*Χόλγκερ Σμίεντινγκ
Μετά την εκτίναξη του πληθωρισμού στα ακραία επίπεδα του 10,6% σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο του 2022, ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης υποχώρησε περίπου τόσο γρήγορα όσο είχε εκτιναχθεί προηγουμένως. Στο μέλλον οι πληθωριστικές πιέσεις πιθανότατα θα παραμείνουν ισχυρότερες από ό,τι κατά τη διάρκεια της πολύ υποτονικής φάσης προ πανδημίας.
Με τη σειρά της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα εξακολουθήσει να είναι προσεκτική όταν τείνει να πλησιάσει προς μια ενδεχόμενη μείωση επιτοκίων. Ως βασική μας υπόθεση εκτιμούμε ότι η ΕΚΤ θα οδηγήσει τα βασικά επιτόκια σε πιο χαμηλά επίπεδα από τα σημερινά του 3,9% και πλησιέστερα προς το 3% έως τα μέσα του 2025. Ακόμη κι έτσι, όμως, και πάλι θα ήταν υψηλότερα από τα αρνητικά επιτόκια που επικρατούσαν μέχρι τα μέσα του 2022. Η ΕΚΤ επιδιώκει επιπλέον να συνεχίσει τη σταδιακή χαλάρωση των έκτακτων πολιτικών (μακροπρόθεσμος δανεισμός, αγορές περιουσιακών στοιχείων) της τελευταίας δεκαετίας. Παρόλο που τα επιτόκια της Ευρωζώνης θα διατηρηθούν σε πιο φυσιολογικά ιστορικά επίπεδα, ο πληθωρισμός μπορεί να παραμείνει πιο κοντά στο 2,5% σε ετήσια βάση μεσοπρόθεσμα, αντί να υποχωρήσει στον μέσο όρο του 1% της περιόδου 2015-2019.
Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός παγιδεύεται από τέσσερις σημαντικούς παράγοντες. Ο πρώτος είναι η εξασθενημένη πλέον μετακύλιση του εισαγόμενου σοκ του κόστους από τις τιμές ενέργειας και άλλων πρώτων υλών μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, που μείωσε σημαντικά τις πιέσεις στις τιμές. Ο δεύτερος έχει να κάνει με το ότι η ΕΚΤ είχε μεν καθυστερήσει να συσφίξει τη νομισματική πολιτική της, αλλά το διεκπεραίωσε σθεναρά. Αρχής γενομένης από τον Ιούλιο του 2022, αύξησε το επιτόκιο καταθέσεων από -0,5% σε 4,0% έως τον Σεπτέμβριο του 2023.
Συνδυαστικά αυτοί οι δύο παράγοντες θα πρέπει να επαρκούν να φέρουν τον πληθωρισμό κάτω από το 2% το τρίτο τρίμηνο του 2024. Αλλά δύο δυνάμεις πιθανότατα θα αποτρέψουν την πτώση του δείκτη. Συγκεκριμένα, αφενός οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρόκειται να καταργήσουν μέτρα περιορισμού των τιμών ενέργειας που εφάρμοσαν για να βοηθήσουν τα νοικοκυριά στα χρόνια της κρίσης. Πιθανώς το αποτέλεσμα να είναι η επιτάχυνση στον ρυθμό του πληθωρισμού, ιδιαίτερα μέσα στον χειμώνα. Αφετέρου και μεσοπρόθεσμα διαρθρωτικοί παράγοντες, όπως η σπανιότητα του εργατικού δυναμικού λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, το υψηλό κόστος των πράσινων πολιτικών και η μικρότερη πτωτική πίεση στο κόστος, καθώς η κινεζική οικονομία χάνει τον δυναμισμό της, θα τείνουν να ωθούν τον πληθωρισμό υψηλότερα.
Αφού υποχωρούσε σχεδόν συνεχώς από τον Οκτώβριο του 2022 και μετά, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη ανήλθε έως και 2,9% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο, από το 2,4% τον Νοέμβριο. Ωστόσο, αυτό δεν προκάλεσε έκπληξη. Περιμέναμε να διαμορφωθεί σε αυτά τα επίπεδα, εν συγκρίσει με την κατά συναίνεση εκτίμηση του Reuters για 3%. Ειδικότερα, στη Γερμανία, όπου ο εναρμονισμένος με την Ευρωζώνη δείκτης εκτινάχθηκε στο 3,8% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο, από 2,3% τον Νοέμβριο, η κυβέρνηση είχε πληρώσει σημαντικό τμήμα των λογαριασμών θέρμανσης των νοικοκυριών τον Δεκέμβριο του 2022, γεγονός που μείωσε τεχνητά τον δείκτη τιμών. Το 2024 ο πληθωρισμός πιθανότατα θα παραμείνει υψηλός το πρώτο εξάμηνο λόγω απόσυρσης των υποστηρικτικών μέτρων. Τέλος, σύμφωνα με τις προβλέψεις της για τον Δεκέμβριο, η ΕΚΤ αναμένει ο πληθωρισμός να επιστρέψει περίπου στο 2% του ετήσιου μεσοπρόθεσμου στόχου της το 2025/2026. Αναμένουμε από την ΕΚΤ να μειώνει το εύρος των επιτοκίων της κατά 25 μ.β. κάθε τρίμηνο από το τρίτο τρίμηνο του 2024 έως το δεύτερο του 2025, περιστέλλοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 3%, από το 4% σήμερα.
* Ο κ. Χόλγκερ Σμίεντινγκ είναι οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Berenberg.
