Kathimerini.gr
Τις τελευταίες ημέρες του 2015, τα φώτα έσβησαν σε μεγάλο τμήμα της Ουκρανίας, καθώς Ρώσοι χάκερ ανέλαβαν τον έλεγχο του κέντρου ηλεκτροδότησης της χώρας και έθεσαν εκτός λειτουργίας τον ένα σταθμό μετά τον άλλο, ενώ οι χειριστές της εταιρείας παρακολουθούσαν ανήμποροι τις οθόνες τους. Την επόμενη χρονιά συνέβη το ίδιο, αυτήν τη φορά γύρω από την πρωτεύουσα, το Κίεβο.
ΗΠΑ και Βρετανία έχουν αποστείλει ειδικούς σε θέματα κυβερνοπολέμου στην Ουκρανία, ελπίζοντας ότι θα καταφέρουν να προετοιμάσουν τη χώρα όταν και αν βρεθεί αντιμέτωπη με το επόμενο βήμα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος για μία ακόμη φορά απειλεί τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες: όχι με μια εισβολή με τους 175.000 στρατιώτες που έχει αναπτύξει στα σύνορα, αλλά με κυβερνοεπιθέσεις, που θέτουν εκτός λειτουργίας το δίκτυο ηλεκτροδότησης, το τραπεζικό σύστημα και άλλους καίριους τομείς της ουκρανικής οικονομίας και διακυβέρνησης. Σύμφωνα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, στόχος της Ρωσίας είναι να δημιουργήσει την αίσθηση πως ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι ανίκανος και ανυπεράσπιστος και ίσως ένα πρόσχημα για μια εισβολή.
Κατά μία έννοια, η ρωσική κυβερνοεπιχείρηση κατά της Ουκρανίας ουδέποτε σταμάτησε. Απλώς μέχρι πρόσφατα σιγόβραζε σε χαμηλό επίπεδο. Σε συνεντεύξεις, όμως, Αμερικανοί αξιωματούχοι και ειδικοί λένε πως η δραστηριότητα των Ρώσων εντάθηκε τον περασμένο μήνα, ακόμη και όταν η προσοχή της κοινής γνώμης ήταν στραμμένη στην ανάπτυξη στρατευμάτων. «Πρόκειται για μια ευρεία επιχείρηση, που θέτει στο στόχαστρό της πολλές ουκρανικές κυβερνητικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τις εσωτερικές υποθέσεις, την εθνική αστυνομία και τις εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης», λέει ο Ντιμίτρι Αλπέροβιτς, επικεφαλής ανακριτής της ρωσικής κυβερνοδραστηριότητας και μιας νέας ερευνητικής ομάδας στην Ουάσιγκτον, της Silverado Policy Accelerator. Ο Αλπέροβιτς, ο οποίος μετανάστευσε από τη Ρωσία στις ΗΠΑ όταν ήταν παιδί, πιστεύει πως ο Ρώσος πρόεδρος βλέπει τις κυβερνοεπιθέσεις ως προετοιμασία για το πεδίο της μάχης. Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι η στρατιωτική εισβολή είναι κάθε άλλο παρά δεδομένη.
«Η τρέχουσα εκτίμηση της αμερικανικής κυβέρνησης είναι πως δεν έχει αποφασίσει», ανέφερε ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Μπάιντεν, μιλώντας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. Ο Σάλιβαν δεν αναφέρθηκε στη ρωσική κυβερνοδραστηριότητα, είναι γνωστό όμως πως ο τομέας βρίσκεται στο μικροσκόπιο του Λευκού Οίκου, της CIA, της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας και της κυβερνοδιοίκησης των ΗΠΑ, των οποίων οι δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί για να εντοπίσουν τις αδυναμίες των δικτύων σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι συζητήσεις με δεκάδες αξιωματούχους επικεντρώθηκαν στο ερώτημα κατά πόσον ο Πούτιν πιστεύει ότι ένα αποφασιστικό πλήγμα στις ουκρανικές υποδομές είναι η καλύτερη λύση για να πετύχει τον αρχικό του στόχο: να απομακρύνει τον Ουκρανό ηγέτη και την κυβέρνησή του και να τον αντικαταστήσει με κάποιον που θα είναι του χεριού του. Ο υπολογισμός είναι πως με μια τέτοιου είδους επίθεση δεν θα χρειαστεί να καταλάβει τη χώρα ούτε να υποστεί κυρώσεις, που είναι βέβαιο ότι θα ακολουθούσαν μια κανονική εισβολή.
Η στρατηγική του Πούτιν
Ηδη ο Πούτιν εργάζεται για να οικοδομήσει εγχώρια υποστήριξη, όπως και στην Αφρική, στη Νότια και Κεντρική Αμερική. Επιχειρήσεις πληροφόρησης που υποκινούνται από τη Μόσχα δίνουν έμφαση στην αποδόμηση της ουκρανικής κυβέρνησης και κατηγορούν τον ηγέτη της χώρας ότι έχει δημιουργήσει μια ανθρωπιστική κρίση στα ανατολικά της χώρας, όπου οι κυβερνητικές δυνάμεις της Ουκρανίας μάχονται με φιλορώσους αυτονομιστές εδώ και χρόνια. Εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης εξήγησε πως η συνδρομή που παρέχουν το Λονδίνο και οι σύμμαχοί του έχει αμυντικό χαρακτήρα. Ενώ καμία κυβέρνηση δεν θέλει να δίνει λεπτομέρειες, οι ΗΠΑ σκέφτονται μια ευρεία ενίσχυση πόρων, αν και δεν είναι σαφές πόσο θετική θα ήταν η βοήθεια μιας μεγαλύτερης ομάδας, πέρα από την επίδειξη υποστήριξης. Το ουκρανικό δίκτυο ηλεκτροδότησης κατασκευάστηκε επί Σοβιετικής Ενωσης με ρωσικά ανταλλακτικά και είναι συνδεδεμένο με αυτό της Ρωσίας. Το λογισμικό του είναι οικείο στους χάκερ, όπως και στους χειριστές του. Κι ενώ η Ουκρανία έχει επανειλημμένως υποσχεθεί να βελτιώσει το σύστημά της, οι χάκερ του Πούτιν ή, τουλάχιστον, κάποιες ομάδες πιστές στον Ρώσο πρόεδρο έχουν αποδείξει ξανά και ξανά ότι γνωρίζουν πώς να οδηγήσουν σε παράλυση ολόκληρες περιοχές της χώρας.
Οπως έχουν μάθει οι Ουκρανοί, μια κυβερνοεπίθεση σε κρίσιμες υποδομές είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αναχαιτιστεί. Στον κυβερνοχώρο δεν υπάρχει ευρεία συναίνεση τι συνιστά πολεμική πράξη ούτε πόσο θα μπορούσε να βλάψει ο Πούτιν την Ουκρανία, χωρίς να προκαλέσει τη δυτική αντίδραση. Στο παρελθόν, τέτοιου είδους επιθέσεις κατά της Ουκρανίας δεν έχουν προκαλέσει κάποια απάντηση εκ μέρους της Δύσης. Η επίθεση του 2015, που ξεκίνησε στα τέλη Δεκεμβρίου, ήταν ιδιαίτερα διδακτική. Η μια γειτονιά μετά την άλλη βυθιζόταν στο σκοτάδι. Καθώς πλησιάζουν οι γιορτές, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι βρίσκονται σε συναγερμό. Αν όμως ο Πούτιν εξαπολύσει μια κυβερνοεπίθεση αυτό θα συμβεί πιθανότατα στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του Ιανουαρίου, εκτιμούν άνθρωποι που έχουν λάβει γνώση των στοιχείων γύρω από τις δραστηριότητές του.
