Του Απόστολου Τομαρά
Ενίσχυση των δικλείδων ασφαλείας του πλαίσιο που διέπει την προστασία της γεωργικής παραγωγής συστήνει ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας στην Ειδική Έκθεσή του για τον Έλεγχο Διαδικασιών Εισφορών και Ενισχύσεων του Ταμείου Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής. Τα ευρήματα του ελέγχου όπως φαίνεται και στην Ειδική Έκθεση είναι ουκ ολίγα με πιο σοβαρά την διαχείριση των πιστώσεων. «Παράλληλα, το Τμήμα Γεωργίας να βελτιώσει τις διαδικασίες που ακολουθεί όπως επίσης να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για βελτίωση των αδυναμιών των δικλίδων ασφαλείας, έτσι ώστε να επιτευχθεί μετριασμός των κινδύνων που σχετίζονται με τη λειτουργία του» είναι η σύσταση του Γενικού Ελεγκτή. Με βάση τον έλεγχο για το έτος 2023 οι κρατικές χορηγίες και οι εισφορές των γεωργών ανήλθαν στα €4.120.000 και €4.544.423, αντίστοιχα και καταβλήθηκαν ενισχύσεις ύψους €10.621.946.
Τα ευρήματα
Οι λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας κατά την διάρκεια των ελέγχων διαπίστωσαν πως μεγάλος αριθμός αδυναμιών και κενών που εντόπισαν περιλαμβάνονται στη Μελέτη Αξιολόγησης των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων στο πλαίσιο χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων, που εκπονήθηκε από την Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου του Τμήματος Γεωργίας (ΤΓ) κατά το έτος 2021. Συγκεκριμένα είχε εντοπιστεί:
Υποβολή λανθασμένων στοιχείων από τους παραγωγούς, σε σχέση με το είδος και την έκταση των καλλιεργειών με αποτέλεσμα να καταβάλλονται μεγαλύτερα/χαμηλότερα ποσά εισφορών.
Ανομοιομορφία στην αντιμετώπιση των παραγωγών, οι οποίοι δεν προσκομίζουν τα απαραίτητα έγγραφα κατά την υποβολή των Δηλώσεων Καλλιέργειας (ΔΚ) από του λειτουργούς των ΕΓΓ και μη συμπλήρωση του καταλόγου ελέγχου για τις ΔΚ.
Μη διενέργεια επαρκών διασταυρούμενων ελέγχων σχετικά με τη νομιμότητα κατοχής των τεμαχίων που περιλαμβάνονται στις ΔΚ, στις περιπτώσεις όπου οι παραγωγοί δεν έχουν δηλώσει τα τεμάχια τους στον ΚΟΑΠ.
Εντοπισμός περιπτώσεων όπου οι αποκοπές που διενεργούνται από τον ΚΟΑΠ μέσω των Εκταρικών Επιδοτήσεων είναι μεγαλύτερες από τα πραγματικά οφειλόμενα υπόλοιπα των παραγωγών ως αποτέλεσμα κυρίως χρονικών διαφορών.
Μη εφαρμογή κατάλληλων διαδικασιών και μη διενέργεια ικανοποιητικών ελέγχων για να βεβαιώνεται ότι οι αιτητές-παραγωγοί πληρούν όλα τα σχετικά κριτήρια επιλεξημότητας βάσει του άρθρου 11 του Αναθεωρημένου Εθνικού Πλαισίου Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων για την Αντιστάθμιση Ζημιών στον Τομέα Γεωργίας (ΑΝΕΠ).
Καθυστέρηση στη διεκπεραίωση της όλης διαδικασίας από το στάδιο της λήψης της Αναγγελίας Ζημιάς (ΑΖ) μέχρι και την καταβολή αποζημιώσεων προς τους δικαιούχους παραγωγούς, λόγω επαναδιενέργειας διοικητικών ελέγχων από τους Κλάδους του ΤΓ.
Τα δεδομένα που εξάγονται από το λογισμικό σύστημα BlueByte και εισάγονται στο λογισμικό σύστημα Atlantis από τον χρήστη του συστήματος, δεν υπόκεινται σε έλεγχο από δεύτερο άτομο.
Όπως σημειώνεται στην έκθεση οι συστάσεις της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου του ΤΓ μέχρι και την ημερομηνία διενεργείας του ελέγχου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δεν είχαν υλοποιηθεί.
Εισφορές
Με βάση τις ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις για το έτος 2023 οι εισφορές των γεωργών ανήλθαν στα €4.544.423. Ωστόσο η έρευνα έδειξε μεγάλα κενά όπως:
Δεν καθορίζεται στον Νόμο ή στο Αναθεωρημένο Εθνικό Πλαίσιο Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων για την Αντιστάθμιση Ζημιών (ΑνΕΠ), το ελάχιστο όριο καλλιέργειας για την υποχρεωτική καταβολή ετήσιας εισφοράς.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι παραγωγοί δηλώνουν ανακριβή στοιχεία καλλιεργειών, ώστε να καταβάλλουν χαμηλότερη εισφορά.
Οι περιπτώσεις όπου παραγωγοί δεν προσκομίζουν τα απαραίτητα έγγραφα, δεν αντιμετωπίζονται ομοιόμορφα από όλα τα Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία (ΕΓΓ).
Τα ΕΓΓ ακολουθούν διαφορετικές πολιτικές σχετικά με την προπληρωμή εισφορών από παραγωγούς που δεν είναι αιτητές Εκταρικών Επιδοτήσεων.
Δεν διενεργούνται επαρκείς διασταυρούμενοι έλεγχοι των Δηλώσεων Καλλιέργειας (ΔΚ) με στοιχεία άλλων Υπηρεσιών του κράτους, ώστε να επιβεβαιωθεί κατά πόσον όλα τα τεμάχια που συμπεριλαμβάνονται στις ΔΚ κατέχονται νόμιμα από τους παραγωγούς.
Ψευδείς δηλώσεις
Στην έκθεση αναφέρονται ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. σανός/σπόρος) όπου οι παραγωγοί συμπληρώνουν τις ΔΚ σκόπιμα με ανακριβή στοιχεία καλλιεργειών, ώστε να καταβάλλουν χαμηλότερη εισφορά στο Ταμείο. Όσον αφορά στις περιπτώσεις όπου ο παραγωγός δεν αιτείται Εκταρικών Επιδοτήσεων, η έκθεση σημειώνει πως ο μόνος τρόπος εντοπισμού των πραγματικών στοιχείων, είναι μέσω ελέγχων κατά τη διενέργεια επιτόπιας εκτίμησης από τους λειτουργούς των ΕΓΓ, κατόπιν υποβολής ΔΖ. Ο Γενικός Ελεγκτής συστήνει όπως «το ΤΓ να καθορίσει διαδικασίες ελέγχου για εντοπισμό των καλλιεργητών που δηλώνουν ψευδή στοιχεία καλλιεργειών στη ΔΚ τους, έτσι ώστε να ληφθούν τα ανάλογα μέτρα. Προς την επίτευξη αυτού του στόχου, εισηγηθήκαμε όπως εξεταστεί εφαρμογή συστήματος επιβολής χρηματικών ποινών παρόμοιο με εκείνο που εφαρμόζει ο ΚΟΑΠ σε όσους δηλώνουν ψευδή στοιχεία, είτε κατά την υποβολή ΔΚ είτε Δήλωσης Ζημιάς (ΔΖ).
Εκτιμήσεις Ζημιών
Με βάση το πλαίσιο του ΑνΕΠ, που αφορά σε εκτιμητές, η εκτίμηση ζημιάς διενεργείται από αρμόδιους, εξουσιοδοτημένους προς τούτο, γεωπόνους του ΤΓ, με εναλλαγή των εκτιμητών από χρονιά σε χρονιά, καθώς και μεταξύ των Επαρχιών, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν. Κατά τον έλεγχό που πραγματοποιήθηκε στα ΕΓΓ Λευκωσίας οι λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δεν εντόπισαν οποιεσδήποτε γραπτές εξουσιοδοτήσεις σε Λειτουργούς που διενεργούν εκτιμήσεις και, όπως τους πληροφόρησαν αυτές δίνονται προφορικά.
Δείτε την έκθεση της Ελεγκτικής εδώ
