Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν πριν από λίγους μήνες η κρίση εντεινόταν εντός του ΔΗΣΥ, ως απόρροια των χειρισμών των δημοτικών εκλογών, η Αννίτα Δημητρίου είχε διαμηνύσει πως κάποιοι επιθυμούν τη σμίκρυνση του Συναγερμού και πως το κόμμα δέχεται έναν ανελέητο πόλεμο. Η κίνηση της Αννίτας Δημητρίου είχε τριπλή ανάγνωση. Έπαιζε στον κομματικό πατριωτισμό των ψηφοφόρων που απομακρύνονται από το κόμμα, αποτελούσε μία προσπάθεια προληπτικής διαχείρισης της ήττας και παράλληλα προσπάθεια να αποδοθούν ευθύνες σε συγκεκριμένα πρόσωπα για την ενδεχομένη ήττα. Το μήνυμα ήταν σαφές λοιπόν και ο αποδέκτης ένας: ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου. Ο ίδιος επιχείρησε μέσω συνέντευξής του να διαψεύσει όσους διακινούσαν μία τέτοια φημολογία, καλώντας τον κόσμο να ψηφίσει ΔΗΣΥ, την ίδια στιγμή μάλιστα που φρόντισε να δηλώσει παρών σε κάθε προεκλογική εκδήλωση –πλην από αυτήν του Νίκου Τορναρίτη.
Έστω κι αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου έσπευσε εγκαίρως να σβήσει τις φωτιές που προκλήθηκαν, το μήνυμα πως ο Συναγερμός δέχεται πόλεμο από κάποιους αόρατους εχθρούς είχε τη δική του σημασία. Ήταν μία προσπάθεια κατασκευής του εχθρού που επιβουλεύεται το κόμμα. Η κατασκευή εχθρού είναι μία από τις πιο διαδομένες στρατηγικές σε κάθε προεκλογικό, ούτως ώστε να μιλήσει στον κομματικό πατριωτισμό ψηφοφόρων. Στην περίπτωση του ΔΗΣΥ, ο εχθρός από εσωτερικός μετατοπίστηκε στα λεγόμενα δύο άκρα. Κύρια στρατηγική του Συναγερμού είναι η αντιπαράθεση με το ΕΛΑΜ και το ΑΚΕΛ. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αμέσως μετά τη μεταπήδηση Πελεκάνου στο ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ, το κύριο μήνυμα που έστελνε το κόμμα διά του αναπληρωτή προέδρου του ΔΗΣΥ Ευθύμιου Δίπλαρου είναι πως με την ψήφο στο ΕΛΑΜ, υπάρχει ο κίνδυνος να βγει πρώτο κόμμα το ΑΚΕΛ. Ο «μπαμπούλας» του ΑΚΕΛ ήταν ένα διακύβευμα που έθετε για χρόνια ο ΔΗΣΥ –ιδιαίτερα μετά τη διακυβέρνηση Χριστόφια– με επιτυχία. Το κατά πόσο ένα τέτοιο διακύβευμα έχει χώρο σήμερα και μπορεί να συσπειρώσει τον Συναγερμό, θα φανεί στην κάλπη. Σίγουρα όμως, παρουσιάζει αρκετά κενά και κινδύνους:
• Ο ΔΗΣΥ επιχείρησε να μιμηθεί την επικοινωνιακή πολιτική της Ελλάδας για τα δύο άκρα. Στην περίπτωση όμως της Κύπρου, βάζει στην ίδια μοίρα ένα φασιστικό κόμμα με ένα κόμμα του δημοκρατικού τόξου, το οποίο δεν συμμετείχε ποτέ σε ακρότητες.
• Με δεδομένο ότι μεγάλη μερίδα συναγερμικών και ιδιαίτερα πρωτοκλασάτων στελεχών στήριξαν τον Ανδρέα Μαυρογιάννη στις εκλογές του 2023, είναι δύσκολο να πείσει η Πινδάρου για τον κίνδυνο επέλασης του ΑΚΕΛ.
Επιδιώκει να μιλήσει στην πιο σκληρή δεξιά ψήφο, κινδυνεύει όμως να διώξει τη μετριοπαθή ομάδα του ΔΗΣΥ που θεωρεί πως με το ΑΚΕΛ υπάρχει κάποιο περιθώριο συνεννόησης στο Κυπριακό.
Δεν αποκλείεται βεβαίως αυτή η τακτική να ενεργοποιήσει εκείνα τα αντανακλαστικά μερίδας παλιών συναγερμικών με έντονα αντιΑΚΕΛικά αισθήματα που φλερτάρουν με το ΕΛΑΜ, ωστόσο σε μία κοινωνία που συνεχώς αποξενώνεται από τα κόμματα και από τις ιδεολογίες είναι ερώτημα αν ένα τέτοιο διακύβευμα μπορεί να πείσει. Το σίγουρο πάντως είναι πως η εξεύρεση διακυβεύματος για τον ΔΗΣΥ είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, καθώς το κόμμα διάγει μία περίοδο υπαρξιακών ζητημάτων. Δεν θα μπορούσε για παράδειγμα να δώσει έμφαση σε ένα μήνυμα, ότι η ψήφος στον ΔΗΣΥ συνεπάγεται με ισχυρή αντιπολίτευση, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που θα αντιδράσουν. Ούτε βεβαίως μπορεί να παίξει το χαρτί της σταθερότητας, όπως έγινε την τελευταία δεκαετία, καθώς το κόμμα της Δεξιάς δεν είναι πλέον κυβερνών κόμμα.
Εξαιτίας αυτής της πολύ σύνθετης κατάστασης στην οποία βρίσκεται το κόμμα, η κύρια στρατηγική σκέψη είναι να δοθεί έμφαση στα πρόσωπα του ψηφοδελτίου. Το επιβεβαιώνει άλλωστε το σύνθημα «Δυνατή ομάδα, Δυνατή Κύπρος στην Ευρώπη». Αξίζει να σημειωθεί πως το σύνθημα της δυνατής ομάδας –όχι το ίδιο ακριβώς– ήταν το σύνθημα που επέλεξε ο Συναγερμός το 2004, μετά και τη μεγάλη κρίση του κόμματος εξαιτίας του Σχεδίου Ανάν, από την οποία το κόμμα της Δεξιάς βγήκε αλώβητο. Το κατά πόσο το παρόμοιο σύνθημα είναι μία σύμπτωση ή έχει τη δική του σημειολογία είναι άγνωστο. Το σίγουρο είναι πως ο ΔΗΣΥ κινείται καθαρά προσωπικά. Πέραν των στελεχών και των υποψηφίων που βγαίνουν μπροστά, ο ΔΗΣΥ χρησιμοποιεί το πιο δυνατό του χαρτί σε θέμα δημοτικότητας, που ονομάζεται Αννίτα Δημητρίου. Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ μπορεί να αποφεύγει να τοποθετηθεί πολιτικά σε μία προσπάθεια να μη δυσαρεστήσει κανέναν, ωστόσο αξιοποιεί πλήρως τη δημοτικότητά της και την καλή προσωπική επαφή που έχει με τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι γύρισε όλα τα χωριά και τις επαρχίες σε αυτό τον προεκλογικό για να πετύχει τη συσπείρωση.
Ο ρόλος της Αννίτας Δημητρίου θεωρείται καθοριστικός, καθώς η ίδια αντιλαμβάνεται πως ένα κακό αποτέλεσμα θα είναι η αρχή της φθοράς και της υπονόμευσής της ως αρχηγού του κόμματος. Ήδη οι μέχρι τώρα χειρισμοί των δημοτικών εκλογών έχουν προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις και η ανησυχία ολοένα και εντείνεται για το αποτέλεσμα. Μία ήττα του Νίκου Τορναρίτη στη Λευκωσία, το σενάριο της τρίτης θέσης στη Λάρνακα και η αποτυχία εκλογής του Κωστάκη Κωνσταντίνου –του οποίου η υποψηφιότητα πέρασε διά πυρός και σιδήρου από Πινδάρου και Αναστασιάδη– θα ενεργοποιήσει τις φωνές αμφισβήτησης για τον τρόπο που η νέα ηγεσία πολιτεύεται, χάνοντας και το πιο ισχυρό χαρτί που είχε μέχρι σήμερα: πως για τη μεγάλη κρίση ευθύνονται οι τέως και όχι οι νυν.
