Της Μαρίνας Οικονομίδου
Το 2017 η διεθνής πολιτική σκηνή και τα ΜΜΕ μιλούσαν για το φαινόμενο Εμανουέλ Μακρόν, καθώς ο ανερχόμενος πολιτικός και πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Φρανσουά Ολάντ κατάφερε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας, να δει τους υποψηφίους των παραδοσιακών κομμάτων να κατατροπώνονται και κατάφερε να εκλεγεί χωρίς κομματικές πλάτες πρόεδρος της Γαλλίας. Εκείνη ακριβώς η εκλογή έκανε πολλούς να διερωτηθούν αν πλέον περνάμε σε μία περίοδο που η δύναμη των κομμάτων υπαναχωρεί και οι αυτόφωτες πολιτικές προσωπικότητες χωρίς σκληρό ιδεολογικό υπόβαθρο και κομματικές ρίζες επικρατούν. Αυτή η συζήτηση επανήλθε στο κυπριακό πολιτικό σκηνικό με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Όταν ο τελευταίος αποκτούσε συνεχώς συμπάθειες και προβάδισμα ως ιδανικός υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας, άρχισε να φέρνει σε δυσκολία με τη δημοτικότητά του υποψηφίους, αλλά κυρίως όλα τα κόμματα των οποίων τα ποσοστά υπαναχωρούν και φοβούνται τη δημιουργία ενός νέου «En Marche» στο κομματικό σκηνικό. Φέρνει σε δυσκολία κυρίως τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ, που βλέπει το κόμμα του να διασπάται και να φοβάται ότι, όπως στις γαλλικές προεδρικές του 2017, έμεινε εκτός για πρώτη φορά ο υποψήφιος της Δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν, ίσως το σκηνικό να επαναληφθεί, με τον ίδιο πρωταγωνιστή.
Δεν είναι ο Μακρόν
Το κοινωνικό περιβάλλον, ίσως και κάποια στοιχεία από το προφίλ Μακρόν να θυμίζουν σε πολλούς την περίπτωση Χριστοδουλίδη, όμως υπάρχουν σαφείς διαφορές:
● Ο Γάλλος Πρόεδρος είχε αποχωρήσει από την κυβέρνηση Ολάντ, διαφωνώντας με τις πολιτικές της. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω των πιέσεων της Πινδάρου, στηρίζει τις πολιτικές της κυβέρνησης και δεν απορρίπτει πως αποτελεί συνέχεια του Νίκου Αναστασιάδη.
● Ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος και παραιτήθηκε πριν να υποβάλει υποψηφιότητα. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιμένει πως είναι συναγερμικός.
● Ο Γάλλος Πρόεδρος ίδρυσε κόμμα ένα χρόνο πριν από τις εκλογές. Ο τέως υπουργός Εξωτερικών δεν πρόκειται να ιδρύσει, τουλάχιστον όχι πριν από τις προεδρικές εκλογές.
● Ο Εμανουέλ Μακρόν μίλησε για το πάντρεμα θέσεων της Δεξιάς με την Αριστερά, ενώ ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έχει ακόμα αποκαλύψει τις θέσεις με τις οποίες θα πορευθεί στον προεκλογικό.
«Και ο Γιώργος Λιλλήκας είχε δυναμική και είδαμε το αποτέλεσμα» λένε πολιτικοί κύκλοι, οι οποίοι βλέπουν την αναβίωση φαινομένου Λιλλήκα παρά Μακρόν και κατ’ επέκταση ξεφούσκωμα της δυναμικής του με την πάροδο του χρόνου. Και όσο κι αν το σκηνικό που έφερε τον Λιλλήκα στο προσκήνιο μοιάζει με αυτό της εμφάνισης Χριστοδουλίδη σήμερα, οι διαφορές είναι εμφανείς.
Ο Γιώργος Λιλλήκας ήταν σε πλήρη σύγκρουση και με την τότε κυβέρνηση Χριστόφια (ΑΚΕΛ), αλλά και με τις πολιτικές Αναστασιάδη (ΔΗΣΥ- επίσημο ΔΗΚΟ). Ο Νίκος Χριστοδουλίδης στηρίζει πλήρως τη νυν κυβέρνηση και θα επιχειρήσει να αποφύγει τις συγκρούσεις, καθώς προσβλέπει στη στήριξη των κομμάτων του ενδιάμεσου χώρου, αλλά και μερίδας του ΔΗΣΥ.
Το κατά πόσο όλη αυτή η δυναμική θα παραμείνει, είναι νωρίς να διαπιστωθεί. Ο χρόνος αλλά και ο οδοστρωτήρας του κομματικού μηχανισμού μπορεί να επιφέρει φθορά στην υποψηφιότητά του. Επί του παρόντος πάντως διατηρεί το προβάδισμα και προκαλεί ανησυχία σε όλα τα κόμματα, καθώς έχει καταφέρει να τα διεμβολίσει.
● Έχει ευρεία αποδοχή σε όλα τα κόμματα. Στο ζήτημα αποδοχής οι συναγερμικοί ψηφοφόροι που τον θέλουν υποψήφιο ανέρχονται στο 65% και τον απορρίπτει το 30%. Σε αντίθεση με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, την υποψηφιότητά του βλέπει θετικά το 42% του ΑΚΕΛ, το 63% του ΔΗΚΟ, το 53% του ΕΛΑΜ, το 65% της Συμμαχίας Πολιτών/ΕΔΕΚ, το 88% της ΔΗΠΑ και το 59% των Οικολόγων. Αξίζει να σημειωθεί πως το 47% από τους ψηφοφόρους που απείχαν τον βλέπουν θετικά.
● Αίσθηση προκαλεί το προβάδισμά του στα ποιοτικά χαρακτηριστικά, δεδομένου ότι η κύρια καταγγελία που δέχεται είναι πως δεν έχει θέσεις, ή τουλάχιστον δεν έχει ξεκαθαρίσει τις θέσεις του στο Κυπριακό, την οικονομία και την κοινωνική πολιτική. Έστω κι αν ισχύει αυτό, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στη δημοσκόπηση, αποκαλύπτει το εξής «παράδοξο»: θεωρείται ο καταλληλότερος να χειριστεί το Κυπριακό, την οικονομία και την κοινωνική πολιτική. Ακόμα και τη βελτίωση της εικόνας της Κύπρου, παρά τις δηλώσεις συναγερμικών πως η αξιοπιστία της Κύπρου στο εξωτερικό πλήγηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Η περίπτωση του ΔΗΣΥ
Σε αυτό το αμήχανο σκηνικό ο Αβέρωφ Νεοφύτου έλαβε και επίσημα το χρίσμα του υποψήφιου για την προεδρία του κόμματος. Αμήχανο καθώς βάσει των αποτελεσμάτων της δημοσκόπησης το κόμμα βρίσκεται στον σαφή κίνδυνο διάσπασης, με την υποψηφιότητα και των δύο με τον ίδιο να αδυνατεί επί του παρόντος να συσπειρώσει το κόμμα. Οι λόγοι ποικίλλουν:
● Ο Αβέρωφ Νεοφύτου αντιμετωπίζει πρόβλημα στην εικόνα του. Η φθορά της κυβέρνησης φέρεται να έχει επηρεάσει περισσότερο τον Αβέρωφ Νεοφύτου που είχε να διαχειριστεί επικοινωνιακά τις πολιτικές Αναστασιάδη. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης λόγω της συνειδητής επιλογής του να απέχει από τις συγκρούσεις διαφύλαξε την εικόνα του.
● Σε μία περίοδο που η κοινωνία στρέφει την πλάτη στα κόμματα και χαλαρώνουν οι κομματικοί δεσμοί, οι ψηφοφόροι προτιμούν πρόσωπα που δεν ταυτίζονται πλήρως με τον σκληρό κομματικό πυρήνα. Είναι γι’ αυτό προφανώς οι επιθέσεις των πρωτοκλασάτων στελεχών του ΔΗΣΥ φέρεται να μην επηρέασαν ακόμη τη δημοτικότητα Χριστοδουλίδη. Ήδη δεν πέρασε απαρατήρητη η αναφορά περί Δούρειου Ίππου και η προσπάθεια να παρουσιαστεί από τον ΔΗΣΥ ως η κύρια αιτία για την οποία θα χαθεί η εξουσία
● Έχει επικρατήσει σε μία μεγάλη μερίδα της κοινωνίας το σενάριο ότι η υποψηφιότητα Αβέρωφ είναι υπό αίρεση και πως η προτίμηση Αναστασιάδη είναι ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Άλλο συνεπώς είναι να θεωρείται πως είναι μέχρι τέλους ο συναγερμικός υποψήφιος και άλλο να υπάρχει η ουρά απόσυρσης. Αν λοιπόν ο Αβέρωφ Νεοφύτου αποτινάξει τα περί plan b, ενδεχομένως να ενισχύσει τη συσπείρωσή του. Αυτό βεβαίως το αντιλαμβάνονται στην Πινδάρου εξου και ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ υπογράμμισε πως δεν τίθεται ζήτημα plan b. Το ίδιο επιχείρησε να κάνει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την περασμένη Κυριακή, στηρίζοντας πλήρως τον Αβέρωφ Νεοφύτου.
Σε αυτό το κακό κλίμα, στην Πινδάρου έχουν αποφασίσει να οργώσουν όλη την Κύπρο και να δουν ένα προς ένα τα μέλη του κόμματος. Όπως σημειώνουν κομματικές πηγές έχουν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο να καταγραφούν εκείνα τα μέλη που βλέπουν θετικά την υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη και να τους μεταπείσουν. Σε αυτή τη διαδικασία θα βγουν μπροστά στελέχη του κόμματος που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, όπως η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, ο εκπρόσωπος Τύπου Δημήτρης Δημητρίου, ο Ευθύμιος Δίπλαρος, αλλά και υπουργοί για να τους φέρουν κοντά. Η εκτίμηση είναι ότι όπως και το 2008, παρά τις δυσκολίες, θα καταφέρουν σιγά σιγά να συσπειρώσουν το κόμμα, καθώς ο κομματικός πατριωτισμός εξακολουθεί να υπάρχει εντός ΔΗΣΥ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως στα σενάρια ψήφου, ο Αβέρωφ Νεοφύτου έχει ελαφρώς ενισχυθεί από παλαιότερες δημοσκοπήσεις, έστω κι αν σε όλα τα σενάρια υποψηφίων, το κόμμα παρουσιάζεται πλήρως διασπασμένο μεταξύ των δύο.
Όσο όμως κι αν προτεραιότητα αποτελεί η συσπείρωση του ΔΗΣΥ, αυτό ωστόσο που ανησυχεί ιδιαίτερα την Πινδάρου είναι το ενδεχόμενο στήριξης της υποψηφιότητας Χριστοδουλίδη από κάποιο άλλο κόμμα. Αυτό θα ενισχύσει το αφήγημά του ότι αποτελεί μία υποψηφιότητα ευρείας αποδοχής και θα γύρει την πλάστιγγα της πίεσης προς τον Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος βάσει και της δημοσκόπησης αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα να συλλέξει ψήφους από άλλα κόμματα. Ακόμη και η φιλοκυβερνητική ΔΗΠΑ, τάσσεται αναφανδόν υπέρ του τέως υπουργού Εξωτερικών.
Ένα κατακερματισμένο ΔΗΚΟ
Και βεβαίως η ανησυχία της Πινδάρου να στηριχθεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης από άλλο κόμμα, δεν είναι καθόλου τυχαία. Γιατί αν στον ΔΗΣΥ μία μεγάλη μερίδα της βάσης στηρίζει Χριστοδουλίδη, στο ΔΗΚΟ υπάρχει αυτή τη στιγμή η έντονη θέση στελεχών να στηρίξουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη σε αυτές τις εκλογές. Κάποιοι ήδη βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με τον τέως υπουργό Εξωτερικών, καταθέτοντας διαπιστευτήρια και διεκδικώντας θέση στο επιτελείο. Θιασώτες της υποψηφιότητας Χριστοδουλίδη είναι σχεδόν η μισή κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΚΟ (Μυλωνάς, Κουλίας, Σενέκης, Σαββίδης), ενώ ο οργανωτικός του κόμματος Φύτος Κωνσταντίνου πρόσκειται θετικά στον κ. Χριστοδουλίδη. Ιδιαίτερα κοντά του βρίσκεται ο Άθως Αντωνιάδης, ο οποίος στη Γραμματεία του ΔΗΚΟ δεν έκρυψε την ενόχλησή του για το γεγονός ότι έμαθαν από την «Κ» για το όνομα της Χριστιάνας Ερωτοκρίτου. Με αυτό το σκηνικό και με τον Νικόλα Παπαδόπουλο να γνωρίζει πως τα στελέχη του συναντιούνται με τον κ. Χριστοδουλίδη, τον οδήγησε στο να βάλει στο τραπέζι το όνομα της Χριστιάνας Ερωτοκρίτου, η οποία εδώ και καιρό βολιδοσκοπεί και δηλώνει έτοιμη για αυτή τη μάχη. Το κατά πόσο είναι εκλέξιμη θα διαπιστωθεί στη συνέχεια, ωστόσο υπάρχουν στελέχη τα οποία έχουν αμφισβητήσει το θέμα της εκλεξιμότητάς της. Υπάρχουν στελέχη στο ΔΗΚΟ που αντιλαμβάνονται πως η σύμπλευση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη μπορεί να διασφαλίσει τη νίκη αλλά θα προκαλέσει μεγάλα τραύματα στο κόμμα. Πρώτα θα υπάρξει ένα ζήτημα αξιοπιστίας δεδομένου ότι εκλέγουν τον συνεχιστή του Νίκου Αναστασιάδη (μέχρι προχθές χαρακτήριζαν την παρούσα κυβέρνηση ως την πιο διεφθαρμένη). Δευτερευόντως κλείνει την πόρτα στον ίδιο τον Νικόλα Παπαδόπουλο να διεκδικήσει το 2028 καθώς δεν είναι παίκτης μιας θητείας. Το κυριότερο για τον ίδιο είναι ότι μπορεί να συνενώσει τον Ενδιάμεσο και να ρημάξει το κόμμα του Κέντρου. Δεν κρύβουν πολλοί την ανησυχία αναβίωσης μιας περίπτωσης Λιλλήκα, όταν μετά τις προεδρικές εκλογές ίδρυσε τη Συμμαχία Πολιτών και προκάλεσε προβλήματα στον Ενδιάμεσο. Η επιρροή πάντως Χριστοδουλίδη εντός του ΔΗΚΟ έχει ενδιαφέρουσα ερμηνεία ούτως ή άλλως. Είτε ότι ο κ. Χριστοδουλίδης έχει τέτοια γοητεία στο κεντρώο ακροατήριο είτε ότι τα στελέχη του κόμματος και η βάση έχουν αγανακτήσει και διεκδικούν με κάθε τρόπο την ανάβασή τους στην εξουσία. Επί του παρόντος, η υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου μπορεί να αποτρέψει τις διαρροές ΔΗΚΟϊκών προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ενώ η Χριστιάνα Ερωτοκρίτου αναμένεται να μετρηθεί στη συνέχεια. Υπάρχουν βεβαίως και ΔΗΚΟϊκοί κύκλοι που εκτιμούν πως για να αποφευχθεί η διάσπαση ΔΗΚΟ μπροστά στην υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη, θα πρέπει να αποδεχτεί το ΑΚΕΛ την υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου. Όπως λένε αυτή η υποψηφιότητα θα συσπειρώσει το ΔΗΚΟ –φαίνεται και στη δημοσκόπηση- θα συγκεντρώσει στήριξη από την ΕΔΕΚ και θα οδηγηθεί στον β’ γύρο. Έστω όπως λένε κι αν δεν συσπειρωθεί πλήρως στον α γύρο το ΑΚΕΛ, θα το καταφέρει στον β’γύρο μπροστά από το δίλημμα εκλογής μίας Συναγερμικής υποψηφιότητας Σίγουρα το σενάριο σύμπλευσης ΔΗΚΟ με Χριστοδουλίδη επηρεάζει και το ΑΚΕΛ, το οποίο έστω κι αν μιλά για έτοιμο εναλλακτικό σχέδιο, θα βρεθεί σε δύσκολη θέση για αναζήτηση υποψηφίου, καθώς επί του παρόντος δεν υπάρχει κάτι γερό –πέραν της Ειρήνης Χαραλαμπίδου που αποκλείεται από την ηγεσία– να μπορεί να έχει προοπτική νίκης.
Ο προεκλογικός και τα σενάρια
Πώς λοιπόν ένα πολιτικό πρόσωπο έχει καταφέρει να αποκτήσει ρίζες σε όλα τα κόμματα; Ο Νίκος Χριστοδουλίδης κινείται επί του παρόντος διακριτικά, σε συνάξεις, δείπνα και εθνικόφρονα σωματεία και ενώ δεν έχει καταφέρει να έχει δίπλα του κανένα συναγερμικό στέλεχος, έχει συγκεντρώσει τοπικούς παράγοντες που τον περιφέρουν σε κρίσιμες συναντήσεις. Γι’ αυτή την κατάσταση έντονο ρόλο έπαιξε η αίσθηση που επικρατεί πως αποτελεί την συνέχεια του Νίκου Αναστασιάδη και πως ο Πρόεδρος αυτόν προκρίνει στην ουσία. Λένε όμως πως οι προεδρικές δεν είναι κούρσα αλλά μαραθώνιος όπου πολλά θα κριθούν και ενδεχομένως να επηρεάσουν:
● Θα κληθεί να απαντήσει και να ξεκαθαρίσει ποιες τελικά είναι οι θέσεις του στο Κυπριακό, τη διαφθορά και την οικονομία.
● Θα πρέπει να παρουσιάσει ποιοι θα είναι οι συνεργάτες του αλλά και με ποιους θα κυβερνήσει.
● Η στενή του σχέση με τον Νίκο Αναστασιάδη μπορεί να λειτουργήσει πολύ θετικά, αν ο Ενδιάμεσος τον στηρίξει, ή πολύ αρνητικά, αν τελικά μείνει χωρίς κομματικές πλάτες.
● Θα κριθεί και ο κομματικός μηχανισμός: Στο ενδεχόμενο που ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατέλθει χωρίς τις πλάτες κάποιου κόμματος και συνεχίσει να έχει το προβάδισμα θα αντιμετωπίσει την οργανωμένη επίθεση όλων των κομμάτων. Εκεί θα διαφανεί κατά πόσο ο κομματικός μηχανισμός εξακολουθεί να έχει εκτόπισμα στην κοινωνία ή αν έχει καταφέρει να αποδυναμωθεί ουσιαστικά.
