Kathimerini.gr
Της ΤΙΜΟΘΙ ΓΚΑΡΤΟΝ AΣ*
Οι δημοκρατίες παντού πρέπει να προετοιμαστούν και να έχουν ένα σχέδιο για το ενδεχόμενο ενός αμφισβητούμενου αποτελέσματος στις πιο σημαντικές εκλογές των ΗΠΑ στη ζωντανή μνήμη.
Εχοντας στη μνήμη την αναταραχή που προκλήθηκε από τις υπό αμφισβήτηση αμερικανικές εκλογές του 2000, θα πρέπει τώρα να συντονιστούν ατύπως μεταξύ τους και να υιοθετήσουν μια συγκεκριμένη στάση. Θα πρέπει να ακούσουν τους διεθνείς παρατηρητές των εκλογών και να περιμένουν με ηρεμία όσο χρειάζεται έως ότου το εξαιρετικά περίπλοκο, αποκεντρωμένο εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ να παραγάγει ένα σαφές αποτέλεσμα. Η σαφήνεια και η ψυχραιμία από τις άλλες δημοκρατίες μπορεί να συμβάλει, οριακά, σε μια πιο πολιτισμένη διαδικασία στις ΗΠΑ και, πιο ουσιαστικά, να ηρεμήσει το διεθνές κλίμα γύρω από αυτή την πυρετώδη αναμέτρηση.
Το 2000 οι ξένοι ηγέτες βρίσκονταν σε σύγχυση. Μεταξύ άλλων, ο Γερμανός πρόεδρος συνεχάρη αρχικά τον υποψήφιο Τζορτζ Μπους τον νεότερο και στη συνέχεια απέσυρε τα συγχαρητήριά του. Χρειάστηκαν πέντε εβδομάδες και η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Μπους εναντίον Γκορ για να υπάρξει σαφήνεια.
Η κατάσταση σήμερα είναι πολύ χειρότερη από ό,τι το 2000. Λόγω της COVID-19, περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους σκέφτονται να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο. Αυτό θα έκανε τα πράγματα δύσκολα ακόμη και αν οι ΗΠΑ είχαν κατακτήσει μια βουδιστική ηρεμία. Ομως, το πολιτικό κλίμα και το πεδίο των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι πλέον τόσο πολωμένο, που κάθε πλευρά έχει τα δικά της γεγονότα, τα οποία για τους απέναντι δεν είναι καν γεγονότα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σπέρνει με οργή τη δυσπιστία για τη νομιμότητα της εκλογικής διαδικασίας, και ιδίως για την επιστολική ψήφο. «Θα είναι οι πιο διάτρητες εκλογές στην αμερικανική ιστορία», ανέφερε πρόσφατα στο Twitter. Και αρνήθηκε να αποστασιοποιηθεί από ομάδες βίας όπως τα Proud Boys.
Το διεθνές πλαίσιο είναι επίσης λιγότερο ευνοϊκό. Το 2000, οι ΗΠΑ ήταν η μόνη «υπερδύναμη» και η δημοκρατία θριάμβευε σε όλο τον κόσμο. Τώρα, οι ΗΠΑ αμφισβητούνται παγκοσμίως από μια αυταρχική Κίνα και σε όλο τον κόσμο παρατηρείται ύφεση της δημοκρατίας.
Εάν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις μεταφραστούν σε ψήφους στις κρίσιμες πολιτείες όπου θα κριθεί η μάχη, ενδέχεται να μη χρειαστεί να ενεργοποιηθεί από τις άλλες χώρες κάποιο σχέδιο εκτάκτου ανάγκης. Εάν ο Τζο Μπάιντεν φανεί ότι έχει κερδίσει κρίσιμες, αμφίρροπες πολιτείες ήδη από το βράδυ των εκλογών, τότε οι υπεύθυνοι Ρεπουμπλικανοί πρέπει αμέσως να πουν στον πρόεδρο ότι πρέπει να αποδεχθεί το αποτέλεσμα.
Δεδομένου, όμως, ότι περισσότεροι Δημοκρατικοί ψηφοφόροι από όσοι Ρεπουμπλικανοί ζητούν ψηφοδέλτια που θα αποστείλουν μέσω ταχυδρομείου, είναι πολύ πιθανό ο Τραμπ να ηγείται τη νύχτα και στη συνέχεια ο Μπάιντεν να προχωράει καθώς καταμετρούνται οι επιστολικές ψήφοι. Αυτό το σενάριο της «μπλε μετατόπισης» θα μπορούσε να σημαίνει ημέρες ή και εβδομάδες οργισμένων αντεγκλήσεων, που θα ξεκινούν από τα εκλογικά τμήματα και μέσω των εκλογικών επιτροπών σε κομητείες, πόλεις και πολιτείες, θα φτάνουν έως τα πολιτειακά και ομοσπονδιακά δικαστήρια.
Ακόμη χειρότερα, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να εξαρτηθεί από την απόφαση ενός Ανωτάτου Δικαστηρίου του οποίου η ίδια η σύνθεση αποτελεί αντικείμενο έντονης κομματικής αντιπαράθεσης: Σε αυτή την περίπτωση θα είναι μια πολύ οξύτερη επανάληψη της υπόθεσης Μπους εναντίον Γκορ. Στη χειρότερη περίπτωση όλων, η διαμάχη θα μπορούσε να συνεχίζεται μέχρι τον Ιανουάριο του 2021 εν μέσω πολιτικής βίας, πανικού στις αγορές και παγκόσμιας απογοήτευσης.
Μια ήρεμη, μελετημένη αντιμετώπιση από τις άλλες δημοκρατίες του κόσμου θα είναι πιο χρήσιμη στο σενάριο της «μπλε μετατόπισης». Αυτές οι χώρες έχουν χιλιάδες διπλωμάτες και δημοσιογράφους στις ΗΠΑ. Τα αμερικανικά και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης θα αναφέρουν με έμφαση το γεγονός της μετατόπισης και το Facebook και το Twitter θα καταβάλουν μεγάλες προσπάθειες για να σταματήσουν την παραπληροφόρηση. Παρότι τα γεγονότα θα αμφισβητηθούν, αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρχουν γεγονότα. Ενα ζωτικό καθήκον των φιλελεύθερων δημοκρατιών είναι να επιμείνουν και να υποστηρίξουν αυτά τα γεγονότα.
Επιτελώντας αυτό το έργο, θα μπορούν να βασίζονται σε μια αποστολή παρατήρησης των εκλογών από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, η οποία περιλαμβάνει τις ΗΠΑ μεταξύ των 57 μελών της. Εχει οργανώσει περίπου 370 αποστολές παρατήρησης εκλογών τα τελευταία 30 χρόνια και, με τη βοήθεια των ΗΠΑ, ανέπτυξε βέλτιστες πρακτικές αναφοράς με αυστηρότητα και αμεροληψία. Η αποστολή του ΟΑΣΕ μόλις παρουσίασε μια ενδιάμεση έκθεση και θα πραγματοποιήσει συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον στις 4 Νοεμβρίου.
Εάν, όπως το 2000, η αντιπαράθεση διευθετηθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, οι δημοκρατίες του κόσμου σίγουρα θα πρέπει να αποδεχθούν την απόφασή του. Ο συνάδελφός μου στο Στάνφορντ, Ναθάνιελ Περσίλι, ωστόσο υποστηρίζει ότι, πολύ πριν από οποιαδήποτε τέτοια δικαστική κλιμάκωση, αυτό που θα είναι αποφασιστικής σημασίας θα είναι οι ενέργειες αναρίθμητων τοπικών και πολιτειακών αξιωματούχων σε περισσότερες από 10.000 εμπλεκόμενες περιοχές, καθώς και δικαστών δικαστηρίων χαμηλότερου βαθμού. Μερικοί θα είναι μεροληπτικοί, αλλά η πλειονότητα θα είναι Αμερικανοί δεσμευμένοι να διασφαλίσουν ότι αυτή η πατροπαράδοτη, αν και κάπως ετοιμόρροπη διαδικασία, είναι τόσο ελεύθερη και δίκαιη όσο μπορεί να είναι στην εποχή της COVID, του λαϊκισμού και της παράνοιας. Αξίζουν την ήρεμη υποστήριξή μας.
Τα στοιχήματα είναι πολύ υψηλά, για όλους μας. Στη χειρότερη περίπτωση, αυτές οι εκλογές θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν μια περαιτέρω καθοδική στροφή σε μια παγκόσμια ύφεση της δημοκρατίας. Στην καλύτερη περίπτωση, θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας ευρύτερης, παγκόσμιας δημοκρατικής ανανέωσης, έτσι ώστε η διακυβέρνηση του λαού, από τον λαό, για τον λαό, να μη χαθεί από τον κόσμο.
* Ο κ. Τίμοθι Γκάρτον Ας είναι καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και Senior Fellow στο Ινστιτούτο Hoover του Πανεπιστημίου Στάνφορντ. Twitter: @fromTGA{IDIOT.
