Kathimerini.gr
Ελένη Τζαννάτου
Εικονογράφηση: Loukia Kattis
Για κάποιους, οι 8 υποψηφιότητες που απέσπασε η «Barbie» στα φετινά Οσκαρ δεν είναι «Kenough», για να μιλήσουμε και τη γλώσσα της ταινίας. Το απόλυτο κινηματογραφικό εισπρακτικό φαινόμενο για το 2023, αλλά και αντίπαλο δέος του «Oppenheimer», μπορεί να κατάφερε να τερματίσει πρώτο στην κούρσα του παγκόσμιου box office (κάτι για το οποίο αναγνωρίστηκε πριν λίγο καιρό από τις Χρυσές Σφαίρες και το νέο βραβείο «Επιτεύγματος στο Box Office»), πάντως η απουσία της Γκρέτα Γκέργουικ και της Μάργκοτ Ρόμπι στις κατηγορίες Σκηνοθεσίας και Α’ Γυναικείου Ρόλου αντίστοιχα, έχει εγείρει κύματα αντιδράσεων την τελευταία εβδομάδα.
Οι φαν της ταινίας έχουν σπεύσει να φτιάξουν άπειρα memes λέγοντας και ξαναλέγοντας ότι «το να είναι υποψήφιος ο Ράιαν Γκόσλινγκ και όχι η Γκρέτα Γκέργουικ και η Μάργκοτ Ρόμπι αποδεικνύει ακριβώς αυτό που θέλει να πει η ίδια η ταινία». Δεν ήταν μόνο οι θεατές βέβαια που θεώρησαν άδικο μια ταινία με κεντρικό θέμα τη γυναικεία φύση και τον φεμινισμό να γυρνάει την πλάτη στις γυναίκες συντελεστές της. Ο ίδιος ο Ράιαν Γκόσλινγκ (που είναι υποψήφιος και για τον Β’ Ανδρικό Ρόλο και εμμέσως αλλά όχι επίσημα, για το Καλύτερο Τραγούδι καθώς ερμηνεύει το υποψήφιο «I’m Just Ken») έβγαλε ανακοίνωση στην οποία δήλωσε μεταξύ άλλων απογοητευμένος για την απόφαση αυτή της Ακαδημίας. Το ίδιο έκανε και η Αμέρικα Φερέρα, υποψήφια για την ερμηνεία της στην ταινία στην κατηγορία Β’ Γυναικείου. Ακόμα και η Χίλαρι Κλίντον δημοσίευσε στο Χ απευθυνόμενη στην Γκέργουικ και τη Ρόμπι λέγοντάς τους πως «είναι πολύ παραπάνω από “Kenough”».
Greta & Margot,
— Hillary Clinton (@HillaryClinton) January 24, 2024
While it can sting to win the box office but not take home the gold, your millions of fans love you.
You’re both so much more than Kenough.#HillaryBarbie
Και ενώ στην περίπτωση της «Barbie» μπαίνουν πολλά θέματα στο τραπέζι για το πώς τελικά διαμορφώνονται οι υποψηφιότητες σε έναν θεσμό σαν τα Οσκαρ και ποια είναι και τα εξωφιλμικά στοιχεία που φαίνεται πως για πολλούς θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην τελική κρίση, στον σχεδόν έναν αιώνα του θεσμού υπάρχουν και εκείνες οι ταινίες που «απαξιώθηκαν» τελείως από τα Οσκαρ. Ακόμα και αν σε πολλές περιπτώσεις μιλάμε για μερικές από τις σπουδαιότερες και επιδραστικότερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ. Οπως είναι οι παρακάτω δέκα, ανάμεσα στις δεκάδες «αδικημένες» από τα βραβεία της Ακαδημίας.
«Η Λάμψη» (1980) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Ο,τι έπιανε ο Κιούμπρικ, γινόταν χρυσός. Ακόμα και αν στην προκειμένη έπιασε ένα κινηματογραφικό είδος (τρόμου) που πατροπαράδοτα ως τότε θεωρούνταν κατά βάση δεύτερης διαλογής –αλλά σε μεγάλο βαθμό και έκτοτε. Με τη στακάτη αφηγηματική οικονομία του αλλά και τη συνεχή, μακρόσυρτη αίσθηση του ανοίκειου μέσα στους διαδρόμους του στοιχειωμένου ξενοδοχείου της ταινίας, ο σκηνοθέτης πάντρεψε τις σελίδες του Στίβεν Κινγκ με το καλλιτεχνικό σινεμά, με έναν αξεπέραστο τρόπο. Τα δίδυμα κοριτσάκια ψάχνουν τα μέλη της Ακαδημίας για να τους πουν «Come play with us».
«Μοντέρνοι Καιροί» (1936) του Τσάρλι Τσάπλιν
Αν κάποιος επιχειρήσει να πει την ιστορία του σινεμά με μερικές μόνο εικόνες, αυτή του Τσάπλιν στριμωγμένου ανάμεσα στα γρανάζια του εργοστασίου των «Μοντέρνων Καιρών» θα ήταν μία από αυτές. Ενα από τα αδιαφιλονίκητα αριστουργήματα του βωβού κινηματογράφου, ο Τσάπλιν σε αυτήν την ταινία έφθασε στο αποκορύφωμα των δυνάμεών του, παραδίδοντας μια άψογη κωμωδία που σχολίασε συγχρόνως την εποχή της. Για την ιστορία, ούτε «Τα Φώτα της Πόλης» του 1931 κατάφεραν να συγκινήσουν την Ακαδημία, μην καταφέρνοντας να συγκεντρώσουν ούτε μία υποψηφιότητα.
«Η Εβδομη Σφραγίδα» (1960) του Ινγκμαρ Μπέργκμαν
Μια εικαστικά σχεδόν φτιαγμένη παραβολή για τον θάνατο, η «Εβδομη Σφραγίδα» δεν είναι η μόνη ταινία του Σουηδού σκηνοθέτη που παραβλέφθηκε από την (τότε) κατηγορία του «Καλύτερου Ξενόγλωσσου Φιλμ», αφού την ίδια τύχη είχε και το «Persona» (1960) ακόμα και αν το δράμα δωματίου του Μπέργκμαν επηρέασε δεκάδες ταινίες έκτοτε (το πρόσφατο «May December» του Τοντ Χάινς είναι μία από αυτές).
«Ο Καλός, ο Κακός και ο Ασχημος» (1966) του Σέρτζιο Λεόνε
Τα «spaghetti westerns» κατέχουν μια πολύ ιδιαίτερη θέση στον χάρτη του παγκόσμιου σινεμά, αφού μας χάρισαν μεταξύ άλλων των εκρηκτικό συνδυασμό των Σέρτζιο Λεόνε-Κλιντ Ιστγουντ-Ενιο Μορικόνε. Συνδυασμός που «έμεινε εκτός» στην προκειμένη, όπως την ίδια τύχη είχαν τα επίσης κλασικά «Κάποτε στη Δύση» (1965) και το «Μονομαχία στο Ελ Πάσο» (1965) του Ιταλού σκηνοθέτη. Είμαστε σίγουροι πως ο Κουέντιν Ταραντίνο δεν είναι πολύ ευχαριστημένος με αυτό.
«Ikiru» (1952) του Ακίρα Κουροσάβα
Ο Μπιλ Νάι κατάφερε να αποσπάσει στα περσινά βραβεία μια υποψηφιότητα για το Α’ Ανδρικού Ρόλου για το «Living», την αγγλόφωνη δηλαδή διασκευή της ταινίας του Ακίρα Κουροσάβα. Οχι πάντως και το «Ikiru». Βέβαια, μπορεί αυτό να οφείλεται και σε «τεχνικούς λόγους»: από το 1947 έως το 1955 η Ακαδημία δεν είχε κατηγορία ξενόγλωσσων ταινιών, παρά έδινε κάποια τιμητικά βραβεία για τέτοιες ταινίες που κυκλοφόρησαν στις ΗΠΑ -χωρίς ωστόσο να προηγούνταν υποψηφιότητες ή να δίνονταν κάθε χρόνο. Δεδομένου κιόλας πως η ταινία βγήκε στις ΗΠΑ το 1956, το πράγμα περιπλέκεται ακόμα παραπάνω.
«Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι» (1998) των Τζόελ και Ιθαν Κοέν
Η κορυφαία κωμική στιγμή των αδερφών Κοέν δεν ξεχωρίζει μόνο για τα ξεκαρδιστικά σκηνικά του και τους χαρακτήρες του στα όρια του παροξυσμού (ο χαρακτήρας του Τζεφ Μπρίτζες έγινε είδωλο για μια ολόκληρη «φυλή» ανθρώπων που θέλουν να παίρνουν τον χρόνο τους με όλα). Το μεγαλύτερο επίτευγμα της ταινίας είναι πως καταφέρνει να διατρέξει ολόκληρη την ιστορία του κινηματογράφου, μέσα από τις άμεσες και έμμεσες αναφορές της σε κινηματογραφικά είδη. Ο Λεμπόφσκι απαρηγόρητος, βάζει άλλο ένα «White Russian» να πιει.
«Oldboy» (2003) του Παρκ Τσαν-γουκ
Μαζί με την «Τελευταία Εκδίκηση» (2002) και την «Εκδίκηση Μιας Κυρίας» (2005), αποτελούν την «Τριλογία της Εκδίκησης» του Κορεάτη σκηνοθέτη, που κατάφερε να κάνει τη δράση μέρος μιας μεγαλύτερης, υπαρξιακής αναζήτησης για τους ήρωές του. Και έπειτα, ποιον δεν στοίχειωσε η σκηνή με το χταπόδι από το «Oldboy»;
«Οι Ιππότες της Ελεεινής Τραπέζης» (1975) των Τέρι Γκίλιαμ και Τέρι Τζόουνς
Ακόμα και μία από τις κλασικότερες ταινίες των Monty Python –αλλά και από τις πιο αστείες που είδαμε ποτέ– ξέφυγε από το ραντάρ της Ακαδημίας (ίδια τύχη είχε και το «Life of Brian» του 1979). Τουλάχιστον για τον Τέρι Γκίλιαμ η τάξη αποκαταστάθηκε, οσκαρικά μιλώντας, με το «Brazil» (1985) που απέσπασε δύο υποψηφιότητες, ανάμεσα σε αυτές για την κατηγορία Πρωτότυπου Σεναρίου που πιστώθηκε στον ίδιο τον Γκίλιαμ.
«Τα Φτερά του Ερωτα» (1987) του Βιμ Βέντερς
Χιλιάδες σινεφίλ ερωτεύτηκαν το σινεμά βλέποντας την «πτήση» του Μπρούνο Γκανζ στη βαθιάς εσωτερικής έντασης ταινία του Γερμανού σκηνοθέτη. Αλλά, μάλλον, αποδείχθηκε πολύ εκλεκτική επιλογή για να καταφέρει να ξεχωρίσει σε έναν πιο μαζικό θεσμό σαν τα Οσκαρ.
«Grave of the Fireflies» (1988) του Ισάο Τακαχάτα
O Χαγιάο Μιγιαζάκι (ή αλλιώς, «ο Ιάπωνας Γουόλτ Ντίσνεϊ») έχει αναγνωριστεί από τον θεσμό των Οσκαρ: το «σήκωσε» για το «Spirited Away» (2001), ενώ έχει βρεθεί άλλες τρεις φορές υποψήφιος για την κατηγορία Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων, με πρόσφατη –και τελευταία, καθώς αποσύρεται– αυτή για το «Αγόρι και ο Ερωδιός» στα φετινά βραβεία. Και έχει λάβει επίσης τιμητικό βραβείο από τα Covernors’ Awards της Ακαδημίας το 2015. Πάντως, το θρυλικό του στούντιο Γκίμπλι έβγαλε και άλλα διαμαντάκια, όπως το τρυφερό και ιδιαίτερα συγκινητικό «Grave of the Fireflies» που άξιζε μεγαλύτερης αναγνώρισης.
