ΚΥΠΕ
Πλεονασματικός είναι ο προϋπολογισμός για το 2025, με το δημοσιονομικό πλεόνασμα να εκτιμάται στα €1,13 δισ., το οποίο αντιστοιχεί σε 3,3% του ΑΕΠ. Ο προϋπολογισμός και το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο 2025-27 κατατέθηκαν την Πέμπτη στην Ολομέλεια της Βουλής.
Αυξημένα κατά 6,2% παρουσιάζονται τα έσοδα στον προϋπολογισμό του 2025, ενώ ελαφρά μείωση 1,2% καταγράφουν οι δαπάνες, σε σχέση με το 2024.
Ο κρατικός προϋπολογισμός της Κυπριακής Δημοκρατίας για το 2025 προβλέπει συνολικές δαπάνες ύψους €12,93 δισεκατομμυρίων, συμπεριλαμβανομένων των αποπληρωμών δανείων, τόκων και επενδύσεων. Οι δαπάνες αυτές κατανέμονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: δαπάνες Παγίου Ταμείου €3,53 δισ., τακτικές δαπάνες €7,85 δισ. και αναπτυξιακές δαπάνες €1,55 δισ.. Σε σύγκριση με το 2024, οι συνολικές δαπάνες παρουσιάζουν ελαφρά μείωση, καθώς το προηγούμενο έτος είχαν διαμορφωθεί στα €13,1 δισ.
Από την πλευρά των εσόδων, εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών, η Κυβέρνηση προβλέπει αύξηση κατά 6,2%, με τα έσοδα να αναμένεται να ανέλθουν στα €10,31 δισ. το 2025, σε σύγκριση με τα αναθεωρημένα έσοδα του 2024 που ανέρχονται στα €9,71 δισ.. Οι κύριες πηγές των εσόδων προέρχονται από τη φορολογία, αφού οι άμεσοι και έμμεσοι φόροι συνολικά για το 2025 προϋπολογίζονται να ανέλθουν στα €8.48 δισ. και αποτελούν περίπου το 82% των συνολικών εσόδων (με εξαίρεση τις χρηματοοικονομικές ροές). Το υπόλοιπο 18% των εσόδων αφορά τα μη φορολογικά έσοδα όπως, πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, ενοίκια δικαιώματα και μεταβιβάσεις/ χορηγίες.
Τα έσοδα από την άμεση φορολογία αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,9%, φτάνοντας τα €3,92 δισ., ενώ η έμμεση φορολογία προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,6%, ανερχόμενη στα €4,56 δισ. Τα μη φορολογικά έσοδα αναμένεται επίσης να παρουσιάσουν αύξηση κατά 10,3%, φτάνοντας τα €1,83 δισ.
Οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025 ανέρχονται σε €12,93 δισεκατομμύρια, ενώ το 2024 ήταν €13,1 δισεκατομμύρια. Η μείωση που παρατηρείται είναι περίπου 1,26% και οφείλεται κυρίως στη μείωση των δαπανών για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Στο σκέλος των δαπανών, σημειώνεται μια ελαφρά μείωση κατά 1% στις δαπάνες προσωπικού, οι οποίες εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα €3,62 δισ. το 2025. H μείωση οφείλεται κατά κύριο λόγο, στην τροποποίηση της λογιστικής διευθέτησης της συμπληρωματικής σύνταξης.
Ωστόσο, οι λειτουργικές δαπάνες προβλέπεται να αυξηθούν κατά 21,4%, φτάνοντας τα €1,42 δισ. Η αύξηση οφείλεται κυρίως σε αυξήσεις στα κονδύλια των μη προβλεπόμενων δαπανών και αποθεματικού, της αγοράς ύδατος, των προνοιών για δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης και των προνοιών για Συμβουλευτικές Υπηρεσίες/ Έρευνες.
Οι μεταβιβαστικές πληρωμές, οι οποίες περιλαμβάνουν κοινωνικές παροχές και χορηγίες προς κρατικούς οργανισμούς και τοπικές αρχές, αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,3%, φτάνοντας τα €3,99 δισ. Οι μεταβιβαστικές πληρωμές αποτελούνται κυρίως από τις κοινωνικές παροχές, τις χορηγίες προς κρατικούς οργανισμούς δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου (περιλαμβανομένων των κρατικών πανεπιστημίων), τις χορηγίες στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις συνεισφορές του Δημοσίου στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ΓεΣΥ, και τη συνεισφορά στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι κυριότερες αυξήσεις για το 2025 αφορούν την αύξηση της Γενικής Κυβερνητικής Συνεισφοράς στο ΓεΣΥ, της Γενικής Κυβερνητικής Συνεισφοράς στο ΤΚΑ, των χορηγιών προς κρατικούς οργανισμούς και αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, άλλων επιχορηγήσεων και των παροχών Παιδείας.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, συγχρηματοδοτούμενα έργα, αγορά γης και κτιρίων, αγορά σταθερών και κινητών μηχανημάτων, αγορά εξοπλισμού, ανεγέρσεις επεκτάσεις και βελτιώσεις κτιρίων αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 4% το 2025 και να ανέλθουν στα €1,14 δις. σε σύγκριση με €1.1,δισ. το 2024. Η πιο πάνω αύξηση οφείλεται κυρίως, στην προώθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων/ σχεδίων (περιλαμβανομένων και όσων έχουν περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας), στην αγορά μηχανολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και στην αγορά λογισμικών.
Σημαντική μείωση αναμένεται στις δαπάνες για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, οι οποίες προβλέπεται να μειωθούν κατά 18,6%, φτάνοντας τα €2,75 δισ. το 2025, έναντι €3,38 δισ. το 2024.
Σταθερή ανάπτυξη μέχρι το 2027
Σύμφωνα με τους κυριότερους οικονομικούς δείκτες που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμός, οι οικονομία προβλέπεται να αναπτύσσεται σταθερά έως το 2027, με θετικές επιδόσεις σε βασικούς οικονομικούς δείκτες.
Για το 2025, το ΑΕΠ εκτιμάται στα €33,86 δισεκατομμύρια με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3,1%. Η πρόβλεψη για το 2026 είναι €35,66 δισ. και για το 2027, €37,54 δισ., με ρυθμούς ανάπτυξης 3,2% και 3,3% αντίστοιχα.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί σταδιακά, από 5,0% το 2024, σε 4,8% το 2025, 4,6% το 2026 και 4,5% το 2027.
Ο πληθωρισμός, με βάση τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, προβλέπεται σταθερός στο 2,0% ετησίως κατά την περίοδο 2025-2027.
Το δημοσιονομικό πλεόνασμα για το 2025 εκτιμάται στα €1,13 δισ., το οποίο αντιστοιχεί σε 3,3% του ΑΕΠ. Μέχρι το 2027, το πλεόνασμα προβλέπεται να διατηρηθεί σε επίπεδα 3,1% του ΑΕΠ.
Το πρωτογενές πλεόνασμα, προβλέπεται να φτάσει το 4,8% του ΑΕΠ το 2025 και να διατηρηθεί στο 4,4% έως το 2027.
Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά, από 69,3% το 2024 σε 64,2% το 2025 και 53,5% το 2027.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες προβλέπονται να αυξηθούν στα €1,39 δισ. το 2025, που αντιστοιχεί στο 4,1% του ΑΕΠ, με μείωση σε 3,1% του ΑΕΠ το 2027.
