Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πριν από μερικές ημέρες το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας εγκαινίασε τον μόνιμο εκθεσιακό του χώρο: «Αίθουσα Αγγλοκρατίας (1878-1960)» και η «Κ» τον επισκέφθηκε για να μιλήσει με τη διευθύντρια του Μουσείου Τζένη Λυμπεροπούλου και την υποδιευθύντριά του Μαρία Πατσαλοσαββή. Μέσα από τα εκθέματα το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει μικρές και μεγάλες στιγμές της πρωτεύουσας από το 1878 έως το 1960, μιας ολόκληρης εποχής δηλαδή. Η κα Λυμπεροπούλου μού λέει, αρχίζοντας την ξενάγησή μας πως παρουσιάζουν εκ νέου τα εκθέματά τους σε μία ανανεωμένη αίθουσα με σύγχρονα μουσειολογικά πρότυπα: «Στην ανακαινισμένη αίθουσα υπάρχουν αντικείμενα που υπήρχαν και στην προηγούμενη έκθεση, καθώς και άλλα που εκτίθενται για πρώτη φορά. Αυτό που αλλάζει σήμερα στον νέο χώρο είναι ο τρόπος που εκθέτουμε τα αντικείμενα». Στη νέα αίθουσα, όπως μού εξηγεί η κα Λυμπεροπούλου, υπάρχουν διάφορες ενότητες που άπτονται πτυχών της ιστορίας της Αγγλοκρατίας και αφορούν και θεσμούς πολύ σημαντικούς για την κοινωνική εξέλιξη της πόλης, και της Κύπρου ολόκληρης, όπως είναι οι τράπεζες, τα δικαστήρια, το εμπόριο, τα σχολεία, με ενδιαφέροντα τεκμήρια. Στον νέο χώρο υπάρχουν δύο σημαντικά χρονολόγια που αφορούν τον θεσμό της δημαρχίας στη Λευκωσία. «Κάτι καινούργιο που δεν υπήρχε πριν είναι η πορεία του Δήμου της Λευκωσίας μετά το 1960 και αυτό που θέλαμε να δείξουμε είναι το πέρασμα της Λευκωσίας από πρωτεύουσα μιας αποικίας στο να είναι πρωτεύουσα ενός σύγχρονου, κυρίαρχου, ανεξάρτητου κράτους».
«Οφείλουμε ως Μουσείο να παρέχουμε στο κοινό μας άριστους μουσειολογικούς χώρους και γι’ αυτό επενδύσαμε σε σύγχρονες προθήκες, ώστε τα αντικείμενά μας να είναι πλήρως προστατευμένα» εξηγεί η Τζένη Λυμπεροπούλου.
Συνεχίζοντας την ξενάγησή μας στην Αίθουσα και παρατηρώντας τις προθήκες η κα Πατσαλοσαββή μού εξηγεί πως στα εκθέματα περιλαμβάνονται αντικείμενα όλων των ειδών, καθημερινής χρήσης, αλλά και αναμνηστικά, όπως επετειακά σετ φλιτζανιών που απεικονίζουν βασιλιάδες, αλλά και χρηστικά αντικείμενα, όπως ενδύματα, αξεσουάρ, κυτία αρωματικών σαπουνιών, που όπως λέει η κα Πατσαλοσαββή είναι σημαντικά, γιατί δείχνουν πως πλέον αρχίζει και μπαίνει στην καθημερινότητα της πόλης και η μόδα που έρχεται από το εξωτερικό: «Είναι μια μεγάλη αλλαγή που συντελείται την περίοδο της Αγγλοκρατίας, γιατί φεύγουμε από την παράδοση των οθωμανικών χρόνων και το ανατολίτικο στοιχείο και ερχόμαστε σε ένα πιο εξευρωπαϊσμένο στοιχείο όσον αφορά τη μόδα».
Αίσθηση της ευεξίας
«Μέλημά μας στο Μουσείο δεν είναι απλώς η έκθεση αντικειμένων, γιατί αυτό δεν είναι μουσειολογική προσέγγιση. Οφείλουμε ως Μουσείο να παρέχουμε στο κοινό μας άριστους μουσειολογικούς χώρους και γι’ αυτό επενδύσαμε σε σύγχρονες προθήκες, ώστε τα αντικείμενά μας να είναι πλήρως προστατευμένα. Επίσης, θέλαμε να υπάρχει στην Αίθουσα ένας σύγχρονος φωτισμός… Πιστεύουμε πως τα μουσεία πρέπει να δίνουν την αίσθηση της ευεξίας και πάνω σε αυτό είναι που δουλέψαμε. Θέλαμε έναν σύγχρονο χώρο όπου ο επισκέπτης θα νιώθει φιλικά, να βιώσει την ιστορία, αλλά και από την άλλη να μην του δίνουμε τη γνώση με διάθεση της αυθεντίας από πλευράς μας, αλλά να φύγει με ερωτήσεις… αυτή η προσέγγιση δίνει την ουσιαστική επαφή με την ιστορία του τόπου. Είναι σημαντικό συνεχίζει η κα Λυμπεροπούλου, ότι η ανακαίνιση του χώρου, τους έδωσε την ευκαιρία όλα τα αντικείμενα να αξιολογηθούν εκ νέου, και να συντηρηθούν με όλες τις σύγχρονες μεθόδους.
Το δευτερκάτικο φόρεμα της Λουκίας Ζαμπέλα, που φτιάχτηκε με υφάσματα που υπήρχαν στο σπίτι, κατά τη διάρκεια της παθητικής αντίστασης των Κυπρίων. «Το έκθεμα αυτό έχει πίσω του μία έντονη και ενδιαφέρουσα ιστορία...» μού λέει η Μαρία Πατσαλοσαββή.
Φτάνοντας στο τέλος ρωτώ τις δύο κυρίες για το αγαπημένο τους έκθεμα και αμφότερες δυσκολεύονται να μού απαντήσουν, μιας και όπως εμφατικά μού λένε όλα είναι σημαντικά, με το καθένα να έχει τη δική του ομορφιά και ιστορία… Επιμένοντας, όμως, η Μαρία Πατσαλοσαββή με πάει στην προθήκη όπου εκτίθεται το δευτερκάτικο φόρεμα της Λουκίας Ζαμπέλα: «Το φόρεμα αυτό φτιάχτηκε κατά τη διάρκεια της παθητικής αντίστασης στον Αγώνα του ’55-59, όταν είχε απαγορευθεί η αγορά εισαγόμενων υφασμάτων, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει υφάσματα που υπήρχαν ήδη στο σπίτι για να ράψει το δευτερκάτικό της. Το έκθεμα αυτό έχει πίσω του μία έντονη και ενδιαφέρουσα ιστορία...» και μού επαναλαμβάνει πως κάθε αντικείμενο κρύβει μία ιστορία. Η κα Λυμπεροπούλου από την πλευρά της μου δείχνει μία ολόκληρη γωνιά της αίθουσας, όπου βρίσκεται η προθήκη στην οποία υπάρχουν ενδύματα που καλύπτουν ολόκληρη την εποχή της Αγγλοκρατίας, με γυναικεία φορέματα βικτωριανού τύπου, έως τα μέσα του 20ού αιώνα, αλλά και παραδοσιακές φορεσιές. Στην προέκταση αυτής της προθήκης βρίσκεται ένα κλασικό σαλονάκι, αλλά και αντικείμενα που δείχνουν τη σταδιακή εξέλιξη της κοινωνίας. «Το σαλονάκι αυτό υπήρχε σε αυτό το κτήριο, όταν ήταν η κατοικία της Ελενίτσας Δέρβη, και τα έπιπλα αυτά είναι φερμένα από την γκαλερί Λαφαγιέτ του Παρισιού… Βλέποντας λοιπόν αυτή τη γωνιά το ταξιδεύω πίσω στο χρόνο και σκέφτομαι πώς ήταν ένα αστικό σπίτι, μιας εύπορης οικογένειας που λαμβάνει μέρος στα πράγματα».
Στην ανακαινισμένη «Αίθουσα Αγγλοκρατίας (1878-1960)» η «Κ» ξεναγήθηκε από τη διευθύντρια του Μουσείου Τζένη Λυμπεροπούλου και την υποδιευθύντριά του Μαρία Πατσαλοσαββή.
Οι δωρητές
Σημαντική είναι η προσφορά των ανθρώπων της Λευκωσίας, χάρη στους οποίους το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο δημιούργησε τις συλλογές του, και μπορεί σήμερα να αφηγηθεί τη μακραίωνη ιστορία της πόλης. «Η αγάπη του κόσμου, αλλά και το θερμό ενδιαφέρον του Ιδρύματος Λεβέντη, και του Δήμου Λευκωσίας γι’ αυτό το Μουσείο, έκανε πραγματικότητα το όραμα του Λέλλου Δημητριάδη και του Αναστάσιου Λεβέντη. Κάθε μέρα σχεδόν επικοινωνούν με το Μουσείο Λευκωσιάτες/σσες για να μας δωρίσουν αντικείμενα κάθε είδους, τα οποία με χαρά δεχόμαστε» μού λέει η κα Λυμπεροπούλου και σημειώνει πως συλλέγουμε τη συλλογική μνήμη της κοινότητας, την τεκμηριώνουμε, τη συντηρούμε και στη συνέχεια την παρουσιάζουμε. Μιλώντας για δωρητές η κα Πατσαλοσαββή μού επισημαίνει ότι στην ενότητα που αφορά τη συμμετοχή Λευκωσιατών στον Α΄ και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Χρίστος Ηλιοφώτου δώρισε τη στρατιωτική του στολή, τα παράσημά του, τα κιάλια και την πυξίδα που χρησιμοποιούσε ως συνταγματάρχης στο Ελ Αλαμέιν: «Ο κ. Ηλιοφώτου με πολλή χαρά μάς δώρισε αυτά τα αντικείμενα, προκειμένου να προφυλαχθούν».
Ο Χρίστος Ηλιοφώτου δώρισε στο μουσείο τη στρατιωτική του στολή και τα παράσημά του από το Ελ Αλαμέιν.
Δράσεις για νέους
Στόχος του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου είναι οι εκθέσεις του να είναι βιωματικές, και όπως μου λέει η κα Λυμπεροπούλου είναι σημαντικό να υπάρχει μία βιωματική σχέση και ουσιαστική επαφή με κάθε έκθεμα. Γι’ αυτό το Μουσείο διοργανώνει και προσφέρει για μικρούς και μεγάλους δράσεις που θα τους φέρουν πιο κοντά στα εκθέματα. «Διοργανώνουμε ειδικές ξεναγήσεις, που αφορούν ενότητες της έκθεσης, αλλά και για ολόκληρη την έκθεση, και υπάρχουν και πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα. Στις 28 Ιανουαρίου αρχίζει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά που αφορά την κυκλοφορία στη Λευκωσία… και θα ακολουθήσουν και σχετικές διαλέξεις».
Πληροφορίες
Το κοινό μπορεί να περιηγηθεί στη νέα ανακαινισμένη Αίθουσα Αγγλοκρατίας με μια επίσκεψη στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας (ανοιχτό: Τρίτη-Κυριακή, 10:00-16:30, κλειστό: Δευτέρες και επίσημες αργίες).
