Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η πρόεδρος του Ιδρύματος Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους (ΙΠΟΚΤ) κα Σούλα Ζαβού λέει στη συνέντευξή της στην «Κ» πως το ιδανικό θα ήταν να μπορέσει το Ίδρυμα να εκπληρώσει τους στόχους που συνθέτουν την ίδρυσή του μέσα από τις κατάλληλες συνεργασίες και τη δέουσα στελέχωση, «έτσι ώστε οι κοινότητές μας να αναδειχτούν πολιτιστικά και πολιτισμικά και να αποτελέσουν πόλο έλξης για όλο τον κόσμο της Κύπρου και γιατί όχι και για τους τουρίστες ολόχρονα». Η κα Ζαβού αναφέρει πως οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν εκτιμήθηκαν από τους κοινοτάρχες και από τον κόσμο και για την πρωτοτυπία τους και για το περιεχόμενό τους και λέει πως οι ανάγκες είναι μεγάλες, ενώ το κονδύλι μικρό γι’ αυτό και στην παρούσα φάση δεν μπορούν να υλοποιηθούν πολλοί από τους ιδρυτικούς στόχους του ΙΠΟΚΤ.
–Το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 2022, ποιο κενό ήλθε να καλύψει στα πολιτιστικά πράγματα της υπαίθρου;
–Το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους επικεντρώνεται στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προώθηση προγραμμάτων και δράσεων ώστε οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών και οι επισκέπτες τους να έρχονται σε επαφή με την παράδοση, τα ήθη και έθιμα και την ιστορία του κάθε τόπου, πολιτισμική και πολιτιστική. Η σύσταση του ΙΠΟΚΤ έγινε τον Απρίλιο του 2022 πριν, δηλαδή, από τη δημιουργία του υφυπουργείου Πολιτισμού, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης των Ορεινών Κοινοτήτων (ΕΣΑΟΚ), που αποτελούσε ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες συνθήκες των ορεινών περιοχών.
–Πόσο έτοιμες και αφοσιωμένες είναι οι διάφορες κοινότητες να συμμετέχουν στις δραστηριότητες του Ιδρύματος;
–Οι κοινότητες χαρακτηρίζονται από μια ευρύτερη πολυμορφία σε πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Βάσει των δεδομένων της κάθε κοινότητας υπάρχει και η αντίστοιχη ανταπόκριση. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει ενδιαφέρον αλλά όχι οι κατάλληλες υποδομές ή και το αντίθετο. Οι κοινότητες είναι ενήμερες για τη λειτουργία του ΙΠΟΚΤ. Είμαστε ανοικτοί σε κάθε συνεργασία και στήριξη.
–Πώς υποδέχθηκε ο κόσμος της υπαίθρου το ίδρυμα και τις διάφορες δραστηριότητές του;
–Υπήρξε ζεστή ανταπόκριση. Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν εκτιμήθηκαν από τους κοινοτάρχες και από τον κόσμο και για την πρωτοτυπία τους και για το περιεχόμενό τους. Κάποια από τα καλλιτεχνικά δρώμενα, όπως π.χ. οι παραστάσεις θεάτρου, προσέλκυσαν το ευρύτερο κοινό όχι μόνο των κατοίκων αλλά και επισκεπτών. Με αυτό τον τρόπο οι εκδηλώσεις συνέβαλαν και στον πολιτιστικό τουρισμό. Στις ημερίδες που πραγματοποιήσαμε, με θέματα όπως «Στη νέα εποχή των κοινοτήτων, μεταρρύθμιση, τουρισμός, πολιτισμός» και «Πολιτιστικός Τουρισμός στις ορεινές κοινότητες», υπήρξε πιο εξειδικευμένο ενδιαφέρον, γιατί αφορούσαν σε ενημέρωση προς τις κοινοτικές αρχές.
–Είναι πολλές οι προκλήσεις του Ιδρύματος… με ποιον τρόπο τις αντιμετωπίζετε; Αντιλαμβάνομαι πως τα χρήματα είναι περιορισμένα…
–Οι ανάγκες είναι μεγάλες, ενώ το κονδύλι μικρό γι’ αυτό και στην παρούσα φάση δεν μπορούν να υλοποιηθούν πολλοί από τους ιδρυτικούς στόχους του ΙΠΟΚΤ, όπως π.χ. οι μελέτες, οι κατασκευές, η συντήρηση, κ.ά. Έχουμε παραθέσει στο υφυπουργείο Πολιτισμού ζητήματα που αφορούν σε μακροπρόθεσμα και πολυδάπανα προγράμματα όπως είναι π.χ. η δημιουργία και συντήρηση υποδομών και η αδυναμία υλοποίησης αυτών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αποφάσεις για την ΕΣΑΟΚ είχαν ληφθεί πριν από την Ίδρυση του ΙΠΟΚΤ, το οποίο συστάθηκε χωρίς τη δομή αλλά και το προσωπικό που θα έπρεπε για να ήταν επαρκώς στελεχωμένο, ώστε να ανταποκριθεί στους στόχους της ΕΣΑΟΚ.
–Ποιες είναι οι άμεσες ανάγκες του Ιδρύματος, για να μπορέσει να συμβάλλει στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής ευθύνης του;
–Για να λειτουργήσει εποικοδομητικά το ΙΠΟΚΤ χρειάζεται κατ’ αρχάς στέγαση στη Λευκωσία με το ανάλογο εκπαιδευμένο προσωπικό. Οι συναντήσεις στο οίκημα του Αμιάντου δεν είναι πρακτικά εφικτές. Θέσαμε το θέμα για αξιοποίηση του κτηρίου στον Αμίαντο στο υφυπουργείο Πολιτισμού. Επιπλέον, είναι επιβεβλημένη η συνεργασία με επιστημονικούς συνεργάτες για τη δυνατότητα αξιοποίησης και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και για τον συμβουλευτικό χαρακτήρα του ΙΠΟΚΤ, αλλά και για την πραγματοποίηση σειράς εκδηλώσεων που θα καλύψουν ευρύτερα τις πολιτιστικές ανάγκες των κοινοτήτων. Όπως καταλαβαίνετε όλα αυτά αντανακλούν στον προϋπολογισμό και σε στελέχωση.
–Υπάρχουν συνεργασίες που μπορούν να ενδυναμώσουν το έργο του Ιδρύματος ή και να συμβάλλουν ποιοτικά στις δραστηριότητές του;
–Οι συνεργασίες με φορείς όπως είναι τα πανεπιστήμια, τα κέντρα έρευνας και φυσικά τα αρμόδια Υπουργεία θα οδηγούσαν στο επιθυμητό αποτέλεσμα που δεν είναι άλλο από τη διάσωση, την ανάπτυξη και την ανάδειξη της ιστορίας και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Σημαντικός, επίσης, στόχος είναι η καλλιέργεια της πολιτιστικής παιδείας και η αναβάθμιση της παραγόμενης πολιτιστικής δημιουργίας, μέσα από συνεχείς δράσεις.
Σε προηγούμενες εκδηλώσεις του Ιδρύματος συνεργαστήκαμε με τα υφυπουργεία Πολιτισμού και Τουρισμού, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Νέαρχος Κ. Κληρίδης και φυσικά με κάποιες από τις κοινότητες.
Επίσης, το ΙΠΟΚΤ υποστήριξε την υποβολή της πρότασης για ανάδειξη της Κληρονομιάς και Εμπλουτισμό της Πολιτιστικής Εμπειρίας σε Κρήτη και Κύπρο για την οπτικοποίηση Καινοτόμων Ψηφιακών Εργαλείων, HERITAGEVIEW στο πλαίσιο της Α΄ Φάσης του καλέσματος Interreg VI-A Ελλάδα – Κύπρος, με εταιρικό σχήμα που αποτελείται από το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, τον Δήμο Σητείας, το Ινστιτούτο MountMed, την Αναπτυξιακή Εταιρεία Τροόδους και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.
Άλλη μία σημαντική συνεργασία μας στο άμεσο μέλλον είναι αυτή με το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, όπου το Σάββατο, 25 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί στην Κυπερούντα ημερίδα με θέμα «Η Ορεινή Κύπρος στα χρόνια της Αγγλοκρατίας, τις δεκαετίες 1940 και 1950». Τα πρακτικά της ημερίδας θα εκδοθούν από το ΙΠΟΚΤ.
Μπήκε το νερό στ’ αυλάκι
Το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους έχει την έδρα του στον Αμίαντο, ωστόσο, όπως λέει η κα Ζαβού οι συναντήσεις στο οίκημα του Αμιάντου δεν είναι πρακτικά εφικτές και γι’ αυτό ζητούν σε στέγαση στη Λευκωσία.
–Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι του Ιδρύματος και τους οποίους εσείς ως πρόεδρος του Δ.Σ. θέλετε να δείτε να δρομολογούνται;
–Για μένα το ιδανικό θα ήταν να μπορέσει το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους να εκπληρώσει τους στόχους που συνθέτουν την ίδρυσή του μέσα από τις κατάλληλες συνεργασίες και τη δέουσα στελέχωση, έτσι ώστε οι κοινότητές μας να αναδειχτούν πολιτιστικά και πολιτισμικά και να αποτελέσουν πόλο έλξης για όλο τον κόσμο της Κύπρου και γιατί όχι και για τους τουρίστες ολόχρονα. Προσωπικά, στα δύο αυτά χρόνια που τελώ πρόεδρος του ΙΠΟΚΤ μέσα από την επαφή με τους ανθρώπους των ορεινών κοινοτήτων ανακάλυψα πλούτο πολιτισμού, σπάνια φιλοξενία και φυσική ομορφιά. Αισθάνομαι ότι η αφιλοκερδής προσφορά των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΠΟΚΤ ανταμείβεται με την αγάπη και την εκτίμηση του κόσμου των ορεινών κοινοτήτων.
–Αν μπορούσατε να κάνετε έναν απολογισμό για τα δύο χρόνια που υπάρχει το Ίδρυμα, πού θα λέγατε ότι βρισκόμαστε σήμερα;
–Θα έλεγα ότι μπήκε το νερό στ’ αυλάκι. Αρχικά θέσαμε το πλαίσιο λειτουργίας των διοικητικών μηχανισμών του Ιδρύματος, την εξασφάλιση των οικονομικών πόρων και την ανακαίνιση και τον εξοπλισμό του οικήματος στον Αμιάντο. Στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε δράσεις και εκδηλώσεις μέσα στο πλαίσιο που μας επέτρεπε η οικονομική μας δυνατότητα. Παρείχαμε χορηγίες για την παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στον Πύργο Τηλλυρίας, στη Δένεια και στον Δωρό. Ενισχύσαμε οικονομικά διάφορα παραδοσιακά φεστιβάλ όπως, η «Γιορτή του Βοσκού» στην Πάχνα και η «Γιορτή του Παλουζέ» στον Άγιο Αμβρόσιο και στηρίξαμε εικαστικές δραστηριότητες στη Λάνεια. Όπως σας ανάφερα και πιο πάνω, διοργανώσαμε ημερίδες αλλά και τιμητικές εκδηλώσεις, όπως αυτή για τον σημαντικό, δάσκαλο, λαογράφο και ευεργέτη Νέαρχο Κ. Κληρίδη. Επίσης, σημαντική θεωρώ την έκδοση της ποιητικής ανθολογίας «Ποιητικό ταξίδι στην Ορεινή Κύπρο» με τη συμμετοχή 48 ποιητών με ποιήματα εμπνευσμένα από την ορεινή Κύπρο. Η ανθολογία παρουσιάστηκε και στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα.
Για τη συνέχεια, έχω μεγάλη χαρά για την έκθεση χαρακτικής του Χαμπή Τσαγγάρη με τίτλο «Η Κύπρος του Χαμπή» που θα γίνει στις 29 Ιουνίου, στις Πλάτρες και θα την εγκαινιάσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στο μεταξύ έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός για τη συγγραφή παραμυθιών εμπνευσμένων από την ορεινή Κύπρο. Βρισκόμαστε στο στάδιο της αξιολόγησης. Ευελπιστούμε να παρουσιάσουμε την έκδοση με τίτλο «Παραμύθια από την Ορεινή Κύπρο» τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
