ΚΥΠΕ
Με νέες τοποθετήσεις για τη θεατρική παράσταση του ΘΟΚ «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» επανέρχεται το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, το οποίο ξεκαθαρίζει ότι η συγκεκριμένη παράσταση αρχικά δεν μιλούσε για «αγόρι που αγαπά άλλο αγόρι», αλλά για «αγόρι που θέλει να είναι κορίτσι» και για «κορίτσι που θέλει να είναι αγόρι».
Σε ανακοίνωσή του, σε σχέση με το ζήτημα της παρακολούθησης θεατρικής παράστασης από μαθητές δημοτικών σχολείων και συμπληρωματικά προς τη χθεσινή ανακοίνωση και λαμβάνοντας υπόψη δημόσιο σχολιασμό και παρατηρήσεις, το Υπουργείο Παιδείας διευκρινίζει «τα πραγματικά γεγονότα» και όσα πρέπει να έχει υπόψη του ο όποιος ενδιαφερόμενος.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, εκείνο το οποίο περιλαμβανόταν στη διασκευή του κλασικού έργου του Ιουλίου Βερν και απασχόλησε την Επιτροπή Έγκρισης Θεαμάτων δεν ήταν, εξ αρχής, η φράση «μπορεί ένα αγόρι να αγαπά ένα αγόρι;», αλλά όπως προσθέτει ότι η διασκευή του που προτάθηκε για θέαση από μαθητές και μαθήτριες των δημοτικών σχολείων περιλάμβανε το ερώτημα αν «Μπορεί ένα αγόρι να θέλει να είναι κορίτσι και ένα κορίτσι να θέλει να είναι αγόρι;».
«Αυτό ήταν το ερώτημα που θα απευθυνόταν προς το κοινό, δηλαδή τους μαθητές/μαθήτριες. Επομένως, το πραγματικό ερώτημα είναι κατά πόσον είναι σκόπιμο σε παιδιά της ηλικίας των 5, των 6, των 7 και των 8 χρόνων να τίθενται τέτοια ζητήματα», συμπληρώνει το Υπουργείο.
Όπως προσθέτει, «επιπρόσθετο ερώτημα είναι ποια σχέση έχει ένας τέτοιος προβληματισμός φύλου με αυτό το κλασικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας», για να σημειώσει ότι «μπορεί βεβαίως να αναγνωριστεί καλλιτεχνική ευχέρεια και για τέτοιους προβληματισμούς και διασκευές σε μια θεατρική παράσταση».
Ωστόσο, το αρμόδιο Υπουργείο αναφέρει πως παραμένει το ερώτημα αν μια τέτοια θεατρική παράσταση θα πρέπει να απευθύνεται σε κοινό με παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών.
Το Υπουργείο Παιδείας επισυνάπτει εκ νέου για όποιο ενδιαφερόμενο το αναλυτικό σημείωμα με τα όσα διαδραματίσθηκαν, για να γίνει αντιληπτό ότι το ζήτημα δεν ήταν αν «ένα αγόρι μπορεί να αγαπά ένα άλλο αγόρι», αλλά ότι η παράσταση, η όλη πρόταση και οι σχετικές συνεννοήσεις παρουσίασαν κάποια προβλήματα.
Επισυναπτόμενο Σημείωμα
Σχετικά με το θέμα, το Υπουργείο Παιδείας επισυνάπει Σημείωμα, στο οποίο γίνεται αναφορά στο τι προηγήθηκε.
Οπως αναφέρεται στο Σημείωμα, κλιμάκιο της Επιτροπής Έγκρισης Θεαμάτων παρακολούθησε τις δοκιμές (πρόβα) του παιδικού έργου «Ο γύρος του κόσμου σε ογδόντα ημέρες» της Σκηνής 018 του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, στις 11 Νοεμβρίου 2022, με σκοπό να παραχωρήσει έγκριση για παρακολούθηση από τα δημοτικά σχολεία σε εργάσιμο χρόνο. Η παραγωγή δεν ήταν ακόμη ολοκληρωμένη, ως προς τα κουστούμια, τους φωτισμούς, τα εφέ και τον ήχο.
Η Επιτροπή, προστίθεται, συνέλεξε πληροφορίες από τον σκηνοθέτη για αυτά που δεν ήταν ακόμη έτοιμα και εστίασε όπως ορθά αναφέρεται στην Ανακοίνωση του ΘΟΚ (παράγραφος γ’), σε μία αναφορά του κειμένου η οποία θεώρησε ότι παρουσιάζει πρόβλημα. Καταδεικνύοντας τους λόγους για τους οποίους θεωρούσε ότι αυτή η φράση δεν ήταν κατάλληλη, ζήτησε να εξευρεθεί κάποιος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, είτε με διαφοροποίηση είτε με παράλειψη μιας τέτοιας αναφοράς σε παιδικό κοινό. Η φράση ήταν: “Μπορεί ένα αγόρι να θέλει να είναι κορίτσι και ένα κορίτσι να θέλει να είναι αγόρι;”
"Στη συζήτηση έγινε ξεκάθαρο πως η επιτροπή δεν εξέφραζε ούτε ομοφοβικά αισθήματα ούτε και κάποια αντίθεση προς την αναγνώριση της διαφορετικότητας, αλλά ότι θεωρούσε ότι το ηλικιακό επίπεδο των παιδιών που θα παρακολουθούσαν την παράσταση δεν ήταν κατάλληλο για αυτού του είδους τους προβληματισμούς, τους οποίους οι συντελεστές στόχευαν, όπως ανέφεραν, να παραθέσουν στους θεατές της παράστασης", αναφέρεται περαιτέρω.
Κατόπιν τούτου, η Επιτροπή έδωσε συγχαρητήρια στους συντελεστές για την κατά τα άλλα πολύ καλή θεατρική δημιουργία και αποχώρησε, δείχνοντας εμπιστοσύνη ως προς το ότι θα υπήρχε μια διαφοροποίηση για να αποφευχθεί το κώλυμα εκείνο, συνεχίζει το Σημείωμα.
"Νοουμένου ότι θα αντιμετωπιζόταν το ζήτημα, δόθηκε αμέσως και η έγκριση και ξεκίνησαν σχολεία να παρακολουθούν την παράσταση".
Στη συνέχεια, προστίθεται, έγινε αντιληπτό ότι η φράση εκείνη αντικαταστάθηκε από την ακόλουθη αναφορά που απευθυνόταν με τη μορφή ερωτήματος στο κοινό: «Μπορεί ένα αγόρι να αγαπά ένα αγόρι και ένα κορίτσι ένα άλλο κορίτσι;»
"Με τις πρώτες παραστάσεις υποβλήθηκαν στο Υπουργείο (Επαρχιακό Γραφείο Λευκωσίας) διαμαρτυρίες και παράπονα από γονείς, ενώ υπήρξαν σχετικές αντιδράσεις και έγιναν δημόσια σχόλια και σε μέσα ενημέρωσης σχετικά με αυτή την αναφορά που κρίθηκε προβληματική. Όπως επίσης σχόλια διαμαρτυρίες κατατέθηκαν και για κάποιες ενδυμασίες ή και στιγμιότυπα της παράστασης".
Για αυτούς τους λόγους, όπως αναφέρεται, η Επιτροπή έκρινε σκόπιμο να παρακολουθήσει ξανά την παράσταση, για επανεκτίμηση στοιχείων που ίσως να ήταν διαφορετικά από την πρόβα που είχε παρακολουθήσει. Κατόπιν σχετικής ενημέρωσης της Διεύθυνσης Δημοτικής Εκπαίδευσης, στάλθηκε γραπτό μήνυμα στον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Θ.Ο.Κ., πέραν προφορικής αναφοράς που έγινε σε συνομιλία (και η οποία αναφέρεται στην Ανακοίνωση, παράγραφος στ’), με την παράκληση να τύχει χειρισμού το θέμα και, μέχρι περαιτέρω χειρισμού του, να αποφευχθεί και αυτή η αναφορά που φαίνεται να προκαλούσε.
Η Επιτροπή παρακολούθησε ξανά την παράσταση στις 7/12/2022, χωρίς την επίμαχη φράση. Κατόπιν τούτου επιβεβαίωσε ότι το έργο είναι κατάλληλο και δεν τίθενται θέματα ενδυμασιών ή άλλων ζητημάτων στα οποία είχαν αναφερθεί γονείς ή κηδεμόνες.
Στη συνέχεια το θέμα συζητήθηκε ξανά και λειτουργοί του Θ.Ο.Κ. εισηγήθηκαν να διαφοροποιηθεί εκ νέου η φράση και να αποσταλούν σχετικές εισηγήσεις στην Επιτροπή.
"Η Επιτροπή υπογράμμισε το γεγονός ότι οι αξίες της αγάπης, της φιλίας, της αποδοχής της διαφορετικότητας, του αλληλοσεβασμού, της πίστης στον εαυτό και τη δύναμή του προβάλλονταν σε μεγάλο βαθμό από το έργο και θα μπορούσε κατ’ αυτό τον τρόπο να συνεχιστούν οι παραστάσεις χωρίς περαιτέρω εισηγήσεις και συζητήσεις. Αυτό ακριβώς επισημαίνεται και στην Ανακοίνωση του ΘΟΚ, όπου διαβάζουμε: «Θεωρώντας ότι η παράσταση, παρά την αφαίρεση αυτή, διατηρούσε το γενικότερο νόημα της για την αποδοχή της διαφορετικότητας, την ομορφιά της πολυπολιτισμικότητας και την ελευθερία στην έκφραση των συναισθημάτων, επέλεξε-σε πρώτη φάση- να συνεχιστεί η παράσταση χωρίς τη φράση…» (παράγραφος ζ’)", προστίθεται.
Στη συνέχεια, η Επιτροπή συνεχάρη ξανά όλους για το πολύ ωραίο αποτέλεσμα.
Σχετικά με τη σύσταση των Επιτροπών του Υπουργείου με αρμοδιότητα την έγκριση των θεατρικών παραστάσεων που παρακολουθούν μαθητές/-τριες, πρέπει να επισημαίνουμε ότι σε αυτές συμμετέχουν παιδαγωγικά καταρτισμένοι λειτουργοί που έχουν τη γνώση και εμπειρία από τη συστηματική ενασχόληση με παιδιά, το απαραίτητο επιστημονικό υπόβαθρο και επίγνωση της ψυχολογίας και της ανάπτυξης των παιδιών στις συγκεκριμένες ηλικίες. Ως εκ τούτου έχουν και την αρμοδιότητα για να κρίνουν τέτοια θέματα. Ενώ λειτουργούν πάντοτε με γνώμονα την καταλληλότητα μιας παράστασης σε σχέση με την ηλικιακή, συναισθηματική και πνευματική ετοιμότητα και ικανότητα των παιδιών του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου. Σε καμία περίπτωση δεν κρίνουν ή σχολιάζουν την καλλιτεχνική και δημιουργική πλευρά ή τη διαχείριση της τέχνης του θεάτρου (σκηνοθεσία, σκηνικά, ενδυματολογία, μουσική, κίνηση, φωτισμοί, ήχος, εφέ κτλ), εκτός αν κάτι από αυτά επηρεάζει αρνητικά την ψυχοσύνθεση των παιδιών.
Σημειώνεται ότι η λειτουργία των Επιτροπών προκύπτει από αυτά που επιτάσσουν οι πρόνοιες 31 (1 και 2) των Κανονισμών Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων, κατά τις οποίες η διοργάνωση και παρακολούθηση μιας καλλιτεχνικής ή θεατρικής παράστασης από τα σχολεία τυγχάνει της έγκρισης, ως προς το περιεχόμενο, από τον Διευθυντή Δημοτικής Εκπαίδευσης. Την αρμοδιότητα του αυτή, ο Διευθυντής Δημοτικής Εκπαίδευσης, εκχωρεί στα κατά τόπους Επαρχιακά Γραφεία Παιδείας, όπου συστήνονται οι τοπικές Επιτροπές Έγκρισης Θεαμάτων.
Όσον αφορά παραστάσεις των τελευταίων ετών και προηγούμενη συνεργασία με τον Θ.Ο.Κ. στο σημείωμα επισημαίνεται ότι:
Για το έργο « Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», είχε δοθεί έγκριση για τις Δ,Ε, και Στ’ τάξεις του δημοτικού σχολείου (σημειωτέο ότι το σχετικό μυθιστόρημα απευθύνεται από τους εκδότες του σε ηλικίες 12 ετών και άνω).
Για το έργο « Ο τυχερός στρατιώτης» και «Το παράδειγμα του δρ. Κόρτσακ» είχε δοθεί έγκριση και πάλι για τις μεγάλες τάξεις εφόσον κρίθηκε ότι το περιεχόμενό τους είχε δυσκολίες στην κατανόηση αλλά και στο ψυχολογικό υπόβαθρο για τα μικρά παιδιά.
Για το έργο «Το κορίτσι που επιμένει» που ακολούθησε, δόθηκε έγκριση για όλες τις τάξεις του δημοτικού και για την Προδημοτική, όπως άλλωστε έγινε και για το έργο « Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες».
