Kathimerini.com.cy
Στην «Καθημερινή» της Κυριακής, που κυκλοφορεί στις 06 Νοεμβρίου, ολοκληρώνεται η δωδεκάτομη σειρά εκδόσεων με μαρτυρίες από τον ξεριζωμό του μικρασιατικού Ελληνισμού.
Οι μαρτυρίες βασίζονται στο υλικό του Αρχείου Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (ΚΜΣ). Κατά τον Πασχάλη Κιτρομηλίδη, ακαδημαϊκό, διευθυντή του ΚΜΣ: «Οι μαρτυρίες της Εξόδου μέσα από το συναίσθημα του νόστου, που εμπεριέχει μια συνεχή σύγκριση του τότε, του χαμένου παραδείσου της αλησμόνητης πατρίδας, με το τώρα, την εμπειρία της προσφυγιάς και τον αγώνα της επιβίωσης, που σήμαινε η εγκατάσταση στη νέα πατρίδα, συνιστούν εξίσου σημαντική πηγή για την κοινωνική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας».
Στον δωδέκατο τόμο περιλαμβάνονται μαρτυρίες από τις περιφέρειες της Πάφρας και της Σινώπης, στον δυτικό παράλιο Πόντο, καθώς και από τις περιφέρειες της Σαφράμπολης, της Ινέπολης και της Κασταμονής, στην Παφλαγονία.
Σε μία από αυτές αναφέρεται: «Το 1920 άρχισαν οι διωγμοί. Τούρκοι Τσέτες έκαναν επιδρομή στα χωριά μας, έσφαζαν, μετά έβαζαν φωτιά στα σπίτια. Μάζεψαν τους κατοίκους του ελληνικού χωριού Σüρμελί και τους έσφαξαν στην τοποθεσία Γιαμπασλού. Τα γυναικόπαιδα του χωριού Εβρέν ουσαγί τά ‘καψαν μέσ’ στα σπίτια τους· τα όμορφα κορίτσια τα κράτησαν για λογαριασμό τους. Έσφαξαν και τους δικούς μας, έκαψαν το χωριό μας.
Όσοι άντρες γλίτωσαν από τη σφαγή ανέβηκαν στο βουνό, στο Νεμπιγιέ νταγί, ήμουνα κι εγώ μαζί τους. Τα γυναικόπαιδα τα στείλανε εξορία. Τα οδήγησαν στη Μαλάτεια, στο Χαρπούτ, στο Χαλέπι. Πέθαναν πολλοί στην εξορία. Όσοι έζησαν, έφυγαν από το Χαλέπι που ήταν γαλλική κατοχή και ήρθαν στην Ελλάδα.
Εμείς στο βουνό μείναμε έως το 1922. Εκεί είχανε ανεβεί και από άλλα χωριά της περιφέρειάς μας. Το 1922 αποφασίσαμε να φύγουμε κρυφά για την Πόλη. Κατεβήκαμε με τον οπλισμό μας σε μια ερημική ακτή ανάμεσα Πάφρα και Σαμψούντα. Τη νύχτα ήρθε μοτόρι και μας πήρε. Όταν φτάσαμε έξω από τη Χηλή, στην είσοδο του Βοσπόρου, μας πήρανε είδηση οι Τούρκοι. Προλάβαμε και ρίξαμε τα όπλα μας στη θάλασσα, για να μην ενοχοποιηθούμε περισσότερο.
Μείναμε μία εβδομάδα στη Χηλή. Ύστερα πήγαμε στην Πόλη, όπου μείναμε στο Φανάρι ενάμιση μήνα, με φροντίδες του Πατριαρχείου. Στις αρχές του 1923 ήρθαμε στην Ελλάδα. Μείναμε σε διάφορα μέρη, σκορπίσαμε».
Μια πολύτομη έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών από τη Βιβλιοθήκη Μνήμης της «Καθημερινής».
Αναζητήστε τον δωδέκατο τόμο, την Κυριακή 6 Νοεμβρίου με την «Καθημερινή» καθώς και το MUST, K και NEW YORK TIMES.
