Kathimerini.com.cy
Η «Καθημερινή» της Κυριακής, που κυκλοφορεί στις 22 Μαΐου, φιλοξενεί τον τρίτο από τους δώδεκα τόμους με μαρτυρίες από τον ξεριζωμό του μικρασιατικού Ελληνισμού.
Καρπός ενός έργου δεκαετιών του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Η Έξοδος αποτυπώνει τόσο το εύρος και το βάθος της παρουσίας του Ελληνισμού στη Μικρά Ασία όσο και το δράμα της συμφοράς και του ξεριζωμού.
Ο τρίτος τόμος της Εξόδου περιέχει μαρτυρίες από τις επαρχίες της κεντρικής και νότιας Μικρασίας, επίκεντρο της οποίας ήταν η Καππαδοκία. Εκεί εμφανιζόταν η σημαντικότερη ποσοτικά και πολιτισμικά παρουσία του ελληνικού στοιχείου στο εσωτερικό της μικρασιατικής χερσονήσου, καθώς υπήρχαν συνολικά 81 χριστιανικοί ορθόδοξοι οικισμοί, από τους οποίους 32 ήταν ελληνόφωνοι.
Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο εθνογραφικό ενδιαφέρον, καθώς στις περιφέρειες που περιλαμβάνει -μεταξύ τους η Καισάρεια, η Νεάπολη, η Νίγδη- ο ορθόδοξος χριστιανικός πληθυσμός και οι ελληνόφωνες νησίδες επιβίωναν «στα βάθη της Ανατολής μέσα στη θάλασσα του τουρκισμού», όπως υπογραμμίζει στον πρόλογό του ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης, ακαδημαϊκός και διευθυντής του ΚΜΣ.
Ο ίδιος σημειώνει ότι η Έξοδος στην περιοχή αυτή πήρε διαφορετική μορφή από εκείνη των δυτικών παραλίων της Μικρασίας και του Πόντου: «Μακριά από την κλαγγή των όπλων, περιχαρακωμένοι στην απομόνωσή τους οι Έλληνες της κεντρικής Μικρασίας έζησαν από το 1914 και μετά την πικρή εμπειρία της ψυχολογικής βίας, των διωγμών και της εξορίας, συνταράχτηκαν από τον απόηχο των μεγάλων ελπίδων και των μεγάλων φόβων που έφερε η παρουσία του ελληνικού στρατού στα μικρασιατικά χώματα και τέλος γνώρισαν το σπαραγμό του ξεριζωμού. Αν το ελληνικό πεπρωμένο στις ανατολικές ακτές του Αιγαίου έσβησε μέσα στη φωτιά και το σίδερο, ο ελληνισμός του εσωτερικού δεν πέρασε “από στόματος ρομφαίας”».
