Του Απόστολου Τομαρά
Με μια κίνηση, που για άγνωστους λόγους, δεν έγινε πολύ πριν την άφιξη του τουρκικού γεωτρύπανου 36 ναυτικά μίλια ανοιχτά του Ακάμα, η Λευκωσία έθεσε σε εφαρμογή τα αντίμετρα που έχει επεξεργαστεί, όχι μόνο για την περιοχή που βρίσκεται το γεωτρύπανο αλλά για το σύνολο της ακτογραμμής στο βόρειο κομμάτι που περιλαμβάνει και τις κατεχόμενες περιοχές.
Η δημοσίευση των συντεταγμένων, που απέστειλε στα Ηνωμένα Έθνη, σε Λευκωσία και Νέα Υόρκη, ουσιαστικά αποτελούν την ενίσχυση του νομικού και διπλωματικού πεδίου, προς αντιμετώπιση των παράνομων και προκλητικών διεκδικήσεων της Τουρκίας. Ένα σημείο που ξεχωρίζει στο φάκελο που απεστάλη στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, τον οποίο απεκάλυψε η ηλεκτρονική «Κ», είναι ο χάρτης στον οποίο απεικονίζεται η επέκταση της ΑΟΖ καθώς και η υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο βόρειο τμήμα.
Με βάση τον χάρτη, η οριοθέτηση έχει γίνει στη λογική του Δικαίου της Θάλασσας της μέσης γραμμής, όταν υπάρχει διαφωνία ή μη συμφωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Παράλληλα με την κατάθεση των συντεταγμένων, η Λευκωσία εντείνει τις διπλωματικές κινήσεις της, σε μια προσπάθεια αποτροπής τετελεσμένων από πλευράς Τουρκίας.
Η επιστολή
Με βάση την επιστολή προς το Γενικό Γραμματέα που περιλαμβάνεται στο φάκελο προς τα Ηνωμένα Έθνη, το Υπουργείο Εξωτερικών κοινοποίησε κατάλογο γεωγραφικών συντεταγμένων από το σημείο 1 έως και το 177, σχετικά με το βόρειο και βορειοδυτικό εξωτερικό όριο της Αποκλειστικής Οικονομικής ζώνης και της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το ΥΠΕΞ, με την επιστολή του, καλεί τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να δημοσιεύσει τον κατάλογο των γεωγραφικών συντεταγμένων, των σημείων και το επεξηγηματικό διάγραμμα του βόρειου και βορειοδυτικού εξωτερικού ορίου της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της Κύπρου στην ιστοσελίδα του τμήματος των Ηνωμένων Εθνών για τις θαλάσσιες υποθέσεις και το νόμο της θάλασσας.
Οι συντεταγμένες
Οι συντεταγμένες που στάληκαν καλύπτουν το βόρειο και βορειοδυτικό κομμάτι της κυπριακής ΑΟΖ για το οποίο δεν είχαν αποσταλεί συντεταγμένες παλαιότερα. Με βάση την απεικόνιση που έχει γίνει, το πρώτο σημείο είναι ουσιαστικά προέκταση του δυτικού σημείου του τεμαχίου 4 της ΑΟΖ και από εκεί με πλάγια βορειοανατολική κατεύθυνση, καταλήγει σε σημείο της μέσης γραμμής με τα τουρκικά παράλια.
Στη συνέχεια η γραμμή οριοθέτησης του εξωτερικού ορίου της ΑΟΖ κινείται παράλληλα με τις βόρειες ακτές των ελευθέρων και κατεχόμενων περιοχών, στη μέση γραμμή με τα τουρκικά παράλια και τερματίζεται στο ύψος της χερσονήσου της Καρπασίας στη μέση γραμμή με την ΑΟΖ της Συρίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» η προεργασία κατάθεσης συντεταγμένων στα Ηνωμένα Έθνη ολοκληρώθηκε τέλος του 2018 και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Ελλάδα προκειμένου η κατάθεση στα Ηνωμένα Έθνη να γίνει ταυτόχρονα.
Για λόγους που δεν έχουν γίνει γνωστοί, ο αρχικός σχεδιασμός ουδέποτε υλοποιήθηκε. Με βάση τη δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας, η αποστολή συντεταγμένων αποτελεί ουσιαστικά γνωστοποίηση των εξωτερικών ορίων της ΑΟΖ, τα οποία όπως αναφέρεται μπορούν να διαφοροποιηθούν κατόπιν συμφωνίας ή συμφωνιών με τα κράτη των οποίων οι ακτές βρίσκονται απέναντι από τις αντίστοιχες ακτές της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην προκειμένη περίπτωση της Τουρκίας.
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Οι διπλωματικές προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για αντιμετώπιση της τουρκικής παραβατικότητας θα μεταφερθούν και στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που θα πραγματοποιηθεί στη Ρουμανία αύριο Πέμπτη. Στις εργασίες του Συμβουλίου εκτός από το Μέλλον της Ευρώπης και τη Στρατηγική Ατζέντα της ΕΕ για την περίοδο 2019-2024, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα εγείρει το θέμα των πρόσφατων παράνομων ενεργειών της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου, ως συνέχεια των έντονων διαβημάτων που έγιναν προς τους Θεσμούς και τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Το θέμα των προκλήσεων θα τεθεί και στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στο Σίμπιους, όπου ο Νίκος Αναστασιάδης σε παρέμβασή του θα ενημερώσει τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων, που συμμετέχουν στο ΕΛΚ, για τις τουρκικές προκλήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι παρεμβάσεις του Νίκου Αναστασιάδη αναμένεται να κινηθούν στο πνεύμα πως η παρουσία τουρκικού γεωτρύπανου, εντός της κυπριακής ΑΟΖ, συνιστά δεύτερη εισβολή που επηρεάζει τις προσπάθειες και για το πολιτικό ζήτημα.
Ο κύκλος των κινήσεων, σε πολιτικό επίπεδο, θα ολοκληρωθεί το ερχόμενο Σάββατο με τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου όπου ο Νίκος Αναστασιάδης πέρα από την ενημέρωση των μελών του Συμβουλίου για τις κινήσεις που έχουν γίνει και τα μέτρα που έχουν μελετηθεί, θα επιδιώξει τη συναίνεση.
Στη Γαλλία
Ένα θέμα που προκαλεί έντονο προβληματισμό, σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, είναι πρώτον το ενδεχόμενο έναρξης εργασιών στο σημείο που βρίσκεται το τουρκικό γεωτρύπανο και δεύτερον ενδεχόμενη μετακίνησή του, σε οικόπεδα τα οποία έχουν αδειοδοτηθεί. Πρωταρχικός στόχος των διπλωματικών κινήσεων που γίνονται είναι η Τουρκία να μην προχωρήσει σε δημιουργία τετελεσμένων επί της θαλάσσης.
Και αν στην περίπτωση δυτικά της Πάφου, όπου η Λευκωσία έχει εξασφαλίσει τη στήριξη ΕΕ, ΗΠΑ, Αιγύπτου, Ισραήλ και την αντίδραση της Ρωσίας, για το ενδεχόμενο που οι τουρκικές προκλήσεις επεκταθούν νοτιότερα εντός της ΑΟΖ, ιδιαίτερη σημασία επιδεικνύεται στο κεφάλαιο αποτροπή. Εδώ φαίνεται να δίνεται προσοχή και σε άλλους παράγοντες που πιστεύεται ότι θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά και έχουν να κάνουν με την πολιτική στήριξη εταιρειών που βρίσκονται εντός της ΑΟΖ. Με βασική επιδίωξη τη μη στρατικοποίηση των τουρκικών προσκλήσεων, πιστεύεται πως η παρουσία εταιρειών όπως η ExxonMobil και η TOTAL θα λειτουργήσει αποθαρρυντικά για την τουρκική πλευρά.
Στο πνεύμα αυτό η μονοήμερη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη στο Παρίσι αποσκοπούσε στο συντονισμό των δυο πλευρών. Επιδίωξη της Λευκωσίας είναι η επέκταση της γαλλικής παρουσίας και σε άλλα τεμάχια της ΑΟΖ τα οποία έχουν δοθεί στην ιταλική ΕΝΙ για έρευνες.
Ο ΥΠΕΘΑ στη Λευκωσία
Την πλήρη στήριξη της Ελλάδας απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις θα μεταφέρει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης οποίος πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη Λευκωσία. Ο κ. Αποστολάκης, μιλώντας την Τρίτη σε συνέδριο στην Αθήνα (Exposec-Defenseworld), αναφέρθηκε στις τουρκικές προκλήσεις με τη γνωστή θέση επί εποχής Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος, η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται.
«Να αναφερθώ, στην πρόσφατη απόφαση της Τουρκίας να προβεί σε παράνομη γεώτρηση στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μια απόφαση την οποία έχουμε καταδικάσει και η οποία έχει προκαλέσει πολλές διεθνείς αντιδράσεις, όπως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και πολλές άλλες πλευρές. Επικροτούμε την ψύχραιμη και νηφάλια στάση της Κύπρου, παραμένουμε σε συντονισμό με την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και τους κοινοτικούς εταίρους και συμμάχους μας για τις επόμενες ενέργειες και υποστηρίζουμε την Κύπρο σε όλες τις ενέργειες». Ο ΥΠΕΘΑ θα γίνει δεκτός στο Προεδρικό από τον Νίκο Αναστασιάδη.
Το γεωτρύπανο
Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, το τουρκικό γεωτρύπανο παραμένει ακινητοποιημένο δυτικά του Ακάμα χωρίς να έχει ξεκινήσει εργασίες. Πέρα από τα σκάφη που προσφέρουν υπηρεσίες υποστήριξης στο γεωτρύπανο στην περιοχή δεν παρατηρείται άλλη τουρκική δραστηριότητα, με εξαίρεση μια τουρκική φρεγάτα που κινείται στην ευρύτερη περιοχή. Ήδη οι αρμόδιες υπηρεσίες της Δημοκρατίες ολοκληρώνουν τις διαδικασίες έκδοσης διεθνών ενταλμάτων σύλληψης για τα πληρώματα του γεωτρύπανου και των υποστηρικτικών πλοίων.
