Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Οι εκ Σμύρνης πρόσφυγες. Το καθήκον της Κύπρου απέναντι τούτων» είναι ένας μόνο από τους πολλούς τίτλους των δημοσιευμάτων που κατέκλυζαν τον κυπριακό Τύπο τον Σεπτέμβριο του 1922. Η Μικρασιατική Καταστροφή είχε συντελεστεί, χιλιάδες Μικρασιάτες Έλληνες πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, ήταν οι τυχεροί, μιας και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι δολοφονήθηκαν ή πέθαναν στη Μικρασία, στις γενέτειρες πόλεις τους, στα χωριά τους. Η Κύπρος στάθηκε απάνεμο λιμάνι για αρκετούς Μικρασιάτες Έλληνες, ως αγγλική αποικία και αρκετοί Βρετανοί έφτασαν στο λιμάνι της Λάρνακας, αναζητώντας ασφάλεια... Η θάλασσα της Κερύνειας έφερε επίσης πολλούς, οι εμπορικές σχέσεις έγιναν δικλίδα ασφαλείας για πολλούς Μικρασιάτες, οι δε Κύπριοι της Μικρασίας επέστρεψαν στο νησί... και οι απόγονοι πολλών από αυτούς έμελλε να ξαναγίνουν πρόσφυγες. Το 2022 είναι έτος ορόσημο για τον, για τον όπου γης Μικρασιάτη, εκατό χρόνια έκλεισαν τον Αύγουστο / Σεπτέμβριο του 2022 από τον μαύρο εκείνο Αύγουστο / Σεπτέμβριο του 1922 και ο Σύνδεσμος Μικρασιατών Κύπρου, με το πολυσχιδές έργο του τιμά τη Μικρασία που επάρθη μαζί με τη Ρωμανία με εκδόσεις (όπως το ετήσιο ημερολόγιο του Συνδέσμου για το 2022) και ποικίλες εκδηλώσεις.
Έτσι, συνεχίζοντας τις εκδηλώσεις τιμής ο Δήμος Στροβόλου ο Όμιλος Φίλων Δημοτικής Βιβλιοθήκης Στροβόλου και ο Σύνδεσμος Μικρασιατών Κύπρου στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Δήμου Στροβόλου για τα 100 Χρόνια Μνήμης Μικρασίας παρουσιάζουν την Ανθολογίας Ποίησης και Τέχνης Κυπρίων Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών «Προσφύγων Νόστος» και την Έκθεση των Έργων Τέχνης που περιλαμβάνονται στην Ανθολογία. Ομιλητής ο συγγραφέας Κώστας Λυμπουρής, πρώην διευθυντής στο «Σπίτι της Κύπρου» στην Αθήνα. Τα Εγκαίνια της Έκθεσης Έργων Τέχνης θα τελέσει ο υφυπουργός Πολιτισμού κ. Ιωάννης Τουμαζής. Ποιήματα θα απαγγείλουν οι ποιητές Αλεξάνδρα Γαλανού, Κλείτος Ιωαννίδης, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Ευφροσύνη Μαντά, Λίλη Μιχαηλίδου, Γιώργος Μολέσκης, Μιχάλης Παπαδόπουλος, Ευρυδίκη Περικλέους - Παπαδοπούλου, Σοφοκλής Σοφοκλέους, Άννα Τενέζη, Μιχάλης Τερλικκάς. Το πρόγραμμα συντονίζει η κ. Βαλεντίνα Δημητριάδου Σαλτέ.
Προσφύγων Νόστος
Μικρασία και Κύπρος... βίοι παράλληλοι, το βίωμα της προσφυγιάς χάραξε ανεξίτηλα γενιές ολόκληρες Μικρασιατών και Κυπρίων, ο νόστος έγινε μια λέξη στα χείλη πολλών ανδρών και γυναικών, ο θρήνος για την απώλεια της γενέθλιας γης, αλλά και αγαπημένων προσώπων εκφράστηκε σε όλες τις μορφές Τέχνης, για να μένει θύμηση στο διηνεκές, για τις επόμενες γενιές. Στο «Προσφύγων Νόστος» συμμετέχουν 85 λογοτέχνες με 151 ποιήματα (ανέκδοτα και μη), καθώς και 10 καλλιτέχνες με 16 έργα, και δεν ασχολούνται μόνο με την προσφυγιά του 1922 και του 1974, αλλά φτάνουν μέχρι το 2020, άλλωστε η ανθρωπότητα δεν έμαθε πώς να μη φτιάχνει πρόσφυγες, αλλά φαίνεται πως έγινε ειδική στο πώς να σκοτώνονται οι λαοί.
Η εν λόγω ανθολογία πέραν φυσικά της θεματικής με την οποία ασχολείται, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί συγκεντρώνει σ’ έναν τόμο παλαιούς και νέους λογοτέχνες, και δείχνει πώς διαφορετικές γενιές βιώνουν ένα οικουμενικό και διαχρονικό θέμα. Για παράδειγμα οι στίχοι του Μιχάλη Πασιαρδή, του Κυριάκου Αναγιωτού, της Κλαίρης Αγγελίδου, του Κώστα Βασιλείου και άλλων συνομιλούν ή προσπαθούν να το κάνουν με τα ποιήματα της Γαβριέλλας Παναγή ή του Ανδρέα Τιμοθέου. Μα ενδιαφέρον έχει και η γλώσσα, που μεταχειρίζονται οι δημιουργοί, αλλά και το ύφος, η τεχνική που οι ποιητές και οι ποιήτριες χρησιμοποιούν, αλλά και πώς ο ίδιος δημιουργός λειτουργεί πάνω στην ίδια θεματική, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα δύο ποιήματα του Χρήστου Αργυρού «Πέτρες» και «Ποιητής μπροστά στις φωτογραφίες ενός κοριτσιού από τη Γάζα».
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει ότι με αυτή την ανθολόγηση μπορεί ο αναγνώστης να δει διαχρονικά, από το 1975 έως τις μέρες μας πώς εξελίχθηκε η κυπριακή ποίηση υπό αυτή τη θεματική και θα χρειαζόταν ένα διαφορετικό κείμενο, για να καταδειχθούν οι διαφορές και οι ομοιότητες, αλλά και πώς κινείται ο δημιουργός και πόσο τον επηρεάζει η περιρρέουσα. Πάνω στην ίδια λογική μπορούμε να πούμε πως λειτουργούν και τα καλλιτεχνικά έργα των 10 καλλιτεχνών με 16 έργα, οι οποίοι επίσης δημιουργούν με βάση τη θεματική της προσφυγιάς. Διαφορετικά υλικά, ποικίλες τεχνικές, ασπρόμαυρη χαρακτική... Καλλιτέχνες που έζησαν την προσφυγιά καταθέτουν την προσωπική τους μαρτυρία, και άλλοι έβαλαν χρώμα και σχήμα στις αφηγήσεις για την προσφυγιά, την όπου γης προσφυγιά, του κάθε πρόσφυγα.
Εντυπη Καθημερινή
Πληροφορίες
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Στροβόλου, Δευτέρα, 7 Νοεμβρίου, ώρα 7:00 μ.μ.
