Rebranding αλλά με ποιους;

Είναι τα παραδοσιακά κόμματα σε μία πορεία διαρκούς φθοράς; Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, δεν άνοιξε μόνο τη συζήτηση για το κατά πόσο ο τραμπισμός θα καταστεί μεταδοτικός, αλλά εμπέδωσε τη γύμνια δύο κατά τα άλλα ισχυρών κομμάτων: την αποδυνάμωση του άλλοτε κραταιού Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά και την άλωση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος από τον Ντόναλντ Τραμπ. Αυτή η υπαναχώρηση του δίπολου ανοίγει τη συζήτηση αν το υπάρχον κομματικό σύστημα ευρύτερα θα αντικατασταθεί από προσωπικότητες τύπου Τραμπ που παρουσιαζόμενες ως εκτός συστήματος θα ηγούνται χωρών και θα κατέχουν σημαντικά αξιώματα. Στην Κύπρο, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ δεν περίμεναν την εκλογή Τραμπ για να ανησυχήσουν, καθώς την πρώτη ψυχρολουσία την εισέπραξαν τον περασμένο Ιούνιο από την εκλογή και τη δυναμική του Φειδία Παναγιώτου. Το ερώτημα είναι πώς θα ανατρέψουν την καθοδική πορεία των εκλογικών ποσοστών τους ή αν θα αποδεχτούν πως η απαξίωση είναι πλέον εισιτήριο χωρίς επιστροφή. Ήδη, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ προχωρούν σε εσωτερικές αλλαγές, διακηρύσσουν την ανανέωση μέσω του περιορισμού θητειών σε αξιωματούχους. Αυτό που αντιμετωπίζουν και οι δύο είναι:

• Την επί του παρόντος αδιαφορία προσωπικοτήτων με έρεισμα να έρθουν κοντά.

• Την απουσία στελεχιακού προσωπικού που θα αντικαταστήσει επαρκώς αυτούς που φεύγουν.

• Τους μιμητές Τραμπ-Φειδία, οι οποίοι είτε θα διεκδικήσουν μέσω κόμματος είτε εκτός προκαλώντας και στις δύο περιπτώσεις προβλήματα στο εσωτερικό τους.

Οι κενές θέσεις και η Πινδάρου

Την εβδομάδα που πέρασε, ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ Ευθύμιος Δίπλαρος εξέδιδε ανακοίνωση όπου δημοσιοποιούσε την απόφασή του να μην επαναδιεκδικήσει έδρα στη Βουλή. Η κίνησή του δεν ήταν καθόλου αψυχολόγητη, αν ληφθεί υπόψη πως τους τελευταίους μήνες συζητείται εντόνως η καταστατική πρόνοια του ΔΗΣΥ, η οποία θέτει όριο τριών θητειών σε αξιωματούχους. Η απόφαση αυτή λήφθηκε το 2018, κατά την οποία ελάχιστα στελέχη διαφώνησαν, ωστόσο σήμερα προκαλεί εσωστρέφεια. Δεν είναι μόνο ότι επηρεαζόμενα στελέχη αντιδρούν εντόνως, αλλά και το γεγονός ότι η απουσία κάποιων εξ αυτών από το ψηφοδέλτιο ενδεχομένως να στοιχίσει ψήφους σε μία κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση.

Χωρίς αντικαταστάτες

Από την πρόνοια, εκτός του Ευθύμιου Δίπλαρου στη Λεμεσό, επηρεάζονται ο Αβέρωφ Νεοφύτου και ο Νίκος Τορναρίτης, οι οποίοι δεν ήθελαν να επαναδιεκδικήσουν ούτως ή άλλως, στην επαρχία Λευκωσίας, ο Κυριάκος Χατζηγιάννης στην επαρχία Αμμοχώστου και ο Μάριος Μαυρίδης στην επαρχία Κερύνειας. Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν και άλλα στελέχη που ενώ δεν επηρεάζονται έχουν αποφασίσει να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους στη Βουλή, όπως ο Χάρης Γεωργιάδης στη Λευκωσία και ο Ονούφριος Κουλά στην επαρχία Αμμοχώστου. Αυτό από μόνο του προκαλεί ανησυχία εντός του ΔΗΣΥ, όχι μόνο γιατί χάνει μία σειρά στελεχών με πολιτικό βάρος και συγκεκριμένο ακροατήριο, αλλά και γιατί δεν έχει βρει ακόμα εκείνα τα πρόσωπα που να καλύψουν εκλογικά το κενό τους. Η επαρχία που προκαλεί σοβαρές ανησυχίες είναι αυτή της Αμμοχώστου με την αποχώρηση των Κουλά - Χατζηγιάννη, αλλά και εξαιτίας του σοβαρού προβλήματος διαρροής ψηφοφόρων προς το ΕΛΑΜ. Σε ό,τι αφορά τη Λευκωσία υπάρχει βεβαίως και μία άλλη ανάγνωση. Πως το γεγονός ότι φεύγουν πρόσωπα που κλείδωναν έδρα θα λειτουργήσει ως προτροπή για να διεκδικήσουν άλλες προσωπικότητες με κύκλο και ακροατήριο που μέχρι τώρα δίσταζαν. Δεδομένη πάντως θεωρείται η υποψηφιότητα του αντιδημάρχου Αγλαντζιάς Ανδρέα Κωνσταντίνου, ο οποίος ξεκίνησε ήδη προεκλογικό, ενώ πολύ πιθανή θεωρείται και η υποψηφιότητα της πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Άννας Κουκκίδου, η οποία πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι βρίσκεται στην ομάδα Κυπριακού του ΔΗΣΥ. Στον ΔΗΣΥ δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο τελικώς και η Αννίτα Δημητρίου να διεκδικήσει στη Λάρνακα, έστω κι αν προς το παρόν το αποκλείει, για να ανοίξει τον δρόμο σε στελέχη στη Λάρνακα.

Το μέλλον του Ευθύμιου

Το μεγάλο ενδιαφέρον που προκύπτει από την εν λόγω πρόνοια είναι το επόμενο βήμα του Ευθύμιου Δίπλαρου. Δεν είναι λίγα τα στελέχη που θεωρούν πως ο ίδιος τελικώς θα διεκδικήσει, καθώς η Πινδάρου θα βρεθεί υπό πίεση. Υπάρχουν ωστόσο και εκείνοι που είδαν την ανακοίνωση Δίπλαρου ως κατεξοχήν πολιτική, η οποία άνοιξε τον δρόμο για τα επόμενα πολιτικά του βήματα και συγκεκριμένα την προεδρία του ΔΗΣΥ. Ο ίδιος ξεκαθάρισε πως θα συνεχίσει να πολιτεύεται, ασχέτως ότι δεν θα μπορεί να διεκδικήσει, και σύμφωνα με στελέχη του κόμματος, δεν είναι ένας αναπληρωτής πρόεδρος παρατημένος και σε διαδικασία αφυπηρέτησης. Αντιθέτως, βρίσκεται σε εκδηλώσεις και κυρίως δημιουργεί δίκτυο με κομματικούς αξιωματούχους και άλλα στελέχη.

Ο τρόπος βεβαίως για να διεκδικήσει την προεδρία είναι πολύ συγκεκριμένος. Θα πρέπει να αμφισβητήσει την Αννίτα Δημητρίου το 2026 και αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν το κόμμα –στο οποίο βάσει καταστατικού ως αναπληρωτής πρόεδρος ηγείται του προεκλογικού– οδηγηθεί σε ήττα ή σοβαρή μείωση ποσοστών. Το άλλο σενάριο είναι αν θα αναμένει μέχρι το 2028, στηρίζοντας την Αννίτα Δημητρίου για την προεδρία της Δημοκρατίας και ελπίζοντας πως έτσι θα λάβει το δακτυλίδι για την προεδρία του κόμματος.

Το παράδοξο

Ήδη, κομματικά στελέχη αναφέρουν πως ως θέση αρχής ο περιορισμός θητειών είναι σωστός καθώς οδηγεί στην ανανέωση και τη μη δημιουργία κατεστημένων, ωστόσο από αυτό θα έπρεπε να είχαν εξαιρέσει την ηγεσία του κόμματος, καθώς παραδόξως από την πρόνοια δεν εξαιρείται ούτε η πρόεδρος του κόμματος. Σε πρόσφατη σύσκεψη, η Αννίτα Δημητρίου είχε προτείνει την εξαίρεση της ηγεσίας αφενός φωτογραφίζοντας τον Ευθύμιο Δίπλαρο και αφετέρου θέλοντας έτσι να δημιουργήσει ενδιαφέρον σε επηρεαζόμενους βουλευτές να διεκδικήσουν την κενή από την αποχώρηση Πελεκάνου θέση του αντιπροέδρου. Όπως σημειώνεται, αυτή η θέση δεν φαίνεται να προκαλεί ενδιαφέρον σε στελέχη και με αυτό τον τρόπο ίσως να μπορούσαν να διεκδικήσουν είτε ο Κυριάκος Χατζηγιάννης, είτε ο Μάριος Μαυρίδης επαναδιεκδικώντας έτσι υποψηφιότητα στη Βουλή. Στην περίπτωσή του πάντως ο κ. Δίπλαρος ξεκαθάρισε στην εκπομπή «Διασπορά Ειδήσεων» και στην Οριάνα Παπαντωνίου ότι δεν ήθελε να παρουσιαστεί πως η πρόεδρος του κόμματος τού κάνει χάρη, όπως είχε αρχίσει ήδη να διαρρέεται σε δημοσιεύματα. Αυτός ήταν και ο λόγος που δεσμεύτηκε πως δεν θα διεκδικήσει το 2026, χωρίς ωστόσο να κρύβει τη διαφωνία του για την εν λόγω πρόνοια.

Ήδη, πάντως, στα κομματικά πηγαδάκια υπάρχει έντονη δυσφορία, όχι μόνο για την πρόωρη συζήτηση των βουλευτικών εκλογών που έχει ήδη προκαλέσει εσωστρέφεια, αλλά κυρίως για τη συζήτηση των προεδρικών εκλογών του 2028. Δεν είναι μόνο η Αννίτα Δημητρίου και ο Αβέρωφ Νεοφύτου που φαίνεται να ενδιαφέρονται, αλλά στο κάδρο μπαίνει πλέον δυναμικά και ο δήμαρχος Πάφου, Φαίδωνας Φαίδωνος.

Οι εξαιρέσεις και τα νέα πρόσωπα

Ο Στέφανος Στεφάνου είχε προαναγγείλει με την εκλογή του στο πηδάλιο του κόμματος σημαντικές αλλαγές. Το κατά πόσο αυτές θα έχουν αντίκτυπο είναι ένα ζήτημα που συζητείται. Αλλαγές οι οποίες θα άνοιγαν την πόρτα του κόμματος σε ένα ευρύτερο ακροατήριο της κεντροαριστεράς, θα προσέλκυαν την ίδια στιγμή προοδευτικούς ψηφοφόρους και κυρίως θα έδιναν το στίγμα του εκσυγχρονισμού. Η αλλαγή των Νέων Δυνάμεων σε Κοινωνική Συμμαχία, προς το παρόν δεν είχε την απήχηση που ανέμεναν, τόσο σε στελεχιακό προσωπικό όσο και επικοινωνιακά στον κόσμο. Όμως και οι υπόλοιπες αλλαγές έχουν προκαλέσει εσωστρέφεια για τη διαχείρισή τους. Οι αλλαγές που τελικώς επιτεύχθηκαν αφορούν στον τρόπο εκλογής του γ.γ. του ΑΚΕΛ από το Συνέδριο αντί της Κεντρικής Επιτροπής, τη μείωση του έμμισθου μηχανισμού σε συλλογικά σώματα στο 60%, το ασυμβίβαστο των αξιωμάτων του Κεντρικού Οργανωτικού, Επαρχιακού και Επαρχιακού Οργανωτικού Γραμματέα με τα δημόσια αξιώματα και βεβαίως ο περιορισμός θητειών βουλευτών από τρεις σε δύο.

Ένα δύσκολο προηγούμενο

Ο περιορισμός θητειών είναι κάτι που προβληματίζει ιδιαίτερα και προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις, όταν ο Στέφανος Στεφάνου φωτογραφικά άνοιξε ζήτημα εξαίρεσης από την πρόνοια δύο στελεχών. Αν και πλέον η Εζεκία Παπαϊωάννου αναδιπλώνεται λόγω των αντιδράσεων που προκλήθηκαν, η εν λόγω πρόνοια αφορά τους Γιώργο Λουκαΐδη και Άριστο Δαμιανού. Η εξήγηση είναι πως έτσι θα διασφαλιστεί η πολιτική συνέχεια του κόμματος. Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο αυτό δεν διασφαλίζεται από τον γ.γ. του ΑΚΕΛ Στέφανο Στεφάνου, ο οποίος θα παραμείνει στη Βουλή και κυρίως για ποιο λόγο το κόμμα δεν έκανε τις ανάλογες ενέργειες μέχρι σήμερα για να υπάρξει μία ομαλή συνέχεια που δεν θα επιτρέπει εξαιρέσεις και παραθυράκια. Η εν λόγω εξαίρεση βεβαίως δεν δημιουργεί μόνο προηγούμενο, αλλά και ενόχληση σε στελέχη που ενώ είναι ιδιαίτερα ενεργά και κομματικά πειθαρχημένα δεν λαμβάνουν τέτοιου είδους μεταχείρισης. Στη νέα Βουλή δεν θα επαναδιεκδικήσουν οι Άντρος Κυπριανού στη Λευκωσία, Αντρέας Καυκαλιάς και Κώστας Κώστα στη Λεμεσό, ενώ ενδέχεται να μείνει εκτός και ο Γιαννάκης Γαβριήλ στην Αμμόχωστο λόγω των δυόμισι θητειών που έκανε. Το μεγάλο κεφάλαιο, ωστόσο, είναι η μη επαναδιεκδίκηση από την Ειρήνη Χαραλαμπίδου. Με δεδομένο ότι η ίδια έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν κλείνει ο πολιτικός της κύκλος σε συνδυασμό με τη δημοτικότητά της, υπάρχουν οι σκέψεις για το πόσο θα στοιχίσει στο κόμμα η αποχώρησή της από το ψηφοδέλτιο. Άλλωστε το κόμμα δεν έχει επί του παρόντος βρει αντίστοιχο –σε δημοτικότητα– πρόσωπο να την αντικαταστήσει. Και εδώ μπαίνει το πρόβλημα της Κοινωνικής Συμμαχίας που αυτή τη στιγμή πέραν του Ανδρέα Ασσιώτη και της Μέλανης Στέλιου δεν έχει καταφέρει να προσελκύσει προσωπικότητες που θα φέρνουν μαζί τους ένα ευρύτερο ακροατήριο. Μία περίπτωση αποτελούσε η Άννα Θεολόγου, η οποία προκαλούσε αντιδράσεις για τις αντιφατικές με το κόμμα θέσεις της, όμως όπως σημειώνεται από στελέχη είναι πολύ πιθανό να μη διεκδικήσει στις επικείμενες εκλογές.

Στο ΑΚΕΛ θα πρέπει την ίδια στιγμή να αντιμετωπίσουν και την εκ των έσω δυσφορία από τις νέες εξελίξεις, καθώς πρόσωπα του κομματικού μηχανισμού αποκλείονται βάσει ασυμβίβαστου. Οι επαρχιακοί γραμματείς, για παράδειγμα, βάσει καταστατικού δεν θα διεκδικήσουν θέση στο ψηφοδέλτιο. Το πρόσωπο που επηρεάζεται άμεσα από κάτι τέτοιο είναι ο βουλευτής Κερύνειας Χρίστος Χριστόφιας που είναι ήδη επαρχιακός γραμματέας Λευκωσίας - Κερύνειας. Όπως λέγεται, ο ίδιος ως πειθαρχημένος κομματικός θα επιλέξει να παραμείνει στη θέση επαρχιακού γραμματέα –είναι μία θέση που αποτελούσε τον πρόδρομο για τη θέση του γενικού γραμματέα– και δεν θα διεκδικήσει έδρα το 2026. Στο κόμμα αναμένονται και άλλες εξελίξεις και ανακατατάξεις, καθώς επαρχιακοί γραμματείς, στην Αμμόχωστο ο Χρύσανθος Ζαννέτος και στην Πάφο ο Ανδρέας Φακοντής, αναμένεται να αποχωρήσουν το επόμενο διάστημα.

Όλη αυτή βεβαίως η συζήτηση, τόσο για τον ΔΗΣΥ όσο και για το ΑΚΕΛ εγείρει το ερώτημα, αν τα δύο κόμματα που ορθώς επέλεξαν να προχωρήσουν σε εκσυγχρονισμό, έχουν κάνει ήδη τα αναγκαία βήματα. Αν δηλαδή ξεκίνησαν ήδη τη διαδικασία προσέλκυσης σημαντικών προσωπικοτήτων ή αν θα βρεθούν μπροστά σε δυσάρεστες εξελίξεις το επόμενο διάστημα, στη διαμόρφωση των ψηφοδελτίων τους.