Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν το περασμένο Σάββατο ο Αβέρωφ Νεοφύτου άφηνε σαφείς αιχμές για τους κακούς χειρισμούς του Νίκου Αναστασιάδη στο Κυπριακό που έπληξαν την αξιοπιστία της πλευρά μας και προειδοποιούσε τον Νίκο Χριστοδουλίδη πως αν σταθεί στο ύψος των –πολύ δύσκολων– περιστάσεων για τη λύση του Κυπριακού θα τον βρει δίπλα του, τα δύο στρατόπεδα αμέσως διαμορφώθηκαν. Δεν ήταν λίγοι οι καχύποπτοι που είδαν πίσω από τις προβλέψεις σκοπιμότητες, και ρώτησαν ευθέως τον τέως συναγερμικό πρόεδρο, γιατί δεν μίλησε νωρίτερα, δηλαδή μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά και ενόσω ο Νίκος Αναστασιάδης οδηγούσε στη διολίσθηση του Κυπριακού με τις γνωστές βολιδοσκοπήσεις. Άνοιξε βολικά το στόμα του, έλεγαν στα πηγαδάκια του Λόφου, μόνο αφότου έχασε τις εκλογές και δεν είχε κάτι άλλο να χάσει. Δεν ήταν όμως και λίγοι εκείνοι –κυρίως από το συναγερμικό στρατόπεδο– οι οποίοι διαπίστωσαν πως στην περίοδο της μεταπολιτικής στην οποία βρίσκεται πλέον η κυπριακή πολιτική σκηνή, όπου ούτε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ούτε η νέα πρόεδρος του ΔΗΣΥ τολμούν να μιλήσουν πολιτικά, ο Αβέρωφ Νεοφύτου παρεμβαίνει στα δύο κρίσιμα ζητήματα: πρώτα στην οικονομία και τώρα στο Κυπριακό. Το μεγάλο ερώτημα, ωστόσο, που πλανάται από το περασμένο Σάββατο και μετέπειτα, είναι πού το πάει ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Είναι πλέον έτοιμος να επιστρέψει πολιτικά, και με ποιον τρόπο; Και αν ο ίδιος είναι έτοιμος, πόσο περιθώριο επανάκαμψης υπάρχει για τον ίδιο μετά τη βαριά ήττα των προεδρικών; Κυριότερα όμως, τόσο στην Πινδάρου αλλά και στο περιβάλλον του τέως προέδρου της Δημοκρατίας διερωτώνται αν η περίοδος της «αλήθειας της σιωπής» για την οποία δεσμευόταν πως θα τηρήσει για λίγο από το βήμα του Συνεδρίου του ΔΗΣΥ έχει παρέλθει, ανοίγοντας έτσι ένα νέο κεφάλαιο. Ένα νέο κεφάλαιο, όπου απαλλαγμένος από τις δεσμεύσεις της θέσης, τα βαρίδια και τη φθορά που προκαλούσε στον ίδιο η προεδρία του κυβερνώντος κόμματος τη δεκαετία Αναστασιάδη, ενδεχομένως να αφήσει πολλούς πολιτικούς παίκτες, εκείνης της εποχής, εκτεθειμένους.
Η προεδρία του ΔΗΣΥ
«Ο Αβέρωφ θα μείνει πολιτικά ενεργός, ωστόσο δεν πρόκειται να γίνει ένας νέος Περδίκης», έλεγαν με νόημα πρόσωπα που βρίσκονται στον πολύ στενό περίγυρο του τέως προέδρου του ΔΗΣΥ, κλείνοντας έτσι το σενάριο ότι ο ίδιος ενδιαφέρεται για την προεδρία του ΔΗΣΥ. Η τοποθέτηση αυτή δεν είναι καθόλου τυχαία καθώς εδώ και καιρό διαρρέεται από την Πινδάρου πως πιθανή αποτυχία της Αννίτας Δημητρίου στις επικείμενες διπλές εκλογές θα επαναφέρει τον Αβέρωφ Νεοφύτου στο κόμμα. Ένα ντε ζαβού δηλαδή των όσων εκτυλίχθηκαν στους Οικολόγους το προηγούμενο διάστημα, όταν ο Γιώργος Περδίκης επανήλθε στην προεδρία του κόμματος με το αφήγημα της ενότητας των Πρασίνων. Αν όμως ο ίδιος επιθυμούσε εξαρχής την προεδρία του κόμματος τότε για ποιο λόγο αποσύρθηκε προωθώντας την υποψηφιότητα της Αννίτας Δημητρίου; Κομματικοί κύκλοι εκτιμούν πως δημοσκοπήσεις που τον έδειχναν να χάνει, συνέβαλαν στην απόσυρσή του. Εκείνα τα στελέχη ωστόσο που βρίσκονται κοντά του, εκφράζουν τη βεβαιότητα πως ο τέως συναγερμικός πρόεδρος θα επανεκλεγόταν ασχέτως της δυναμικής που παρουσίαζε τότε ο Δημήτρης Δημητρίου. Δεν είναι, όπως λένε, η πιθανότητα ήττας που τον κράτησε εκτός, αλλά η επόμενη μέρα. Μία ματιά δηλαδή στο εκτελεστικό γραφείο που θα διαμορφωνόταν (π.χ. με Ευθύμιο Δίπλαρο και Νίκο Τορναρίτη) ήταν η κύρια αιτία της ξαφνικής απόσυρσής του από την κούρσα. Ο ίδιος καθ’ όλη τη διάρκεια του προεκλογικού ένιωθε προδομένος από πρόσωπα –και το εξέφραζε– άλλες φορές δικαιολογημένα, άλλες αδικαιολόγητα. Ένιωθε, όπως λέγεται, πλέον πως με την ίδια ευκολία που στελέχη –περιλαμβανομένων και των παραπάνω– τον στήριζαν μέχρι το βράδυ της πρώτης Κυριακής και στη συνέχεια του γύρισαν την πλάτη, έτσι θα τον υπέσκαπταν μέχρι και τις διπλές εκλογές. Ένα κακό αποτέλεσμα τον Ιούνιο θα τον σκότωνε πολιτικά. Αντιθέτως, η πρωτοβουλία του να αποχωρήσει διέσωζε και την αξιοπρέπειά του και διατηρούσε για τον ίδιο πολιτικό απόθεμα για το μέλλον.
Μία σχέση που πάγωσε
Το ερώτημα ωστόσο είναι ποια είναι η επιρροή του εντός του ΔΗΣΥ σήμερα. Στελέχη εκτιμούν πως έστω κι αν η Αννίτα Δημητρίου είναι ίσως αυτή τη στιγμή το πιο δημοφιλές πολιτικό πρόσωπο, δεν θα εκλεγόταν αν δεν είχε την πλάτη των δύο τέως και κυρίως του Αβέρωφ Νεοφύτου. Και λέμε κυρίως του Αβέρωφ Νεοφύτου, καθώς στο συνέδριο που ακολούθησε των εσωκομματικών εκλογών, η θέρμη που δέχτηκε ο ίδιος από τον σκληρό πυρήνα του κόμματος δεν πέρασε απαρατήρητη. Όπως απαρατήρητη δεν πέρασε και η ψυχρή υποδοχή που είχε ο Νίκος Αναστασιάδης, όταν από το βήμα του συνεδρίου επιχειρούσε να δικαιολογηθεί για την προεκλογική του στάση. Έστω όμως κι αν η εικόνα που δόθηκε πριν από τις εσωκομματικές εκλογές ήταν πως η Αννίτα Δημητρίου επικοινωνούσε πλήρως με τον τέως πρόεδρο, αυτό διαφοροποιήθηκε από τις πρώτες μέρες της μετακίνησής της στην Πινδάρου. Εκτός του αδειάσματος της κας Δημητρίου στον τέως σε συνεδρίες της κοινοβουλευτικής ομάδας, όταν ο τελευταίος έθεσε ζήτημα πόθεν έσχες σε ιδιοκτήτες ΜΜΕ, πολύ καλά στοχευμένες ήταν και οι διαρροές περί οικονομικού αλαλούμ στο κόμμα –χάος που δημιούργησε, όπως σημείωναν, η προηγούμενη ηγεσία και καλείτο η νέα να διαχειριστεί. Η νέα ηγεσία δε δίσταζε συχνά να αναφέρει σε αντιαβερωφικούς πάντα κύκλους πως ο Αβέρωφ Νεοφύτου αποτρέπει επιχειρηματίες από το να χρηματοδοτήσουν το κόμμα. Το για ποιο λόγο η νέα πρόεδρος του ΔΗΣΥ τήρησε τέτοιες αποστάσεις από τον άλλοτε πολιτικό της μέντορα –αν ληφθεί υπόψη πως ο ίδιος την ανέδειξε πρόεδρο της Βουλής και της έδωσε το δακτυλίδι για την προεδρία του κόμματος– αμέσως μετά την εκλογή της, τυγχάνει πολλών ερμηνειών:
- Η ταύτιση με τον τέως συναγερμικό πρόεδρο κρατούσε εκτός ΔΗΣΥ και εκτός της δικής της γεωγραφικής επιρροής μερίδας Συναγερμικών που στήριξαν τον Νίκο Χριστοδουλίδη.
- Στην αντιπαράθεση Αναστασιάδη - Νεοφύτου επέλεξε να συνταχθεί με τον πρώτο, αν ληφθεί υπόψη το ότι συνεχίζει να τον συμβουλεύεται, να τον καλεί να τοποθετηθεί στα συλλογικά σώματα και να τον διατηρεί ως επίτιμο πρόεδρο του ΔΗΣΥ.
- Ένιωσε πως ο Αβέρωφ Νεοφύτου επιδιώκει ένα κακό αποτέλεσμα για να δικαιωθεί πολιτικά και πως αυτός τελικά ίσως είναι ο κύριος εσωκομματικός αντίπαλός της για το 2028.
Η αλήθεια βεβαίως είναι πως η Αννίτα Δημητρίου έχει να διαχειριστεί ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, αυτό της επανένωσης ενός κατακερματισμένου κόμματος. Όμως η τάση προς τη διάσπαση δεν είναι το μόνο ζήτημα που έχει να διαχειριστεί. Η νέα κατάσταση πραγμάτων στον ΔΗΣΥ αρνείται με κάθε τρόπο να λάβει πολιτικές αποφάσεις και επικεντρώνεται στην εικόνα. Μία κίνηση που αν ληφθεί υπόψη το χάος που προκλήθηκε στη διαμόρφωση ψηφοδελτίων για τις δημοτικές εκλογές, δεν φαίνεται να τους βγαίνει. Δεν είναι μόνο η Αννίτα Δημητρίου η οποία εκτός από την επίσημη θέση ότι ο ΔΗΣΥ ανήκει στην αντιπολίτευση, δεν έχει λάβει άλλη απόφαση για τα μεγάλα ζητήματα. Είναι και η υπόλοιπη ηγεσία. Μία βόλτα για παράδειγμα στην Επιτροπή Οικονομικών το αποδεικνύει περίτρανα. Ενώ για παράδειγμα στην εν λόγω επιτροπή, η υψηλότερη αξιωματούχος του κόμματος είναι η αντιπρόεδρος Σάβια Ορφανίδου, το παιχνίδι της οικονομίας καθορίζουν ο τέως αναπληρωτής πρόεδρος Χάρης Γεωργιάδης και ο εκπρόσωπος Τύπου Ονούφριος Κουλάς. Το ίδιο ισχύει και σε άλλες επιτροπές όπου διαπιστώνεται πως τις αποφάσεις για τα υψηλά ζητήματα αναλαμβάνει η φρουρά που αποχώρησε και η νέα ηγεσία επικεντρώνεται αποκλειστικά στην επαφή της με τον κόσμο.
Αρεστοί αλλά απολιτίκ
Το αν η δημοτικότητα της ηγεσίας, παρά το ιδεολογικοπολιτικό κενό, είναι αρκετή για να επουλώσει τις πληγές που δημιουργήθηκαν όλο αυτό το διάστημα, θα φανεί τον Ιούνιο. Το σίγουρο είναι πως οι εκλογές του 2023 απέδειξαν πως η κοινωνία ευνοεί πρόσωπα αρεστά που δεν έχουν ωστόσο έντονο πολιτικό αποτύπωμα. Φάνηκε, τόσο με την εκλογή Χριστοδουλίδη όσο και με την ανάδειξη της Αννίτας Δημητρίου στην προεδρία του ΔΗΣΥ. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το μέλλον της Αννίτας Δημητρίου συνδέεται άρρηκτα με το πόσο καλά θα κυβερνήσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Αν αποτύχει το εγχείρημα Χριστοδουλίδη θεωρείται πως αποτυγχάνει και το εγχείρημα Αννίτας Δημητρίου, η οποία λειτουργεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Στους αβερωφικούς κύκλους –σε κάποιους με ικανοποίηση– δεν περνά απαρατήρητη η φθορά που δέχεται το άλλοτε άτρωτο προφίλ του Νίκου Χριστοδουλίδη με όσα βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας, για επιδόματα και απολαβές. Όμως πέραν της εικόνας που τσαλακώνεται από τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης, αυτό που θεωρείται πως θα κρίνει το αν πετυχαίνει το πολιτικό εγχείρημα Χριστοδουλίδη-Δημητρίου είναι οι πολιτικές εξελίξεις και ο χειρισμός τους. Οι παρεμβάσεις του Αβέρωφ Νεοφύτου έστειλαν το μήνυμα πως ο ίδιος εκτιμά πως νέες προκλήσεις έρχονται τόσο στο εθνικό όσο και στην οικονομία. Μία πιθανή αποτυχία του Νίκου Χριστοδουλίδη να τις διαχειριστεί αφενός μπορεί να αποδυναμώσει και την Αννίτα Δημητρίου, η οποία ακολουθεί πιστά την τακτική του και αφετέρου να ανοίξει τον δρόμο εκ νέου σε πολιτικά πρόσωπα που δεν είναι τόσο αρεστά, αλλά έχουν πολιτικές θέσεις και τις εκφράζουν. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, θεωρείται από κύκλους του Αβέρωφ Νεοφύτου ότι θα δικαιωθεί και πιθανή η επιστροφή του το 2028.
Δύο ελέφαντες, αντίθετες επιδιώξεις
Ο Νίκος Αναστασιάδης επιδιώκει σύμπλευση ΔΗΣΥ - Προεδρικού ούτως ώστε να δικαιωθεί για την επιλογή Χριστοδουλίδη και να μην επωμιστεί ευθύνη για την κακή πορεία είτε του τόπου είτε του κόμματος.
Το πόσο εφαρμόσιμη είναι μία δυναμική επάνοδος είναι ένα σενάριο που τυγχάνει πολλών συζητήσεων. Λίγα είναι παγκοσμίως τα παραδείγματα όπου κάποιος που χάνει –και τις εκλογές και το κόμμα– μπορεί να επανέλθει δυναμικά. Δεν πρέπει να αγνοηθεί πως δεν υπάρχει άλλωστε μία συμπαγής αντιπολίτευση ή ένα αρραγές μέτωπο αβερωφικών στελεχών που να μπορούν να λειτουργήσουν συντονισμένα και να επιστρέψουν πολιτικά, στο ενδεχόμενο ήττας της κας Δημητρίου. Όσο όμως κι αν οι προβλέψεις για το πολιτικό μέλλον του προέδρου της Δημοκρατίας και της προέδρου του ΔΗΣΥ είναι ένα θέμα προς συζήτηση, αυτό που απασχολεί κυρίως τα πολιτικά πηγαδάκια είναι η σχέση Νίκου Αναστασιάδη και Αβέρωφ Νεοφύτου. Όσα ανέφερε στις δύο παρεμβάσεις του των τελευταίων ημερών ο κ. Νεοφύτου, αποτελούν προφανώς και την έμμεση απάντηση –που φύλαγε– στην τελευταία συνέντευξη του Νίκου Αναστασιάδη στον «Φιλελεύθερο». Μία συνέντευξη που ο τέως πρόεδρος της Δημοκρατίας ζητούσε συνεργασία ΔΗΣΥ - κυβέρνησης και παραδεχόταν πως υπήρχε από νωρίς πρόβλημα εκλεξιμότητας στην υποψηφιότητα Αβέρωφ Νεοφύτου. Οι δύο πολιτικοί άνδρες οι οποίοι άλλοτε ήταν ισχυροί σύμμαχοι παρά τις εμφανείς πολιτικές τους διαφωνίες και εκτός από τη σοβαρή κρίση στη σχέση τους, έχουν τη δεδομένη στιγμή εντελώς διαφορετικές πολιτικές επιδιώξεις. Ο Νίκος Αναστασιάδης είναι πλέον ευάλωτος τόσο στο εσωτερικό του ΔΗΣΥ για τον ρόλο που έπαιζε υπογείως στον προεκλογικό αλλά και εξαιτίας των ερευνών που θα ανοίξουν γύρω από το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων. Για τον ίδιο σημαντικό είναι να διασώσει την πολιτική του υστεροφημία, αποφεύγοντας να του επιρριφθούν ευθύνες ότι με τη στάση του ενδεχομένως να έπληξε και το κόμμα και τον τόπο. Για να το κάνει αυτό εκτιμά πως η σύμπλευση ΔΗΣΥ - Χριστοδουλίδη είναι επιβεβλημένη. Οι επιδιώξεις του Αβέρωφ Νεοφύτου είναι ακριβώς οι αντίθετες. Ο ίδιος θέλει να διατηρηθεί το κόμμα στην αντιπολίτευση και σίγουρα μία ενδεχόμενη αποτυχία τού Νίκου Χριστοδουλίδη θεωρείται από πολιτικούς κύκλους ότι θα τον δικαιώσει πολιτικά για όσα έλεγε προεκλογικά. Θέλει να διατηρήσει έναν διακριτό ρόλο στα μεγάλα ζητήματα, όπως είναι το Κυπριακό και η οικονομία και, έστω και αργοπορημένα, θέλει να στείλει το μήνυμα σε εκείνο το φιλελεύθερο ακροατήριο, αφενός πως οι πολιτικές του είναι σε πλήρη αντίθεση με τον Νίκο Αναστασιάδη και αφετέρου πως ο συνεχιστής της πολιτικής του τέως προέδρου της Δημοκρατίας, δεν ήταν ποτέ εκείνος, αλλά ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
