Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν πριν τέσσερις μήνες, στα τέλη Αυγούστου, ειρηνευτές της ΟΥΝΦΙΚΥΠ δέχονταν βίαιη επίθεση, εντός της νεκρής ζώνης στη Πύλα, από πλήθος Τουρκοκυπρίων το βίντεο της επίθεσης όχι μόνο έγινε viral αλλά αποτελούσε και το σοβαρότερο σκηνικό έντασης εντός της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στα έξι χρόνια που διαρκεί το αδιέξοδο, μετά το Κρανς Μοντανά, στο Κυπριακό. Η ένταξη της νεκρής ζώνης, διαχρονικά σε περιοχές όπως τα Στροβίλια, η Πύλα ή ο Άγιος Δομέτιος, σε ένα πεδίο δυνητικών κρίσεων μεταξύ Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων κι Άγκυρας δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση κάτι νέο. Αν το γεγονός στη Πύλα, με την διέλευση δρόμου μεταξύ Άρσους-Πύλας, υπήρξε ωστόσο «σημειακή κρίση» που οδήγησε σε ένα breakthrough συμφωνίας για την περιοχή -σε εκκρεμότητα- η επάνοδος των τουρκικών κατοχικών αρχών με το συμβάν τοποθέτησης κάμερας σε οικεία επί της νεκρής ζώνης στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας δείχνει να επαναφέρει ένα μοτίβο αμφισβήτησης του στάτους κβο εκ μέρους Τατάρ κι Άγκυρας. Που σε μια κρίσιμη συγκυρία για το ζήτημα άρσης του αδιεξόδου στο Κυπριακό όχι μόνο δυσκολεύει τα πράγματα αλλά επαναφέρει, «επί του πεδίου» αλλά και διπλωματικά πολλαπλές σημειολογίες.
Επιτόπου ο Πρόεδρος
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέφθηκε, επιτόπου, τον Άγιο Δομέτιο την Κυριακή για να επιβλέψει την κατάσταση εντός της νεκρής ζώνης και να τονώσει το αίσθημα ασφάλειας των κατοίκων συνομιλώντας μαζί τους, ενώ την Δευτέρα η ΟΥΝΦΙΚΥΠ ανέφερε σε ανακοίνωσή της πως τόσο στη Πύλα όσο και στην περιοχή του Αγίου Δομετίου πραγματοποιεί συχνά περιπολίες.
Μοτίβο τετελεσμένων
Η επάνοδος μετά την Πύλα στον Άγιο Δομέτιο ενός μοτίβου ευθείας αμφισβήτησης του στάτους κβο εκ μέρους Τατάρ κι Άγκυρας δείχνει να εδράζεται σε ένα συγκεκριμένο πλέγμα τετελεσμένων που αφορά συγκεκριμένες πτυχές τόσο σε πολιτικοδιπλωματικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο:
• Tόσο το ζήτημα του δρόμου Άρσους-Πύλας όσο και η εγκατάσταση καμερών στον Άγιο Δομέτιο γίνονται σε σημεία με τακτική, επί του εδάφους, σημασία για τις τουρκικές κατοχικές δυνάμεις. Ακόμη κι αν δεν αποτελούν, per se, στρατιωτικές επιθετικές ενέργειες τόσο η διάσταση της επιχειρησιακής αξίας υφίσταται όσο και η απευθείας εμπλοκή του τουρκικού στρατού καθώς και η διάσταση, εν γένει, της ασφάλειας της λεγόμενης ΤΔΒΚ
• Εδράζονται σε απευθείας αμφισβήτηση του καθεστώτος της νεκρής ζώνης, του στάτους κβο στο Κυπριακό και των όρων εντολής της ειρηνευτικής αποστολής του ΟΗΕ στη Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) -που εξ’ ορισμού τίθεται σε περιοδική βάση σε ανανέωση των όρων εντολής της
• Αφορούν, ολιστικά, τόσο στην αμφισβήτηση του «υπαρξιακού» για την ΚΔ ψηφίσματος 186 του Συμβουλίου Ασφάλειας του 1964 όσο και στην εργαλειοποίηση του κεφαλαίου του Εδαφικού, στο Κυπριακό, δεδομένου ότι η νεκρή ζώνη αποτελεί το 3.5% της επικράτειας της Κύπρου και επιστρέφει υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση
• Εισάγουν την λογική της ανταπόδοσης (tit for tat) για ενέργειες της Ε/κ πλευράς, ως αφηγήματος για την «ΤΔΒΚ», που ωστόσο δεν λαμβάνουν χώρα εντός της νεκρής ζώνης
Εβδομάδα εξελίξεων
Η εβδομάδα που μπαίνει κρίνει αρκετές εξελίξεις στο Κυπριακό και δη σε δύο ζητήματα:
• Στην εξακρίβωση της τύχης της προσπάθειας του ΓΓ του ΟΗΕ να διορίσει ειδικό απεσταλμένο -με την Λευκωσία να απαντάει σήμερα, Δευτέρα, θετικά και ακολούθως να βρίσκεται σε στάση αναμονής για το τι θα πράξει και η Άγκυρα ως προς το πρόσωπο που προτείνει ο κ. Γκουτέρες
• Κορυφώνεται παρασκηνιακά δεδομένης και της επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα η οποία αν και δεν συνδέεται per se με το Κυπριακό θα δείξει σε μεγάλο βαθμό αν ο Τούρκος Πρόεδρος θα ανάψει πράσινο φως για κάποιου είδους κινητικότητα στο Κυπριακό
