Ακρίβεια, αυξήσεις τιμών, καύσιμα, είδη πρώτης ανάγκης, πληθωρισμός. Λέξεις που συναντάμε όλο και συχνότερα στην ημερήσια διάταξη αφού το οικονομικό είναι το ζήτημα που απασχολεί πλέον την συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων -και όχι μόνο- καταναλωτών.
Το καλάθι της νοικοκυράς ή αν προτιμάτε τα μηνιαία έξοδα ενός σπιτικού αποτελούν δυσεπίλυτο πλέον γρίφο με τις συνεχόμενες αυξήσεις των τιμών αλλά και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα αναφορικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την διαφαινόμενη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας, διογκώνοντας τον προβληματισμό.
Η συνεχιζόμενη τάση μπορεί να προκαλέσει απώλεια θέσεων εργασίας καθιστώντας αδύνατο για τα νοικοκυριά να συντηρηθούν ή και να επιβιώσουν.
Κληθείς να δώσει τα δικά του φώτα επί του θέματος ο Οικονομολόγος και Διδάκτορας Χρηματοοικονομικών και Μακροοικονομίας του Πανεπιστημίου του Cambridge, Στέλιος Πλατής μίλησε στην ραδιοφωνική εκπομπή της Οριάνας Παπαντωνίου «Διασπορά Ειδήσεων» ανέφερε αρχικά πως όλος ο κόσμος πλέον αντιλαμβάνεται και νιώθει στο πετσί του τος επιπτώσεις με μία απλή επίσκεψη σε υπεραγορά, κρεοπωλείο ή πρατήριο καυσίμων.
ΣΟΚ προσφοράς
Σημαντική θεωρείται η χρονική συγκυρία αφού εκεί που έμοιαζε η οικονομία να μπαίνει σε ρυθμούς επαναφοράς και ανάκαμψης μετά την λήξη συναγερμού ελέω της πανδημίας, παρουσιάστηκε το φαινόμενο του ΣΟΚ προσφοράς. Όπως επεξήγησε αυτό είναι απόρροια των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν στη βιομηχανία και συνολικότερα στην εφοδιαστική αλυσίδα αρχής γενομένης από τα ζητήματα που προέκυψαν στην κινεζική αγορά (πρώτες ύλες, καύσιμα, ενέργεια) ενώ αυτό διογκώθηκε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Είναι γεγονός πως Ρωσία και Ουκρανία αποτελούν σημαντικούς πυλώνες στη βιομηχανία τόσο των τροφίμων όσο και της ενέργειας αφού πρόκειται για δύο από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς σιτηρών αλλά και φυσικού αερίου.
Τι είναι ο στάσιμος πληθωρισμός
Για το φαινόμενο του αυξημένου πληθωρισμού ο κύριος Πλατής δεν μάσησε τα λόγια του λέγοντας πως το χειρότερο και απευκταίο σενάριο είναι αυτό του στάσιμου πληθωρισμού. Τι είναι όμως ο στάσιμος πληθωρισμός; Το ΣΟΚ προσφοράς δεν αυξάνει απλά τον ρυθμό και το ποσοστό του πληθωρισμού ή διατηρεί στάσιμους ή μειωμένους τους μισθούς. Η συνεχιζόμενη τάση μπορεί να προκαλέσει απώλεια θέσεων εργασίας καθιστώντας αδύνατο για τα νοικοκυριά να συντηρηθούν ή και να επιβιώσουν. Ήδη αυτή τη στιγμή βρίσκεται κοντά στο 9% με τον Δρ. Πλατή να προβλέπει πως θα ξεπεράσει το 10%.
Μπορεί ένα νοικοκυριό ν'απορροφήσει με πρακτικές την ακρίβεια;
Τι μπορεί να κάνει ένα νοικοκυριό για να απορροφήσει έστω ένα μέρος του προβλήματος; Αυτό ουσιαστικά αποτελεί ζήτημα που βρίσκεται στα χέρια της πολιτείας όμως σε συνάρτηση με πρακτικές για καλύτερο προγραμματισμό θα πρέπει η κάθε οικογένεια να δημιουργήσει μηνιαίο αλλά και ετήσιο προϋπολογισμό θέτοντας στο μικροσκόπιο κάποια σημαντικά έξοδα. Αν υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε την χρήση του αυτοκινήτου -στο βαθμό του δυνατού- την ώρα που οι τιμές των καυσίμων έχουν πάρει την ανιούσα, εάν δύναται να κάνουμε περικοπές από τις προγραμματισμένες διακοπές να το πράξουμε «Να βρούμε φθηνότερους τρόπους για να ξεκουραστούμε» ανέφερε χαρακτηριστικά, να φέρουμε σε ισοζύγιο τα έσοδα με τα έξοδα του μήνα. Να υπάρξει ουσιαστικά ένας συμβιβασμός στην ποιότητα ζωής.
Πόσα έξοδα έχει μηνιαίως ένα μέσο νοικοκυριό
Πόσα έξοδα όμως έχει μηνιαίως ένα μέσο νοικοκυριό; Για χάριν υπολογισμού λήφθηκε ως βάση μία τετραμελής οικογένεια (δύο ενήλικες, δύο παιδιά, με το ένα εξ’αυτών σε σχολική ηλικία). Έχοντας ως δόση για δάνειο από τράπεζα που αφορά αγορά ακινήτου (υπολογισμός 200.000€) το μηνιαίο κόστος ανέρχεται σε 800-900€ ή αντίστοιχο για το ενοίκιο ενός διαμερίσματος τα 750-900€. Λογαριασμοί, πετρέλαιο, ηλεκτρικό ρεύμα αθροιστικά γύρω στα 500€ ενώ στα 400-500€ τα έξοδα για τρόφιμα της τετραμελούς οικογένειας ενώ αν υποθέσουμε -έστω- ότι η οικογένεια έχει ένα μόνο αυτοκίνητο, άλλα 200€ για καύσιμα τον μήνα. Εάν σε αυτά προστεθούν δραστηριότητες/ιδιαίτερα, ρουχισμός αλλά και απρόοπτα που μπορούν να τύχουν βρίσκουμε ένα ποσό που ανέρχεται στις 3.000€ περίπου. Την ώρα που συζητούμε για κατώτατο μισθό 950€, αν οι δύο γονείς -χάριν παραδείγματος- αμείβονται με τον κατώτατο δεν μπορούν να επιβιώσουν, κατέληξε.
Το κλειδί στην Πολιτεία - Αισχροκέρδεια και πλαφόν
Στους τρόπους που η Πολιτεία μπορεί να συμβάλει στην ανακούφιση νοικοκυριών και πολιτών αναφορά έγινε αρχικά στη Μάλτα, τονίζοντας πως ο πληθωρισμός στη γείτονα χώρα έχει κρατηθεί σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από της Κύπρου. Ο ίδιος παρουσιάστηκε κατηγορηματικά υπέρ της επιβολής πλαφόν για πάταξη της αισχροκέρδειας ενώ αναφέρθηκε και στην ανάγκη στήριξης από το κράτος στα χαμηλά και μεσαίο εισοδηματικά στρώματα. «Εννοείτε περαιτέρω στήριξη;» ρωτήθηκε για ν’απαντήσει με νόημα «Πολύ περαιτέρω. Τα 300 εκατομμύρια που δόθηκαν δεν είναι τίποτα».
Καταληκτικά η πρόβλεψη του ήταν μάλλον δυσοίωνη με τον ίδιο να κάνει λόγο για δύσκολο χειμώνα λέγοντας πως δε μπορεί να δει στο άμεσο μέλλον πως η Ευρώπη θα καταφέρει να βγει εύκολα από αυτή την ενεργειακή δίνη πριν από την ερχόμενη άνοιξη.
