Σε καθεστώς ελεύθερης πτώσης η κυβέρνηση

Του ΜΙΧΑΛΗ ΒΡΥΩΝΙΔΗ*

Η ακτινογράφηση του κοινωνικοπολιτικού σκηνικού, όπως αποτυπώνεται μέσα από τη δημοσκόπηση της«Κ», είναι άκρως αποκαρδιωτική και φανερώνει μια κοινωνία στα όρια των αντοχών της. Η κυβέρνηση λειτουργεί σε καθεστώς ελεύθερης πτώσης και σε πλήρη διάσταση με την πλειοψηφία των πολιτών. Η αξιολόγηση της κυβέρνησης είναι καταθλιπτική και συμπαρασύρει σαν χιονιστιβάδα την εκλογική επιρροή του ΔΗΣΥ. Με εξαίρεση τη διαχείριση της πανδημίας, το έργο της κυβέρνησης σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα δέχεται το ράπισμα των πολιτών. Στο δε ζήτημα της διαπλοκής και των πολιτογραφήσεων η αντίδραση των πολιτών απέναντι στην κυβέρνηση είναι γιγαντιαία απαξιωτική.

Την παρούσα χρονική περίοδο, την κυβέρνηση στηρίζει μόνο μια οριακή πλειοψηφία του ΔΗΣΥ, ενώ έχει απέναντί της περίπου το 90% των ψηφοφόρων άλλων κομμάτων.Το παράδοξο είναι ότι με αυτές τις αρνητικές συνθήκες για την κυβέρνηση, το κόμμα της Αριστεράς δεν μπορεί να επωφεληθεί αυξάνοντας τη δύναμή του, αλλά παραμένει καθηλωμένο και ίσως και πιο κάτω από το ποσοστό του στις προηγούμενες εκλογές. Προφανώς, οι πολίτες κρίνουν πως το ΑΚΕΛ δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους και στρέφονται προς μικρότερα κόμματα ή ωθούνται στην αποχή. Είναι νωρίς για οποιεσδήποτε εκτιμήσεις για το αποτέλεσμα των εκλογών, ωστόσο, είναι εμφανής η αποδυνάμωση των δύο πόλων που σε πολλές αναμετρήσεις έλεγχαν και καθοδηγούσαν πέραν του 60% των ψηφοφόρων.

Δείκτης αισιοδοξίας

Ο δείκτης αισιοδοξίας για το μέλλον της χώρας διολισθαίνει και έχει αγγίξει σχεδόν τον πάτο. Μόνο 19% των πολιτών είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της χώρας και 21% αναμένουν ότι η οικονομία θα ανακάμψει. Στην αντίπερα όχθη, το 81% είναι απαισιόδοξο για την πορεία της χώρας και το 52% προβλέπει επιδείνωση του οικονομικού κλίματος. Ο δείκτης απαισιοδοξίας για την πορεία της χώρας διαχέεται σε όλο το πολιτικό φάσμα. Μεταξύ των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ κυμαίνεται στο 66% και στους ψηφοφόρους άλλων κομμάτων φθάνει στο εκπληκτικό 88%. Σχετικά με τις προοπτικές της οικονομίας, 40% των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ προβλέπουν επιδείνωση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα άλλα κόμματα είναι 56%.Πολιτική ατζέντα

Η συρρίκνωση των εισοδημάτων και του βιοτικού επιπέδου των πολιτών σε συνδυασμό με την απαισιοδοξία ανάκαμψης αναδεικνύει την οικονομία ως το μείζον θέμα συζήτησης σε ποσοστό 56%, ενώ αποτελεί και το πρώτιστο κριτήριο για την επιλογή κόμματος στις εκλογές (42%). Τα σκάνδαλα και η διαφθορά είναι το δεύτερο κρίσιμο ζήτημα με 39%, σπρώχνοντας το Κυπριακό στην τρίτη θέση με 37% και την πανδημία στην τέταρτη με 32%. Είναι αξιοσημείωτη η μεγάλη μείωση του ενδιαφέροντος των νέων για το Κυπριακό, αφού κυμαίνεται μόλις στο 19% έναντι 64% για την οικονομία. Σαφέστατα η ανεργία και οι χαμηλοί μισθοί πλήττουν κυρίως τους νέους εξού και η μονοπώληση του ενδιαφέροντός τους για την οικονομία. Το μειωμένο, σχεδόν ανύπαρκτο, ενδιαφέρον όμως της νέας γενιάς για το Κυπριακό είναι κόλαφος για την πολιτική ηγεσία.

Ο πρόεδρος και η κυβέρνηση

Οι πολίτες, όπως ανταμείβουν και επιδοκιμάζουν τις ενέργειες της κυβέρνησης, γνωρίζουν ταυτόχρονα και να την αποδοκιμάζουν, όταν κρίνουν ότι είναι κατώτερη των περιστάσεων. Η κυβέρνηση σήμερα παγιώνει μια εξαιρετικά φτωχή εικόνα, αφού η αποτίμηση του έργου της κρίνεται επικριτικά από το 75%. Είναι εμφανές, ότι η κυβέρνηση απώλεσε σε επτά μόλις μήνες τα υψηλά ποσοστά αποδοχής που κέρδισε μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας. Τον Ιούνιο του 2020 το ποσοστό αποδοχής έφθασε στο εκπληκτικό 45% και σήμερα συρρικνώθηκε κατά 21 μονάδες. Απέναντί της η κυβέρνηση δεν έχει μόνο τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και έναν σημαντικό πυρήνα των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ της τάξης του 48%, που τοποθετείται με επιτιμητική διάθεση για το έργο της κυβέρνησης. Στο δε χώρο της αντιπολίτευσης η δυσαρέσκεια ανέρχεται στο 88%. Ο δείκτης έγκρισης για τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος εκτελεί τα καθήκοντά του, διολισθαίνει αφού από το 60% του Ιουνίου μειώθηκε στο 29%. Στους Συναγερμικούς, ο δείκτης έγκρισης αγγίζει το 55%, ενώ αθροιστικά στην αντιπολίτευση είναι μόλις 14%. Ακόμα και στον χώρο των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ υποβόσκει μια σοβαρή τάση αμφισβήτησης της τάξης του 35%.

Ούτε στη διαχείριση του Κυπριακού αποδίδεται ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Αντιθέτως, 72% επικρίνουν τους χειρισμούς και μόλις 22% δηλώνουν ικανοποιημένοι. Έκδηλη είναι η απογοήτευση για το Κυπριακό και στους ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ, αφού το ποσοστό δυσαρέσκειας (49%) είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό ικανοποίησης (47%). Στα άλλα κόμματα το ποσοστό δυσαρέσκειας εκτοξεύεται στο 81%. Στις ίδιες χαμηλές πτήσεις κινείται και η αξιολόγηση για τη διαχείριση της οικονομίας με 30% των πολιτών να δηλώνουν ικανοποιημένοι και 70% δυσαρεστημένοι. Μόνο οι Συναγερμικοί ψηφοφόροι έχουν θετικές προσλαμβάνουσες για τη διαχείριση της οικονομίας, αλλά και πάλι όχι σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό, αφού 57% είναι ικανοποιημένοι έναντι 42% που είναι επικριτικοί. Οι ψηφοφόροι των υπόλοιπων κομμάτων έχουν διαμετρικά αντίθετη άποψη με 78% να αποδοκιμάζουν την κυβέρνηση. Στη διαχείριση της πανδημίας 52% αποδίδουν τα εύσημα στην κυβέρνηση, ενώ 47% την αποδοκιμάζουν. Τον Ιούνιο ο αντίστοιχος δείκτης έγκρισης έφθανε το 82%, παρατηρείται δηλαδή μια μείωση κατά 30 μονάδες. Ο δείκτης έγκρισης στον ΔΗΣΥ κυμαίνεται στο 67% και στα άλλα κόμματα στο 49%

Η διαπλοκή και η διαφθορά είναι η βασική πληγή που μολύνει την εικόνα της κυβέρνησης και του προέδρου. Οκτώ στους δέκα πολίτες απαξιώνουν την κυβέρνηση για τη διαχείριση των σκανδάλων και ένα αμελητέο ποσοστό της τάξης του 9% δηλώνει ικανοποιημένο. Η επικριτική στάση είναι διάσπαρτη σε όλο το πολιτικό τόξο με 77% των Συναγερμικών να επικρίνουν την κυβέρνηση, ενώ στις τάξεις των άλλων κομμάτων φθάνει στο 97%. Επιπλέον, 76% των πολιτών κρίνουν αρνητικά τα επιχειρήματα του προέδρου για το θέμα των πολιτογραφήσεων ενώ οι υποστηρικτές του περιορίζονται στο ισχνό 16%. Στον ΔΗΣΥ 54% απορρίπτουν τα επιχειρήματα του προέδρου με το αντίστοιχο ποσοστό στην αντιπολίτευση να εκτοξεύεται στο 88%. Οι αρνητικότατες αξιολογήσεις της κυβέρνησης πλήττουν κρίσιμα τη δημοτικότητα του προέδρου, αφού μειώνεται στο 29% σε σύγκριση με 63% τον Ιούνιο όταν κεφαλοποίησε την καλή διαχείριση της πανδημίας. Στο ΔΗΣΥ οι θετικές κρίσεις για τον πρόεδρο είναι 65% σε σύγκριση με 97% τον Ιούνιο. Στα άλλα κόμματα η δημοτικότητά του περιορίζεται στο 14%. Έχει απέναντι του δηλαδή την πλειονότητα των ψηφοφόρων όλων των κομμάτων.

 Συμπαρασύρει τον ΔΗΣΥ η κακή κυβερνητική εικόνα

Η επικριτική διάθεση των πολιτών αποτυπώνεται ευδιάκριτα στην πρόθεση ψήφου, μέσα από τις απογοητευτικές επιδόσεις των δύο μεγάλων κομμάτων. Το κύριο χαρακτηριστικό του πολιτικού χάρτη σήμερα είναι η σχεδόν απόλυτη τριχοτόμηση. Ποσοστό 31% επιλέγει τα δύο μεγάλα κόμματα, 33% επιλέγει μικρότερα κόμματα και 36% καταλήγει στην αποχή και γενικά την αδιευκρίνιστη ψήφο. Καταγράφεται δηλαδή μια αποσύνθεση των δύο πόλων και ενδυνάμωση του ενδιάμεσου χώρου με σημαντικότερους αποδέκτες το ΔΗΚΟ και τους Οικολόγους. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι οι χαμηλές συσπειρώσεις για όλα τα κόμματα και ειδικά τον ΔΗΣΥ που καταγράφει μόλις 50%, αλλά ακόμα και το 63% του ΑΚΕΛ δεν κρίνεται ιδιαίτερα ικανοποιητικό. Το τρίτο σημείο είναι η εμφάνιση νέων κομμάτων που αντλούν περίπου 10% των ψήφων με κύριο αποδέκτη το Κίνημα Ανεξάρτητων / ΚΕΚΚ. Επιπλέον, καταγράφεται ένας πρωτοφανής αριθμός μετακινήσεων που κυμαίνεται στο 28%, φανερώνοντας μια τάση αποξένωσης των ψηφοφόρων από τα κομματικά στεγανά, ειδικά των μεγάλων κομμάτων. Σχετικά με το μέγεθος της αποχής παρόλο που είμαστε ακόμη σε πρώιμο στάδιο της προεκλογικής, οι ενδείξεις τείνουν προς επανάληψη του εύρους αποχής των προηγούμενων εκλογών ή οριακά αυξημένης.

Η εκλογική επιρροή του ΔΗΣΥ κυμαίνεται στο 17,1%, με ουσιαστική μείωση 7 μονάδων σε σύγκριση με τον Ιούνιο. Η συσπείρωση περιορίζεται μόλις στο απογοητευτικό 50%, κάτι πρωτόγνωρο για το κόμμα και εμφανέστατα πληρώνει βαρύ τίμημα από τις κακές επιδόσεις της κυβέρνησης. Κυρίαρχο ρόλο για τη χαμηλή συσπείρωση, διαδραματίζουν οι συνολικές μετακινήσεις προς άλλα κόμματα της τάξης του 23% και δευτερευόντως οι αναποφάσιστοι 16%. Το στοίχημα για την ηγεσία του ΔΗΣΥ, δεν είναι η επικέντρωση στους αναποφάσιστους, αλλά κυρίως η μείωση των διαρροών σε άλλα κόμματα. Οι μεγαλύτερες απώλειες είναι προς το ΕΛΑΜ και Οικολόγους με 5% αντίστοιχα και το ΔΗΚΟ 3,4%.

Σε σύγκριση με τη δημοσκόπηση του Ιουνίου, η εκλογική επιρροή του ΑΚΕΛ μειώθηκε σε 14% από 16,2%. Είναι εμφανής η αδυναμία του κόμματος της Αριστεράς να κεφαλοποιήσει την αρνητική εικόνα της κυβέρνησης και την αγανάκτηση της πλειοψηφίας των πολιτών. Η συσπείρωση του ΑΚΕΛ κυμαίνεται στο 63%, ενώ 14% μετακινούνται σε άλλα κόμματα κυρίως στους Οικολόγους 3,1% και άλλα νέα σχήματα 5,4%. Επιπλέον, η γκρίζα ζώνη για το ΑΚΕΛ, δηλαδή η αποχή και οι αναποφάσιστοι, κυμαίνεται στο 24%. Το ΔΗΚΟ διατηρεί περίπου την εκλογική του επιρροή στο 9% σε σύγκριση με 9,3% τον Ιούνιο. Η συσπείρωση κυμαίνεται στο 53%, οι εκροές στο 21% και η αποχή αθροιστικά με τους αναποφάσιστους στο 26%. Οι σημαντικότερες απώλειες του ΔΗΚΟ είναι προς την ΔΗΠΑ 7%, ωστόσο αντισταθμίζονται από τις εισροές από τη Συμμαχία και τον ΔΗΣΥ.

Οι Οικολόγοι είναι η τέταρτη πολιτική δύναμη με 4,9% και συσπείρωση 48,4%, αλλά με σημαντικές εισροές από όλους σχεδόν τους κομματικούς χώρους και ιδιαίτερα τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ Το στοίχημα για τους Οικολόγους είναι η αντοχή στην πίεση που σίγουρα θα εξασκήσουν τα δύο μεγάλα κόμματα στην προσπάθεια επαναστέγασης των ψηφοφόρων τους. Σε σύγκριση με τον Ιούνιο, η εκλογική επιρροή των εκλογών αυξήθηκε κατά 2 μονάδες. Το ΕΛΑΜ καταγράφει 3,6% με αύξηση 0,6 σε σύγκριση με τον Ιούνιο, ενώ αύξηση σημειώνει και η ΕΔΕΚ από 3,2% τον Ιούνιο σε 3,5%. Η συσπείρωση για το ΕΛΑΜ είναι 50% και για την ΕΔΕΚ 34%, που αφήνει περιθώρια αύξησης της επιρροής της. Ακολουθούν το Κίνημα Ανεξάρτητοι/ΚΕΚΚ με 2,9%, η ΔΗΠΑ 2,5%, το Κόμμα για τα Ζώα 1,3% και άλλα κινήματα 3,6%.

Σημείωση: Στις γραφικές απεικονίσεις τόσο την έντυπης έκδοσης της «Κ» όσο και της ηλεκτρονικής, εκ παραδρομής δεν καταγράφεται το ποσοστό απαντήσεων “άλλα (κόμματα)”. Στην αδιευκρίνιστη ψήφο το ποσοστό είναι 3.6% και στην διευκρινισμένη ψήφο 4.3%.

Ο κ. Μιχάλης Βρυωνίδης είναι διευθύνων σύμβουλος της Symmetron Market Research.