Ελένη Τζαννάτου
Τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια έχουν γίνει κτήμα του συλλογικού ασυνειδήτου. Τα έχουμε τραγουδήσει τόσες και τόσες φορές, που συχνά ξεχνάμε πως τα περισσότερα από αυτά μας συνοδεύουν περίπου έναν αιώνα ή και ακόμα περισσότερο.
Ο μουσικός παραγωγός Φιλ Σπέκτορ, στο κλασικό του πια άλμπουμ «A Christmas Gift For You» άφησε να «προσκρούσουν» στο περίφημο «wall of sound» του γιορτινά κομμάτια που μετρούσαν ήδη αρκετά χρόνια ζωής και είχαν τραγουδηθεί από πολλές φωνές πριν από αυτές των Ronettes και των Crystals. Αυτό συνέβη το 1963 και έκτοτε, ανάμεσα στα τόσα και τόσα νεόκοπα χριστουγεννιάτικα κομμάτια που κυκλοφόρησαν ανά τα χρόνια, δεν είναι υπερβολή να πούμε πως κάθε δεκαετία είχε ένα, το πολύ δύο κομμάτια «αυτής της εποχής του χρόνου» που κατάφεραν να βρουν τη μόνιμη θέση τους στον χριστουγεννιάτικο κατάλογο.
Τα 70s άνοιξαν και έκλεισαν με ένα Σκαθάρι: ο Τζον Λένον με τη Γιόκο Ονο και την Plastic Ono Band έβγαλαν το 1971 το τρυφερό «Happy Xmas (War Is Over)» και ο Πολ Μακάρτνεϊ το 1979 είπε να κλείσει τη δεκαετία με κάτι πιο χαρωπό και ανέμελο, το «Wonderful Christmastime». Τα κομμάτια που χαρακτήρισαν τα χριστουγεννιάτικα 80s, αλλά και κάθε Χριστούγεννα έκτοτε, συμπτωματικά κυκλοφόρησαν την ίδια μέρα, στις 3 Δεκεμβρίου του 1984: φυσικά το «Last Christmas» των Wham!, που θα ζούσε το δικό του μεγαλείο ακόμα και αν δεν ανέφερε τα Χριστούγεννα πουθενά, και το «Do They Know It’s Christmas?» της Band Aid υπό την εποπτεία του Μπομπ Γκέλντοφ, για τη δημοτικότητα του οποίου θα πρέπει να συνυπολογίσουμε τον φιλανθρωπικό του χαρακτήρα αλλά και τη μεγαλειώδη διπλή συναυλία του Live Aid που ακολούθησε.
Και έπειτα, ήρθαν τα 90s. Η Μαράια Κάρεϊ, που έως τότε επιδείκνυε τις φωνητικές της ικανότητες σε μελαγχολικές μπαλάντες και νωχελικές r’n’b μελωδίες, φόρεσε τα γιορτινά της και ευχήθηκε «Merry Christmas» με τον ομώνυμο δίσκο του 1994. Εκεί, ανάμεσα σε παλιά και νέα τραγούδια, ακούσαμε και ένα κομμάτι που η τραγουδίστρια συνυπέγραψε με τον Γουόλτερ Αφανάσιεφ. Ηταν χαρωπό, θύμιζε κάτι από τις εποχές του Φιλ Σπέκτορ, μα είχε και μια εντελώς φρέσκια πνοή συμμορφωμένη με τις r’n’b επιταγές της καλλιτέχνιδός του και της δεκαετίας που το γέννησε, «χτύπαγε» στο καθολικό στοιχείο των Χριστουγέννων, αλλά και στο ατομικό/καθολικό του έρωτα, μια και η Μαράια Κάρεϊ έλεγε απλά και σταράτα: «All I Want For Christmas Is You». Και τα Χριστούγεννα δεν θα ήταν ποτέ ξανά τα ίδια.
Ηρθε Δεκέμβρης, «ξεπαγώστε» τη Μαράια
«Το τραγούδι εκφράζει συν τοις άλλοις το μείγμα χαράς και θλίψης που είναι αναπόφευκτο στο κλίμα των εορτών» σχολιάζει ο Αντριου Τσαν, που έχει γράψει βιβλίο για την τραγουδίστρια. Φωτ.: Brent N. Clarke/Invision/AP, File
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις για το κομμάτι που ακόμα και αν κάποιος κλειστεί σπίτι του την περίοδο των εορτών προσπαθώντας να το αποφύγει, θα το ακούσει από κάποιο περαστικό αμάξι ή το διπλανό διαμέρισμα. Για να το πούμε αλλιώς, δεν είναι Χριστούγεννα αν δεν τα «σημάνει» η Μαράια Κάρεϊ.
Αν έπρεπε να απαριθμήσουμε όλα τα ρεκόρ που συνοδεύουν το «All I Want For Christmas Is You» θα χρειαζόμασταν ένα ολόκληρο άλλο άρθρο, οπότε ας σταθούμε στα εντυπωσιακότερα εξ αυτών: έχει σπάσει τρία ρεκόρ Γκίνες, μεταξύ των οποίων του κομματιού με τα περισσότερα streams στο Spotify μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, ρεκόρ που έσπασε το 2022, με 21,2 εκατ. ακροάσεις παγκοσμίως μέσα σε μία ημέρα – και έγινε έτσι και το πρώτο κομμάτι που υπερβαίνει τα 20 εκατ. streams σε 24 ώρες.
Είναι το κομμάτι που κατέχει το ρεκόρ για τα περισσότερα χρόνια που έχουν περάσει από την κυκλοφορία του μέχρι να φτάσει στο Νο1 των τσαρτ – κι όμως χρειάστηκε 25 και 26 χρόνια σε ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία αντίστοιχα για να συμβεί. Στα δε τσαρτ του Billboard 100 βρέθηκε στην κορυφή το 2019, το 2020, το 2021 και το 2022, ενώ φέτος για την ώρα έχει φτάσει μέχρι τη δεύτερη θέση. Σε κάθε χώρα και ήπειρο το κομμάτι έχει κάνει τις δικές του εντυπωσιακές αποδόσεις, ενώ υπολογίζεται πως το «All I Want For Christmas Is You» δεν είναι μακριά από το να αγγίξει σε έσοδα τα 100 εκατ. δολάρια.
Είναι εντυπωσιακό πώς ένα κομμάτι που μετρά αισίως 29 χρόνια ζωής φαντάζει στα αυτιά μας ως ένα κομμάτι ισάξια κλασικό με αυτά που έχουν πολλαπλάσια διάρκεια ζωής – κάτι που μάλιστα το «All I Want For Christmas Is You» έχει καταφέρει πολύ πριν κοντέψει να τριανταρίσει.
Γιατί, λοιπόν, έχει το «κοκαλάκι της νυχτερίδας»; Για αρχή, η ίδια η σύνθεση του τραγουδιού, που είναι όσο πιασάρικο και χαρούμενο απαιτεί η εορταστική περίοδος και, κυρίως, επειδή καταφέρνει να χτυπήσει δύο διαφορετικές χορδές: «Χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικές μουσικές ευαισθησίες μαζί, τον ήχο των γυναικείων γκρουπ των 60s με την r’n’b των 90s, η Μαράια Κάρεϊ και ο συν-συνθέτης/παραγωγός Γουόλτερ Αφανάσιεφ κατάφεραν να δημιουργήσουν κάτι που είχε συγχρόνως την αίσθηση του νοσταλγικού και του σύγχρονου – όχι κάτι που φέρνεις εύκολα εις πέρας», μας λέει ο Αντριου Τσαν, συγγραφέας του βιβλίου «Why Mariah Carey Matters», που επιχειρεί να δει τη μουσικό πίσω από το φαινόμενο.
Είναι αυτό το πάντρεμα ήχων από τη μία, αλλά και η γλυκόπικρη αίσθηση που αποπνέει το κομμάτι, που βοηθούν στη διαχρονικότητά του: «Σκορπίζει τον ρομαντισμό των Χριστουγέννων, τη μελαγχολική λαχτάρα του να σμείξεις με τους ανθρώπους που αγαπάς. Οπως τα “I’ll Be Home For Christmas”, “Have Yourself A Merry Little Christmas” και “White Christmas”, το “All I Want For Christmas Is You” προκαλεί ένα ζεστό, όμορφο συναίσθημα που μπλέκει με τη μελαγχολία και τη μοναξιά. Ετσι, το τραγούδι εκφράζει συν τοις άλλοις το μείγμα χαράς και θλίψης που είναι αναπόφευκτο στο κλίμα των γιορτών», σχολιάζει ο Αντριου Τσαν για το συναίσθημα που όλοι έχουμε νιώσει έστω και φευγαλέα στις γιορτές.
Σε αντίθεση με άλλα «standards» των Χριστουγέννων, το τραγούδι της Μαράια Κάρεϊ είναι απόλυτα και αποκλειστικά συνδεδεμένο με την ερμηνεύτριά του (ακόμα και αν το ξανατραγούδησαν έκτοτε και άλλα, διόλου ευκαταφρόνητα, ονόματα). Σχεδόν κανείς μας δεν γνωρίζει τον πρώτο ερμηνευτή των περισσότερων κλασικών χριστουγεννιάτικων τραγουδιών, (ξέρετε/θυμάστε ότι το «Have Yourself A Merry Little Christmas» ακούστηκε πρώτη φορά από την Τζούντι Γκάρλαντ στο «Meet Me In St. Lοuis»;), με τα χρόνια τα τραγούδια έχουν καταφέρει να προηγούνται των ερμηνευτών. Στο «All I Want For Christmas Is You», όμως, το τραγούδι και η Μαράια Κάρεϊ είναι συγχρόνως και αδιαίρετα στο προσκήνιο και τίποτα δεν μπορεί να χωρίσει τα δύο μέρη της εξίσωσης.
Πολλοί έσπευσαν να πατήσουν στα βήματά της έκτοτε και να εκμεταλλευτούν το momentum των Χριστουγέννων, μια και για ένα φεγγάρι κάθε ποπ σταρ είχε και το χριστουγεννιάτικο άλμπουμ του: από την Κριστίνα Αγκιλέρα μέχρι την Κάιλι Μινόγκ (μας κληροδότησε το πιο σέξι «Santa Baby») και από τον Τζάστιν Μπίμπερ μέχρι τον Μάικλ Μπουμπλέ, που τα χριστουγεννιάτικα αναπόφευκτα του έκατσαν «γάντι». Και ακόμα και αν σημειώθηκαν ενίοτε παχυλές πωλήσεις (όπως με το «Mistletoe» του Μπίμπερ), κανείς δεν κατάφερε να κάνει τη μεγαλύτερη γιορτή του χρόνου κτήμα του σαν τη «βασίλισσα των Χριστουγέννων» όπως χρίστηκε δικαίως η Μαράια Κάρεϊ και, αντίστοιχα, κανένα νεότερο κομμάτι δεν εμπότισε τόσο τα αυτιά μας όσο το «All I Want For Christmas Is You».
Τόσο που αναπόφευκτα το κομμάτι έχει αποκτήσει και… ορκισμένους «haters». Τα memes με τη Μαράια Κάρεϊ που «ξεπαγώνει» ξεκινάνε κάθε χρόνο τον Νοέμβριο και συνεχίζουν σε διάφορες παραλλαγές μέχρι και τα Χριστούγεννα. Αλλοι πάλι παίρνουν πιο δραστικά μέτρα. Οπως ένα μπαρ στο Ντάλας που το 2021 έθεσε δύο όρους: πρώτον, ότι το «All I Want For Christmas Is You» απαγορευόταν να ακουστεί πριν από την 1η Δεκεμβρίου και, δεύτερον, από τότε και μετά μπορούσε να παίξει μόνο μία φορά κάθε βραδιά. Πέρυσι, πάλι, η Wall Street Journal αφιέρωνε άρθρο της σε… εξοργισμένους εργαζομένους καταστημάτων που δεν άντεχαν άλλο να ακούνε το κομμάτι στη δουλειά τους την περίοδο των γιορτών.
Αυτό το «μίσος» είναι αναπόφευκτο για κάθε τεράστιο ποπ φαινόμενο, όπως η ιστορία έχει αποδείξει. Και έπειτα, πράγματι, ποιος θέλει να ακούει οποιοδήποτε κομμάτι ξανά και ξανά «με το στανιό»; Πάντως, για όλους αυτούς που αφιερώνουν χρόνο να φτιάχνουν memes ή να ακούνε «ειρωνικά» και «για πλάκα», απόλυτα συνειδητά πάντως, το κομμάτι, μπορούμε να μιλάμε απλά για την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Είναι φαν με άλλο τρόπο.
Η Μαράια Κάρεϊ ως πρέσβειρα των Χριστουγέννων
Breaking news pic.twitter.com/PBwOYLRpJK
— Mariah Carey (@MariahCarey) November 1, 2019
Δεν είναι πως το «All I Want For Christmas Is You» ήρθε για τη Μαράια Κάρεϊ και απλά «το άφησε να υπάρχει». Η τραγουδίστρια έχει ακολουθήσει μια πανέξυπνη εμπορική στρατηγική ώστε πράγματι να «ξεπαγώνει» κάθε Χριστούγεννα. Εχει κυκλοφορήσει έκτοτε ένα ακόμα χριστουγεννιάτικο άλμπουμ, το «Merry Christmas II You» (2010), που απέτυχε στην προσπάθειά του να ακουστεί μοντέρνο, έχει κυκλοφορήσει ένα «Magical Christmas Special» στο Apple TV+ το 2020, ενώ δεν διστάζει και να αυτοσαρκάζεται, όπως έκανε πέρυσι στο Twitter και βλέπετε παραπάνω.
Αγκάλιασε και δεν πολέμησε αυτό που της ήρθε σε τόσο μεγάλο βαθμό που πολλές φορές να επισκιάζει την υπόλοιπη καριέρα της: «Θεωρώ πως η Μαράια Κάρεϊ έχει συνδεθεί τόσο πολύ με τα Χριστούγεννα που υπάρχει το ρίσκο ο κόσμος να ξεχάσει το βάθος και την ποικιλία του καταλόγου της», λέει ο Αντριου Τσαν και, πράγματι, για κάποιους υπάρχει μόνο μέρες σαν αυτές.
«Πάντως, δεν πιστεύω ότι η επένδυσή της στις γιορτές είναι καθαρά επιχειρηματική στρατηγική – η καρδιά της ανήκει στα Χριστούγεννα», συμπληρώνει ο συγγραφέας, συνεχίζοντας: «Ακούς την αφοσίωσή της στα Χριστούγεννα και την ελπίδα της γιορτής στο πάθος που φέρνει στη φωνή της στα εποχιακά άλμπουμ της και τη φροντίδα και την ακρίβεια στην παραγωγή τους».
Είτε το φανταζόταν είτε όχι η δημιουργός του, το «All I Want For Christmas Is You» είναι ένα από τα μεγαλύτερα χριστουγεννιάτικα ποπ φαινόμενα που γνωρίσαμε ποτέ και, όσο τα χρόνια περνούν, τόσο ισχυροποιείται η πεποίθηση ότι είναι και το τελευταίο, μεγάλο χριστουγεννιάτικο κομμάτι που ακούσαμε. Οπως φαίνεται, η Μαράια Κάρεϊ ήξερε όχι μόνο τι ήθελε αυτή για τα Χριστούγεννα, αλλά και τι θέλουν τα Χριστούγεννα από αυτήν, και τους το έδωσε χωρίς αναστολές.
