Του Ανδρέα Καραμήτα
Σε μια κρίσιμη καμπή για τον πλανήτη μας, ηγέτες από 28 χώρες της Κοινοπολιτείας ενώθηκαν στην Κύπρο για να χαράξουν το μέλλον των ωκεανών μας. Η Συνάντηση Υπουργών Ωκεανών της Κοινοπολιτείας, που πραγματοποιήθηκε στις 19-21 Απριλίου, με τίτλο «από την Κύπρο στη Σαμόα» σηματοδότησε μια ιστορική δέσμευση για συλλογική δράση προς την προστασία και διαχείριση των ωκεανών, αυτών των ζωτικών πνευμόνων του πλανήτη. Στην σύνοδο παρακάθισαν εκτός από τους Υπουργούς και διάφοροι αξιωματούχοι που στις χώρες τους έχουν να κάνουν με τους ωκεανούς και γενικότερα τη διαχείριση υδάτινων πόρων. Κατά τη διάρκεια της συνόδου αναδύθηκε η σημασία των ωκεανών αλλά και της υδάτινης κουλτούρας. Οι ωκεανοί καλύπτουν πάνω από το 70% της επιφάνειας της Γης και διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη. Παράγουν το μισό από το οξυγόνο που αναπνέουμε, ρυθμίζουν το κλίμα, προστατεύουν τις ακτές μας από την κακοκαιρία και αποτελούν πηγή τροφής και πόρων για δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Σύμφωνα με αναφορές των συνέδρων στην «Κ», οι ωκεανοί μας αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς απειλές. Η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε άνοδο της θερμοκρασίας των νερών, και αλλαγές στα θαλάσσια ρεύματα, θέτοντας σε κίνδυνο τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η ρύπανση, από πλαστικά, χημικές ουσίες και άλλα απόβλητα, δηλητηριάζει τα νερά και απειλεί την υγεία των ωκεανών. Η υπεραλίευση εξαντλεί τα αποθέματα ψαριών και διαταράσσει την ισορροπία των θαλάσσιων τροφικών αλυσίδων.
Η Δέσμευση της Κοινοπολιτείας
Συνειδητοποιώντας το επείγον του ζητήματος, οι υπουργοί της Κοινοπολιτείας δεσμεύτηκαν να ηγηθούν στην προστασία και διαχείριση των ωκεανών. Λαμβάνοντας υπόψη και την συνάντηση στην Κύπρο αποφάσισαν να υιοθετήσουν τον χάρτη γαλάζιων υδάτων και τη διακήρυξη της Κοινοπολιτείας για τον ωκεανό. Συγκεκριμένα ο Χάρτης Γαλάζιων Υδάτων αποτελεί μια συλλογική δέσμευση των χωρών της Κοινοπολιτείας να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των ωκεανών. Θέτει 12 στόχους για την προστασία και διαχείριση των θαλασσών, όπως η μείωση της ρύπανσης, η αειφόρος αλιεία και η δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών. Επιπρόσθετα η διακήρυξη για τον Ωκεανό της Κοινοπολιτείας θα θέσει για πρώτη φορά κοινούς στόχους και συνεργατικές δράσεις για την αειφόρο διαχείριση των θαλασσών. Θα υιοθετηθεί στη Σύνοδο Κορυφής των Αρχηγών Κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας (CHOGM) στη Σαμόα τον Οκτώβριο, αποτελώντας ένα ορόσημο για την προστασία των ωκεανών.
Απαραίτητη η συνεργασία για βιώσιμους ωκεανούς
Ωστόσο, πέρα από την υιοθέτηση των δύο βασικών εργαλείων, στη συνάντηση στην Κύπρο αποφασίστηκαν μία σειρά από σημαντικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των ωκεανών. Αποφασίστηκε, το Κέντρο Αριστείας Χάρτη Γαλάζιων Υδάτων που θα παρέχει υποστήριξη και τεχνογνωσία σε θέματα όπως η διαχείριση θαλάσσιων οικοσυστημάτων, η πρόληψη της ρύπανσης και η αειφόρος χρήση των θαλάσσιων πόρων, ενδυναμώνοντας τις χώρες της Κοινοπολιτείας στην προστασία των ωκεανών τους. Παράλληλα δημιουργήθηκε ομάδα εργασίας για τη χρηματοδότηση βιώσιμων ωκεανών. Η Ομάδα Εργασίας θα εστιάσει στην αύξηση των επενδύσεων σε βιώσιμες δραστηριότητες στους ωκεανούς, εξασφαλίζοντας τα απαραίτητα κεφάλαια για την υλοποίηση των δεσμεύσεων. Ακόμη μία διάσταση που λαμβάνει υπόψη της η σύνοδος και η Κοινοπολιτεία είναι η ισότητα των Φύλων στους Ωκεανούς. Το εργαλείο αυτό θα προωθήσει πρακτικές που λαμβάνουν υπόψη το φύλο στους τομείς των ωκεανών, διασφαλίζοντας την ενεργή συμμετοχή και τα οφέλη για τις γυναίκες στην προστασία και διαχείριση των θαλασσών. Τέλος στη σύνοδο για τους ωκεανούς αποφασίστηκε από τους συνέδρους να δεσμευτούν για την προστασία τουλάχιστον του 30% των ωκεανών μέχρι το 2030 θέτοντας τον στόχο που τέθηκε από το Παγκόσμιο Πλαίσιο Βιοποικιλότητας
Η Συνάντηση Υπουργών Ωκεανών της Κοινοπολιτείας αποτελεί ένα ιστορικό βήμα προς την κατεύθυνση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για τους ωκεανούς μας. Η συλλογική δέσμευση, οι νέες πρωτοβουλίες και η σαφής κατεύθυνση που τέθηκε σηματοδοτούν μια αισιόδοξη στροφή προς την προστασία αυτών των ζωτικών πνευμόνων του πλανήτη.
Από την Πάφο καλεί τους φορείς σε συνεργασία η Κοινοπολιτεία
Η Κοινοπολιτεία, με την ηγετική της θέση και την παγκόσμια εμβέλειά της, έχει τη δυνατότητα να ηγηθεί μιας παγκόσμιας προσπάθειας για την προστασία των ωκεανών και την εξασφάλιση ενός υγιούς μέλλοντος για τις επόμενες γενιές. Η υλοποίηση των δεσμεύσεων και η υλοποίηση των πρωτοβουλιών θα είναι καθοριστικές για την επιτυχία της αποστολής. Η Κοινοπολιτεία καλεί όλες τις χώρες και τους ενδιαφερόμενους φορείς να συνεργαστούν για την υλοποίηση των δεσμεύσεων και την προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των ωκεανών. Η συνάντηση στην Κύπρο έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα για την ανάγκη επείγουσας δράσης για την αντιμετώπιση των απειλών που αντιμετωπίζουν οι ωκεανοί μας. Η Κοινοπολιτεία καλεί όλες τις χώρες και τους ενδιαφερόμενους φορείς να συνεργαστούν για την υλοποίηση των δεσμεύσεων και την προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των ωκεανών. Η προστασία των ωκεανών είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την προστασία της βιοποικιλότητας και την εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Η συλλογική δράση και η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων.
Προκλήσεις και Ευκαιρίες
Η συνάντηση στην Κύπρο ανέδειξε και μια σειρά από ευκαιρίες. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και η αυξανόμενη πολιτική βούληση για δράση δημιουργούν ένα θετικό υπόβαθρο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Η προστασία των ωκεανών δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Η κλίμακα της πρόκλησης είναι τεράστια και οι απειλές είναι πολυδιάστατες. Για να μεταφράσουμε τις δεσμεύσεις σε πράξη, χρειάζεται μια συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια. Η Κοινοπολιτεία μπορεί να παίξει ηγετικό ρόλο, ενθαρρύνοντας την ανταλλαγή καλών πρακτικών, την παροχή τεχνικής υποστήριξης και την προώθηση καινοτόμων λύσεων. Καταληκτικά, η σύνοδος αναγνώρισε και την αναγκαιότητα της ενθάρρυνσης της ενεργής συμμετοχής Η προστασία των ωκεανών είναι μια συλλογική ευθύνη. Όλοι, από κυβερνήσεις και οργανισμούς έως επιχειρήσεις και πολίτες, μπορούν να συμβάλλουν. Η ενεργή συμμετοχή όλων των φορέων είναι απαραίτητη για την επιτυχία.
Δεν υπάρχει υγιής πλανήτης χωρίς υγιή ωκεανό
Η Γενική γραμματέας της Κοινοπολιτείας κ.α Rt Patricia Scotland advisor to the King Charles δήλωσε πως : « Όλοι εδώ αντιλαμβανόμαστε την επείγουσα ανάγκη του έργου μας. Γνωρίζουμε πως δεν μπορεί να υπάρξει υγιής πλανήτης χωρίς υγιείς ωκεανούς. Οι ωκεανοί μάς χαρίζουν τον αέρα που αναπνέουμε. Μας παρέχουν τροφή, εισόδημα, πολιτισμό και πνευματική τροφή – τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε. Αποτελούν θεμέλιο λίθο της σταθερότητας του κλίματος. Πρόκειται για το πιο πολύτιμο, ζωοδόχο – ωστόσο υποτιμημένο, ανεπαρκώς ερευνημένο και απερίσκεπτα εκμεταλλευόμενο – φυσικό θαύμα του πλανήτη μας. Η πίεση που οι ανθρώπινες πράξεις ασκούν στους ωκεανούς μας έχει φέρει στα όριά μας. Τα τρέχοντα επίπεδα πίεσης που δέχονται είναι άνευ προηγουμένου και δεν μπορούν να διατηρηθούν».
Στο ίδιο κλίμα και η Κύπρια Υφυπουργός Ναυτιλίας κ.α Χατζημανώλη δήλωσε ότι «η Κύπρος, ως νησιωτικό κράτος με έντονη θαλάσσια δραστηριότητα, αναγνωρίζει τις θάλασσές της και τους ωκεανούς ως πολύτιμους πόρους και αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομίας μας, χωρίς να μιλήσουμε για την ταυτότητά μας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για τη διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και τη διαφύλαξη της θαλάσσιας ζωής. Ήρθε η ώρα να αναλάβουμε δράση και να δεσμευτούμε στην αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας και στην πρόληψη της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων από τη ρύπανση, την κλιματική αλλαγή και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες».
Αξίζει να σημειωθεί πως με το πέρας της συνόδου η Κύπρος ανακηρύχθηκε πρωταθλήτρια για την Υδατοκαλιέργια και την βιωσιμότητα της . Μάλιστα η Γενική γραμματέας βρέθηκε στις υδάτινες φάρμες στα ανοιχτά της Λεμεσού όπου και ενημερώθηκε για την λειτουργία και τα επίπεδα παραγωγικότητας τους. Παράλληλα, ενημερώθηκε η Γενική Γραμματέας για το πως συμβιώνουν οι εν λόγω επιχειρ΄΄ήσεις μαζί με το θαλάσσιο οικοσύστημα της Κύπρου.
Η Συνάντηση Υπουργών Ωκεανών της Κοινοπολιτείας άναψε μια σπίθα ελπίδας για το μέλλον των ωκεανών μας. Η συλλογική δέσμευση, η ηγεσία και η σαφής κατεύθυνση που τέθηκε αποτελούν ένα θετικό βήμα προς την προστασία αυτών των ζωτικών πνευμόνων του πλανήτη. Η υλοποίηση των δεσμεύσεων και η υλοποίηση των πρωτοβουλιών θα είναι καθοριστικές για την επιτυχία της αποστολής. Η Κοινοπολιτεία, με την παγκόσμια εμβέλειά της, έχει τη δυνατότητα να ηγηθεί μιας παγκόσμιας προσπάθειας για την προστασία των ωκεανών και την εξασφάλιση ενός υγιούς μέλλοντος για τις επόμενες γενιές.
