Της Μαρίνας Οικονομίδου
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρευρέθηκε το πρωί της Δευτέρας στο Κέντρο Φιλοξενίας Πουρνάρα. Έβγαλε φωτογραφίες, μία εκ των οποίων αγκαλιά με ένα παιδί, άκουσε τους υπευθύνους, είδε τη σίτιση, έδωσε υποσχέσεις σε απόσταση ασφαλείας από τους έγκλειστους μετανάστες που φώναζαν ότι υπέφεραν και έλαβε αποφάσεις την ίδια μέρα. Μία απόφαση για μεταφορά ενηλίκων στις Λίμνες και την μεταφορά ανήλικων σε ξενοδοχεία. Τότε λοιπόν για ποιο λόγο η γενική αποτίμηση για την εκεί παρουσία του ήταν αρνητική;
1. Πολύ αργά και πολύ λίγο: Οι όποιες αποφάσεις λήφθηκαν πολύ αργά και είναι λίγες για το θέμα. Αργά, δεδομένου ότι το καλοκαίρι του 2020, όταν μία μερίδα ακτιβιστών και μη κυβερνητικών οργανώσεων οργάνωνε πορεία αλληλεγγύης στο Πουρνάρα για να συμπαρασταθεί στους πρόσφυγες για τις συνθήκες διαβίωσής τους, η κυβέρνηση τους είδε σκωπτικά. Το υπουργείο Εσωτερικών τους χαρακτήρισε λεγόμενους αντιεξουσιαστές, ενώ στο παρασκήνιο διέρρεαν πως μη κυβερνητικές οργανώσεις εμπλέκονται σε κύκλωμα, χωρίς ωστόσο να δίνουν ποτέ στοιχεία. Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια, με την ύπατη αρμοστεία για τους πρόσφυγες να εκφράζει ανησυχίες για τη μεταχείριση προσφύγων, όπως και την επίτροπο για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, μέσω επιστολής προς τον υπουργό Εσωτερικών. Υπήρξαν δημοσιεύματα για την κακομεταχείριση των προσφύγων τα οποία απορρίφθηκαν με προσωπικές επιθέσεις προς δημοσιογράφους. Υπήρξαν καταγγελίες από την επιτόπια επίσκεψη της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και οι κατεγραμμένες θέσεις δύο επιτρόπων. Η επίτροπος των δικαιωμάτων του Παιδιού Δέσπω Μιχαηλίδου έκανε λόγο για κακή σίτιση των ασυνόδευτων ανήλικων ενώ η επίτροπος διοικήσεως Μαρία Στυλιανού Λοττίδη, κατέγραφε στην έκθεσή της, υπερπληθυσμό, έλλειψη ρουχισμού, στρωμάτων και απουσία ζεστού νερού. Οι διαπιστώσεις των επιτρόπων σε συνδυασμό με τις φωτογραφίες που έκαναν τον γύρο του διαδικτύου από την επίσκεψη του ΑΚΕΛ, όπου εξαθλιωμένοι άνθρωποι κυκλοφορούσαν χωρίς ζεστά ρούχα, παρουσιάζονταν να κοιμούνται στοιβασμένοι σε δωμάτια κοντέινερ, είτε χωρίς στρώμα είτε χωρίς κουβέρτα προκάλεσαν τον αποτροπιασμό του κόσμου με αποτέλεσμα να κινηθεί τελικώς η κυβέρνηση λίγο πολύ αργά.
2. Μία κυβέρνηση οφείλει να προλαβαίνει καταστάσεις και όχι να λειτουργεί εκ των υστέρων υπό την πίεση των κοινωνικών αντιδράσεων. Όπως ορθά το υφυπουργείο τουρισμού ανακοίνωσε πως ψάχνει ξενοδοχειακές κλίνες για 2500 Ουκρανούς που βρίσκονται στην Αίγυπτο και θα έρθουν στην Κύπρο υπό καθεστώς προσωρινής μετακίνησης, με τον ίδιο τρόπο και άμεσα έπρεπε να δράσει και για τον υπερπληθυσμό του Πουρνάρα. Αν και το προσφυγικό θέμα είναι ένα μεγάλο ζήτημα για την Κύπρο η Κυπριακή Δημοκρατία, έχει ήδη λάβει κονδύλι για το προσφυγικό. Θα πρέπει συνεπώς η κυβέρνηση να εξηγήσει για ποιο λόγο τόσο καιρό δεν είχε δημιουργήσει κέντρο ασυνόδευτων παιδιών δεδομένου ότι είχαν δοθεί εδώ και δύο χρόνια τρία εκατομμύρια. Και για ποιο λόγο παρουσιάζεται τέτοια εικόνα στο Πουρνάρα τη στιγμή που έχουν δοθεί και τέσσερα εκατομμύρια ευρώ ως έκτακτη χρηματοδότηση. Η εντύπωση που δημιουργείται από την μη αξιοποίηση των κονδυλίων, είτε ότι είτε είχαν αμελήσει την όποια αξιοποίηση του, είτε εσκεμμένα το παρέβλεψαν για να αποφύγουν μεγαλύτερες ροές προσφύγων.
3. Η εικόνα της Κύπρου έχει ήδη διασυρθεί ανεπανόρθωτα. Υπάρχει η νομιμότητα, υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις που διέπουν το προσφυγικό και υπάρχει η ηθική υποχρέωση πως κάθε πρόσφυγας έχει δικαιώματα που πρέπει να τυγχάνουν σεβασμού. Αυτή είναι η αρχή και το τέλος της συζήτησης. Αυτό πρέπει να είναι και φάρος των όποιων πολιτικών αποφάσεων, με το κράτος να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και όχι να βασίζεται στην ευαισθησία ομάδας πολιτών για να σώσουν την κατάσταση. Τα όσα ωστόσο εκτυλίχθηκαν στο Πουρνάρα, αλλά και οι καταγγελίες οτι έγκυος από τη Συρία, αφέθηκε στην αποβάθρα το βράδυ για να γεννήσει το επόμενο πρωί δεν συνάδουν με ένα κράτος μέλος της Ευρώπης της αλληλεγγύης, της Ευρώπης των λαών.
4. Η εικόνα του Προέδρου στο Πουρνάρα, κάθε άλλο από εφησυχασμό μπορεί να προκαλέσει. Θύμησε επικοινωνιακή φιέστα, παρά κίνηση ουσίας από έναν Πρόεδρο με ενσυναίσθηση. Ιδιαίτερα η πλήρης στήριξή του στον υπουργό Εσωτερικών Νίκο Νουρή με το περιβόητο άριστο έργο. Τον άνθρωπο ο οποίος ευθύνεται πρώτα και κύρια για τις εικόνες που διακινούνται και ντροπιάζουν το κράτος, τον άνθρωπο που επιτίθεται προσωπικά σε όποιον εγείρει ερωτήματα για τους χειρισμούς του κράτους στο κυπριακό. Η πλήρης στήριξή του καταδεικνύει πως ο λογαριασμός για όλο αυτό το σκηνικό πάει απευθείας στον ίδιο τον Πρόεδρο και οι φωτογραφίες με ανήλικους πρόσφυγες κάθε άλλο παρά βοηθά. Η χώρα βρίσκεται στα όρια της ορμπανοποίησης όπως όλα δείχνουν και με αυτή την πολιτική κινδυνεύει να γίνει βορά στα χέρια επικίνδυνων λαϊκιστών.
