Του Γιώργου Κακούρη
Στα παραθυράκια που επιτρέπουν παράκαμψη κυρώσεων εστίασαν κυρίως τεχνοκράτες και πολιτικοί στις Βρυξέλλες όσον αφορά τις αποκαλύψεις από την έρευνα Cyprus Confidential της ICIJ, με κοινοτικές πηγές να επιμένουν πως, αν οι νομοθεσίες που σήμερα βρίσκονται σε ισχύ υπήρχαν και τις περασμένες δεκαετίες, πολλά θα είχαν ίσως αποτραπεί. Μάλιστα σε δηλώσεις του, την Τετάρτη, για τις αποκαλύψεις, που περιλαμβάνουν κατηγορίες για εμπλοκή του ελεγκτικού οίκου PwC σε παράκαμψη κυρώσεων, ο επίτροπος οικονομίας ήταν ιδιαίτερα αυστηρός, λέγοντας πως «η παράκαμψη των κυρώσεων είναι κάτι που δεν μπορούμε να δεχτούμε». Μιλώντας στην «Κ» ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Ντάνιελ Φέρι, αρμόδιος μεταξύ άλλων για θέματα τραπεζικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και φορολογίας, επιβεβαίωσε πως οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν υπόψη τους την έρευνα «μέσω της οποίας εγείρονται μερικές σημαντικές κατηγορίες». «Σημειώνουμε το ότι οι κυπριακές αρχές ανακοίνωσαν ήδη πως θα διερευνήσουν τα ζητήματα αυτά. Σίγουρα θα τους θέσουμε και εμείς αυτά τα ζητήματα» πρόσθεσε. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η τελική διαμόρφωση δύο μέτρων που έχουν στόχο να κλείσουν τα κενά τα οποία εκμεταλλεύθηκαν πολλοί από τη Μόσχα μέχρι τη Λεμεσό, αλλά και να ενισχύσουν τη δυνατότητα εποπτείας των Βρυξελλών σε όλα τα κράτη-μέλη (καθώς η Κύπρος είναι ένα πολύ προβεβλημένο και παροιμιώδες πλέον παράδειγμα τέτοιων πρακτικών, αλλά δεν είναι μόνη της).
Ο κ. Φέρι επεσήμανε στην «Κ», όπως έκανε πριν από μερικές ημέρες και ο επίτροπος οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι, πως πλέον η Ευρώπη έχει «ένα στιβαρό νομοθετικό πλαίσιο» με «κάποιους από τους πιο αυστηρούς κανόνες στον κόσμο». «Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως μπορούμε να επαναπαυόμαστε, και εργαζόμαστε συνεχώς για να ενισχύσουμε περαιτέρω το οπλοστάσιό μας κατά του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και της κατάχρησης των κανόνων για τη φορολογία» πρόσθεσε ο κ. Φέρι.
Ο εκπρόσωπος αναφερόταν στις διεργασίες για δύο συγκεκριμένες προτάσεις. Η πρώτη είναι η δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής αρχής κατά του ξεπλύματος (Anti Money-Laundering Authority - AMLA), κάτι που έλειπε από τις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που όριζε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός, όπως επεσήμανε σε ένα από τα ρεπορτάζ του ICIJ. Παράλληλα, προωθείται οδηγία κατά των εταιρειών-κέλυφος, (Unshell Directive), η οποία μάλιστα προκάλεσε ανησυχία επαγγελματικών φορέων στην Κύπρο στις αρχές του 2023.
Ερχεται η Αρχή
Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές που παρακολουθούν την εξέλιξη των διαβουλεύσεων, αυτές δεν έχουν καθυστερήσει ιδιαίτερα, ωστόσο πλησιάζει ο χρονικός ορίζοντας υιοθέτησης των προτάσεων, τον οποίο ευρωβουλευτές τοποθετούν –για κάποιες από αυτές– στο τέλος του έτους. Οι διαβουλεύσεις για τη δημιουργία της AMLA βρίσκονται στο στάδιο των τριλόγων, δηλαδή τη διαμόρφωση της πρότασης της Κομισιόν σε διαβουλεύσεις μεταξύ του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου για την τελική διαμόρφωση της νομοθεσίας. Η AMLA θα είναι ο κόμβος συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών, αλλά θα μπορεί να εποπτεύει η ίδια οικονομικές οντότητες στον χρηματοοικονομικό τομέα. Η πρόταση για δημιουργία της Αρχής βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, με την Κομισιόν να έχει ήδη λάβει αιτήσεις ενδιαφέροντος από τις πόλεις που ενδιαφέρονται να γίνουν η έδρα της –πρόκειται για το Παρίσι, τη Φρανκφούρτη, τη Ρώμη, τη Μαδρίτη, τις Βρυξέλλες, τη Βιέννη, τη Ρίγα, το Βίλνιους και το Δουβλίνο.
Υπενθυμίζεται πως παραμένει από τον Ιούλιο ανοιχτή διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κύπρου για μη εφαρμογή στο εθνικό δίκαιο προνοιών της 5ης οδηγίας κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, μαζί με ανοιχτές διαδικασίες για το ίδιο θέμα και για άλλες χώρες. Τη στιγμή που σε επίπεδο Ε.Ε., με συμμετοχή και της Κύπρου, διαμορφώνεται η 6η οδηγία.
Unshell και Κύπρος
Παράλληλα, η πρόταση για την οδηγία Unshell που συζητείται στο Συμβούλιο περιλαμβάνει «φιλτράρισμα» των εταιρειών ανάλογα με το εισόδημα, τη στελέχωση και το αν έχουν εγκαταστάσεις και γραφεία, ώστε να διασφαλίζεται πως δεν υπάρχουν μόνο στα χαρτιά. Η οδηγία πρέπει να εγκριθεί με ομοφωνία από τα κράτη-μέλη στο Συμβούλιο, και μέχρι τον περασμένο Ιούνιο είχε γίνει πρόοδος όσον αφορά στοιχεία όπου υπήρχαν διαφωνίες, όπως ο ορισμός των κριτηρίων και το πώς επηρεάζεται το φορολογικό καθεστώς των εταιρειών. Πάντως, η οδηγία Unshell δεν πέρασε απαρατήρητη από την Κύπρο, καθώς στις 26 Ιανουαρίου ο CIBA, o Step Cyprus, o Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών, το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο και ο CYFA απέστειλαν επιστολή στον τότε ΥΠΟΙΚ Κωνσταντίνο Πετρίδη με αίτημα η Κυπριακή Δημοκρατία να λάβει μέτρα «για αποτροπή υιοθέτησης της πρότασης οδηγίας», καθώς όπως αναφέρεται προκύπτει κίνδυνος συνεπειών μεταξύ άλλων «απώλειας επενδύσεων και απόδοσης φορολογίας» προς την Κύπρο και μετακίνηση σε άλλα κράτη-μέλη, και «αδυναμίας συνέχισης παροχής υπηρεσιών» προς εταιρείες, εμπιστεύματα και συνεταιρισμούς. Η επιστολή, για την οποία δημοσίευσε σχετικό ρεπορτάζ ο «Φιλελεύθερος» στις 12/2/23, είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΣΕΛΚ.
Και στο Κοινοβούλιο
Η δημοσίευση της έρευνας του ICIJ έφερε ξανά στην ατζέντα του Ευρ. Κοινοβουλίου την παράκαμψη κυρώσεων και το ξέπλυμα, με τους Σοσιαλδημοκράτες να ζητούν το θέμα να συζητηθεί την ερχόμενη Τετάρτη στο Στρασβούργο. Η συζήτηση –με παρουσία και εκπροσώπου της Κομισιόν– αναμένεται να είναι πολιτική παρά τεχνοκρατική. Μάλιστα, ο διαπραγματευτής του Κοινοβουλίου για τις νομοθεσίες κατά του ξεπλύματος, ευρωβουλευτής Έρο Χεϊναλουόμα (S&D, Φινλανδία), υπογράμμισε με δήλωσή του πως οι Σοσιαλιστές ζητούν «πλήρη διερεύνηση του φερόμενου ρόλου του ελεγκτικού κολοσσού PwC στο να βοηθήσει τους Ρώσους ολιγάρχες να αποφύγουν τις κυρώσεις της Ε.Ε.».
Οι άλλες πολιτικές ομάδες –συμπεριλαμβανομένου μέχρι στιγμής και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος– έχουν μέχρι στιγμής αποφύγει να σχολιάσουν τις εξελίξεις, με εξαίρεση τους Πράσινους, οι οποίοι την επομένη των δημοσιευμάτων ζήτησαν συμφωνία σε επίπεδο Ε.Ε. για το ξέπλυμα και πλήρη διαφάνεια.
