Kathimerini.com.cy
Το Θέατρο Versus στη Λεμεσό ξεκινάει τη νέα περίοδο, κάνοντας πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου, με το έργο του Ευγένιου Ιονέσκο «Το Μάθημα», σε σκηνοθεσία Λουκά Ζήκου. Όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης στο σημείωμά του «Το Μάθημα» είναι κατά βάση κωμωδία, «πικρή, παράλογη, καταγγελτική μεν, κωμωδία δε. Και το γέλιο –το άφθονο γέλιο– λειτουργεί ως λύτρωση αλλά και ως καθρέπτης».
Η υπόθεση του έργου
Μία μαθήτρια ξεκινάει ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι κάποιου καθηγητή στην προσπάθειά της να πάρει το διδακτορικό της. Αυτό το πληροφορούμαστε από την ίδια τη μαθήτρια στον προκαταρκτικό της διάλογο με τον καθηγητή. Το μάθημα λοιπόν ξεκινάει. Πρόκειται για ένα τυπικό ιδιαίτερο μάθημα. Το ύφος τουλάχιστον είναι τέτοιο. Ο ζήλος της μαθήτριας είναι μεγάλος και ο ενθουσιασμός του καθηγητή για τις γνώσεις και τον τρόπο σκέψης της μαθήτριάς του ακόμα μεγαλύτερος. Πρόκειται όπως είπαμε για ένα τυπικό ιδιαίτερο μάθημα. Τυπικό; Στον Ιονέσκο τίποτα δεν είναι τυπικό. Τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Για παράδειγμα, ενώ γνωρίζουμε πως στόχος της μαθήτριας είναι το «απόλυτο διδακτορικό» κατά τα λεγόμενά της, το μάθημα στα μαθηματικά, ξεκινάει με την εκμάθηση της πρόσθεσης 1+1, 2+1, 3+1 κ.ο.κ. Παράδοξο... Ή για να χρησιμοποιήσουμε έναν ας πούμε θεατρικό όρο, παράλογο... Κι ακόμα πιο παράδοξος είναι ο γνήσιος ενθουσιασμός του καθηγητή, για τις σωστές απαντήσεις της μαθήτριάς του. Ένας ενθουσιασμός που δίνει τη θέση του στην πλήρη απογοήτευση όταν διαπιστώνει ότι η μαθήτριά του, στην πρόσθεση μεν τα καταφέρνει, –σ’ αυτή την απλή πρόσθεση όπως την περιγράψαμε πιο πάνω– έχει όμως πλήρη άγνοια της αφαίρεσης. Είναι ανίκανη για παράδειγμα να υπολογίσει πόσο κάνει 4-3. Γνώση της πρόσθεσης και άγνοια της αφαίρεσης λοιπόν... Και φυσικά όχι μόνο ως μαθηματικές πράξεις. Αλλά κυρίως ως στάση ζωής... Η ανάγκη μας να προσθέτουμε υλικά αγαθά στο κυνήγι της επιτυχίας, η πίστη μας ότι επιτυχία σημαίνει και ευτυχία και η ανικανότητά μας ως κοινωνία, η οποία καθρεφτίζεται με σαφήνεια στο πρόσωπο της μαθήτριας, να αναγνωρίζουμε το ουσιώδες, το απαραίτητο και να αφαιρούμε το περιττό δίνεται απολύτως ανάγλυφα μέσα από ένα απλό μάθημα μαθηματικών.
Και το πράγμα γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο, όταν αλλάζει το γνωστικό αντικείμενο. Όταν από τα μαθηματικά περνάμε στη γλώσσα. Και μάλιστα τις γλώσσες. Τις πολλές γλώσσες. Όπου όλα είναι τόσο ίδια και τόσο διαφορετικά συνάμα… Η μαθήτρια σταδιακά χάνει το νήμα, χάνει την επαφή με τον καθηγητή και το μάθημα, κουράζεται, χασμουριέται, νυστάζει, πονάει το δόντι της. Ο καθηγητής –παρά τις προειδοποιήσεις της υπηρέτριάς του– στην προσπάθειά του να γίνει κατανοητός, να επιτελέσει το «λειτούργημά» του, γίνεται πιεστικότερος, κατόπιν καταπιεστικός, δεσποτικός…
Σημείωμα σκηνοθέτη
Σ’ αυτό το κλίμα κινούνται οι ήρωες της κωμωδίας του Ιονέσκο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι «Το Μάθημα» κατά βάσιν είναι κωμωδία. Πικρή, παράλογη, καταγγελτική μεν, κωμωδία δε. Και το γέλιο –το άφθονο γέλιο– λειτουργεί ως λύτρωση αλλά και ως καθρέπτης. Μ’ εμάς γελάμε. Είμαστε εμείς που ως διδάσκοντες «φονεύουμε» τους διδασκομένους… Τους φονεύουμε ως προσωπικότητες γιατί αγνοούμε τη μοναδικότητά τους... Θέλουμε να τους κάνουμε μικρούς δικούς μας εαυτούς... Και αυτό στην καρδιά του δεν είναι τίποτ’ άλλο, παρά φασισμός. Ένας μικρός, απλός, καθημερινός φασισμός. Δεν χρειάζεται να στήσουμε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και μόνο η προσπάθεια επιβολής της προσωπικότητάς μας πάνω στους άλλους φτάνει. Μπορεί άραγε να επιβάλει κάποιος οτιδήποτε, χωρίς τη χρήση κάποιας μορφής βίας;
Αυτό είναι το έργο του Ιονέσκο. Και όσο πιο αναγνωρίσιμοι είναι οι ήρωές του, τόσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο πνεύμα του. Και το παράλογο προκύπτει από τον μεγεθυντικό φακό που βάζει μπροστά στα μάτια μας ο συγγραφέας, όταν αντικρίζουμε τα αποτελέσματα μιας τυπικής, απρόσωπης, «βιομηχανοποιημένης», χωρίς φροντίδα και σκέψη, διδασκαλίας... Μιας διδασκαλίας που δυστυχώς η Πολιτεία αλλά και εμείς πολλές φορές, άλλωστε η Πολιτεία εμείς είμαστε, εμείς τη φτιάχνουμε, επιφυλάσσουμε για τα παιδιά μας... Γιατί το μέλημά μας είναι να εκπαιδεύσουμε, ανθρώπους εξειδικευμένους-εργαλεία παραγωγής… Προς Θεού όχι πολίτες...
Συντελεστές
Συγγραφέας: Ευγένιος Ιονέσκο, σκηνοθεσία: Λουκάς Ζήκος, σκηνικά-κοστούμια: Θέλμα Κασσουλίδου, φωτισμοί: Αλεξάντερ Γιότοβιτς.
Παίζουν οι Γιολάντα Χριστοδούλου (υπηρέτρια), Θέκλα Φλουρή (μαθήτρια), Λουκάς Ζήκος (καθηγητής).
Πληροφορίες
Πρεμιέρα : 10 Οκτωβρίου, ώρα 8:30 μ.μ.
Παραστάσεις: 11, 13, 15, 18, 20, 23, 25, 27 και 29 Οκτωβρίου, ώρα 8:30 μ.μ.
«Θέατρο Ένα», Β΄ Δημοτική Αγορά, Λεμεσός
Εισιτήρια : www.myticketcy.com
Πληροφορίες/κρατήσεις τηλέφωνο 99395970 (12:00-20:00 Δευτέρα - Παρασκευή) ή μέσω προσωπικού μηνύματος στην ιστοσελίδα του Θεάτρου.
