Kathimerini.gr
Δήμητρα Τριανταφύλλου
Μια μέρα μετά το βίντεο που δείχνει ψάρια να τηγανίζονται ζωντανά σε ταβέρνα στην Κάρπαθο, η δημόσια κατακραυγή δεν λέει να κοπάσει.
Για το πρωτοφανές περιστατικό έγινε καταγγελία από πολίτη στο Α.Τ. Καρπάθου και σχηματίστηκε δικογραφία για βασανισμό ζώου.
Ο Γιάννης Κλαδάς, καθηγητής Ιχθυολογίας- Υδροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών χαρακτηρίζει το γεγονός πρωτάκουστο αλλά και ανεξήγητο. Όπως εξηγεί στην «Κ» «υπάρχει μια πολύ παλιά και ασφαλής λύση για έναν ανώδυνο θάνατο: να βουτήξουμε τα ψάρια που μόλις έχουν αλιευτεί σε παγωμένο νερό. Αυτός είναι ο μόνος ενδεδειγμένος τρόπος για να αναισθητοποιηθούν. Επίσης, γνωρίζουμε πως το άμεσο πάγωμα δεν τα αφήνει να στρεσάρονται και άρα να αλλάζουν και χρώμα. Στο φαγκρί για παράδειγμα, το καλό χρώμα είναι πολύ σημαντικό δείγμα φρεσκάδας και ποιότητας. Υπάρχουν σημάδια που δείχνουν το στρες των ψαριών και έχουν να κάνουν με το χρώμα, την εμφάνιση και τα υγρά (ορμόνες) που εκκρίνουν. Όσο για τα ζωντανά ψάρια στο τηγάνι, ποια είναι η γεύση τους ή τι τοξίνες μπορεί να έχουν εκκρίνει, αμφιβάλλω αν θα υπάρχουν καν επιστημονικά δεδομένα».
Ο κ. Κλαδάς θεωρεί πως δεν είναι σωστό να μαγειρεύονται ζωντανά (συνήθως βράζονται) ούτε και τα οστρακοειδή. «Υπάρχουν συνταγές μαγειρικής που λένε πως τα μπλε καβούρια για παράδειγμα ή οι αστακοί πρέπει να μπουν ζωντανά σε βραστό νερό για να είναι νόστιμα, αλλά αυτό αγνοεί μια σημαντική παράμετρο: έχουμε να κάνουμε με έμβια όντα».
«Φρικαλέο και εντελώς έξω από την κουλτούρα μας»
Η ηθική και πολιτισμική διάσταση του περιστατικού, το οποίο έκανε όλες τις φιλοζωικές οργανώσεις να μιλούν για «κακοποίηση» και βασανισμό ζώου, είναι ίσως η πιο σημαντική πτυχή.
«Είναι το λιγότερο φρικτό, είναι ξεκάθαρα βασανισμός ζώου και είναι και κάτι εντελώς έξω από την κουλτούρα μας» σημειώνει ο Άγγελος Ρέντουλας, αρχισυντάκτης του περιοδικού «Γαστρονόμος». «Μου θυμίζει τα viral βίντεο που είχαν κυκλοφορήσει πριν από λίγο καιρό με χταπόδια που ψήνονταν “ζωντανά” στη μέση ενός τραπεζιού μιας παρέας από Ανατολίτες, οι οποίοι γελούσαν» λέει και συμπληρώνει: «Η παραπάνω εικόνα και συμπεριφορά δεν είναι κομμάτι του ελληνικού πολιτισμού. Στην Ελλάδα, δεν μαγειρεύουμε ποτέ κάτι ζωντανό και κατά βάση δεν το κάνουμε ούτε με όστρακα, καβούρια και λοιπά οστρακοειδή, όπως κάνουν σε άλλες χώρες. Να ξεκαθαρίσουμε πως είναι άλλο το ωμό και το φρέσκο, γιατί και εμείς τρώμε τις σαρδέλες Καλλονής, παραδοσιακό προϊόν της Λέσβου, ωμές, με ένα ελαφρύ πάστωμα της στιγμής, και άλλο το ζωντανό. Ακόμα και το κρέας στην Ελλάδα δεν το προτιμάμε αιμάσσον, το μαγειρεύουμε μέχρι να μην υπάρχει ίχνος αίματος».
Η παραπάνω αρχέγονη κουλτούρα μας έχει αποτυπωθεί, όπως λέει ο κ. Ρέντουλας, και στη διάσημη τοιχογραφία του «Ψαρά» στη Σαντορίνη, ένα από τα σπουδαιότερα έργα της αιγαιακής ζωγραφικής των προϊστορικών χρόνων. «Ο νεαρός άνδρας κρατάει στα δύο του χέρια τις αρμαθιές με τα ψάρια, ενώ είναι νεκρά. Μόνο έτσι μπορούμε να τα επιδεικνύουμε, έξω από το φυσικό τους περιβάλλον. Ακόμα και πάνω στο καΐκι, οι Έλληνες ψαράδες για να φτιάξουν την κακαβιά, βάζουν να μαγειρέψουν τα ψάρια αφού πεθάνουν».
Ο κ. Ρέντουλας θέτει και άλλη μια παράμετρο, εξίσου σημαντική, αυτήν της βιωσιμότητας.
«Η τροφή μας, είναι δώρο της φύσης προς τον άνθρωπο. Εμπεριέχει επίσης τον ανθρώπινο κάματο- της καλλιέργειας, του ψαρέματος κ.τ.λ. Ο πλανήτης μας έχει φτάσει σε αυτό το σημείο γιατί δεν τον σεβόμαστε. Θυμάμαι την αείμνηστη Εύη Βουτσινά, τη σημαντικότερη ερευνήτρια της ελληνικής γαστρονομίας να μάς λέει πως ακόμα και ο τρόπος που καθαρίζουμε ένα μήλο δείχνει πολλά για εμάς. Αν μάθουμε στα παιδιά μας να το καθαρίζουν σωστά, αφήνοντας όσο λιγότερη φύρα γίνεται, συμβάλλει στην ευγενική μας συμπεριφορά απέναντι στον κόσμο. Πόσο μάλλον, όταν έχουμε να κάνουμε με ζωντανά όντα, τα οποία έχουν μάτια και στόμα».
Όσο για το ερώτημα πώς και γιατί μπορεί να διέρρευσε το βίντεο, ο κ. Ρεντούλας αποπειράται να δώσει μια ερμηνεία: «ίσως να βρήκε τον δρόμο προς τη δημοσιότητα σε αυτή τη γενικότερη λογική που τα πάντα κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο, με στόχο να χασκογελάσουμε ή να χαζέψουμε άλλο ένα από τα πολλά χάπενινγκς που περνούν μπροστά από τα μάτια μας. Το φαγητό δεν έχει “ξεφύγει” από αυτή τη λογική. Ελπίζω απλώς να μην έφαγε κάποιος τα συγκεκριμένα ψάρια…».
