαναπάμε κοντά στην μεγαλειώδη Στητήπετρα. Credits: @boyvoyage)
Φέρτε εικόνα, βράχος, όχι στρογγυλός, όχι βουνάρι, λεπτός σαν τοίχος πάχους ενός μέτρου, ψηλός πάνω από 30 μέτρα με μια ελαφριά κλίση προς τα πίσω, προς τα ανατολικά, να στέκει γιγάντιος, αγέρωχος, επιβλητικός. Ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τι βλέπουμε, το μεγαλείο του χώρου, γιατί υπάρχουν κι άλλα ενδιαφέροντα πετρώματα. Αφήνουμε το σακίδιο μας στο κιόσκι που υπάρχει στο χώρο για ξεκούραση και ξανακοιτάζουμε τον θεόρατο βράχο, την “Στητήπετρα” όπως ονομάζετε από παλιά. Είμαστε ακόμα σε σοκ, προσπαθώντας να απορροφήσουμε την εικόνα. Καφέ στο κιόσκι και θαυμάζουμε τον σπάνιο γεωλογικό σχηματισμό, που προκαλεί και το διεθνές ενδιαφέρον γεωλόγων και ερευνητών που πραγματοποιούν εδώ, επί τόπου επισκέψεις και επιστημονικές μελέτες. Έχει Γεωλογικό ενδιαφέρον γιατί πρόκειται για ένα είδος πετρώματος που είναι στο χρώμα του γραφίτη και δεν συναντάται σε άλλες περιοχές. Τελειώνουμε τον καφέ και ξαναπάμε κοντά στην μεγαλειώδη Στητήπετρα. Μας μαγνητίζει χωρίς να ξέρουμε το γιατί όταν το μάτι χορταίνει, αρχίζουμε να βλέπουμε και γύρω μας, την θέα, είμαστε σε σημείο θέας εξάλλου πανοραμική θέα, προς τα αριστερά μας βλέπουμε καταπράσινα βουνά, το δάσος Αδελφοί και Μαχαιρά και το δάσος της Μαδαρής. Χαμηλά, βλέπουμε τον Ξυλιάτο, και ψηλά βλέπουμε τη θάλασσα της κατεχόμενης Μόρφου. Έπρεπε να σηκώσουμε το βλέμμα μας ψηλά για να δούμε την Μόρφου.
Η ζωή μας είναι πολύτιμη για να την χαλούμε με αισθήματα και σκέψεις αρνητικές. Κρατάμε αυτά που θέλουμε εμείς να κρατήσουμε, αυτά που μας χαλούν τα αφήνουμε πίσω.
Το πιο πάνω κείμενο είναι τμήματα της εκπομπής «Roadtrip.cy». Κάθε Σάββατο και Κυριακή από τις 8 μέχρι τις 10 ακούτε την εκπομπή του Άντρου Σκαλιστή «Roadtrip.cy» στον ΣΠΟΡ FM 95.
Πηγή: WIZ
