Μιλώντας στους Financial Times την περασμένη εβδομάδα, ο Νικολάι Τάνγκεν, διευθύνων σύμβουλος του ταμείου Norges Bank Investment Management που διαχειρίζεται τα έσοδα της Νορβηγίας από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, δήλωσε ότι οι Αμερικανοί δουλεύουν σκληρότερα από τους Ευρωπαίους… αλλά και ότι οι Ευρωπαίοι είναι λιγότερο φιλόδοξοι εάν συγκριθούν με τους πολίτες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ο Τάνγκεν μπορεί να προκάλεσε αίσθηση διεθνώς με αυτές τις δηλώσεις, πλην όμως δεν πρωτοτύπησε καθώς όλα αυτά έχουν ξαναειπωθεί.
«Θα κοιμηθώ όταν αποφοιτήσω»
Στο βιβλίο του με τον τίτλο «Αμερική», ένα βιβλίο που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1927, ο Φραντς Κάφκα διηγείται τις περιπέτειες που ζει στις ΗΠΑ ένας προερχόμενος από την Ευρώπη νεαρός ονόματι Καρλ Ρόσμαν. Εκεί, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ο ήρωας του Κάφκα γνωρίζει έναν Αμερικανό νεαρό ο οποίος δουλεύει ως πωλητής την ημέρα και διαβάζει για να ολοκληρώσει τις σπουδές του κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Θα κοιμηθώ όταν τελειώσω με τις σπουδές μου. Για την ώρα πίνω μαύρο καφέ», παρουσιάζεται να απαντά ο Αμερικανός, όταν ο Ρόσμαν τον ρωτά «εάν κοιμάται ποτέ».
«Οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί κάνουν τα πράγματα διαφορετικά», γράφει ο Σάιμον Κούπερ στους Financial Times.
Αντικειμενικά κριτήρια
«Οι Ευρωπαίοι έχουν περισσότερο χρόνο και οι Αμερικανοί περισσότερα χρήματα […] Υπάρχουν, ωστόσο, τρία αρκετά αντικειμενικά κριτήρια: Πόσο καιρό ζουν οι άνθρωποι, πόσο ευτυχισμένοι είναι και αν έχουν αρκετά χρήματα για τα πράγματα που χρειάζονται. Μια κοινωνία πρέπει, επίσης, να είναι βιώσιμη, με βάση μετρήσεις όπως είναι εκείνες των εκπομπών άνθρακα, του συλλογικού χρέους και του επιπέδου καινοτομίας. Ποια πλευρά, λοιπόν, τα καταφέρνει καλύτερα (σ.σ. οι ΗΠΑ ή η Ευρώπη);»
Οι Αμερικανοί δουλεύουν περισσότερες ώρες από τους Ευρωπαίους, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2022 (1.811 ώρες ετησίως έναντι 1.500 στη βόρεια Ευρώπη) και έχουν εισοδήματα που είναι κατά μέσο όρο υψηλότερα από τα αντίστοιχα στις ευρωπαϊκές χώρες (της Ελβετίας, της Νορβηγίας, της Ιρλανδίας και του Λουξεμβούργου εξαιρουμένων).
Συγκριτικά, ο μέσος εργάτης στις βιομηχανικές χώρες το 1870 εργαζόταν περισσότερες από 3.000 ώρες ετησίως.
Για πολλούς Αμερικανούς, οι μεγαλύτερες απολαβές αποτελούν πια πρωταρχικό στόχο.
Πολλοί Ευρωπαίοι αντιθέτως, από τη στιγμή που θα έχουν από ένα επίπεδο διαβίωσης και πάνω και θα έχουν καλύψει τις ανάγκες τους, τείνουν να δίνουν προτεραιότητα στον ελεύθερο χρόνο και όχι στη μεγιστοποίηση του πλούτου.
Οι μέσες ώρες εργασίας ανά Ευρωπαίο μειώθηκαν ακόμη περισσότερο από την περίοδο της πανδημίας και έπειτα. «Οι άνδρες, ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν μικρά παιδιά, και οι νέοι οδηγούν αυτήν την τάση», αναφέρει χαρακτηριστικά σε πρόσφατη έκθεσή του το ΔΝΤ. «Οι νέοι μπαμπάδες φαίνεται ότι θέλουν να περνούν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους […] ενώ οι μιλένιαλ και οι ανήκοντες στη Γενιά Ζ θέλουν να εργάζονται λιγότερες ώρες», γράφει o Σάιμον Κούπερ στους FT.
Οι εργασιομανείς τείνουν να είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας.
Στους περισσότερους ανθρώπους, άλλωστε, δεν αρέσει ιδιαίτερα η δουλειά που κάνουν. Σύμφωνα με μετρήσεις της εταιρείας δημοσκοπήσεων Gallup, ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου οι εργαζόμενοι τείνουν να επιδεικνύουν μεγαλύτερο ενθουσιασμό για τη δουλειά τους από ό,τι στην Ευρώπη, το ποσοστό των εργαζομένων που είναι πραγματικά αφοσιωμένοι σε αυτό που κάνουν δεν ξεπερνά το 30%. Στον αντίποδα, υπάρχει ένα 50% που απλώς εμφανίζεται στη δουλειά ελπίζοντας ότι δεν θα χρειαστεί να εργαστεί και ένα 20% το οποίο νιώθει μίζερα με αυτό που κάνει.
Εν ολίγοις, πολλοί Αμερικανοί θα προτιμούσαν να εργάζονται λιγότερο. Ωστόσο, οι εργοδότες τους και το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που είναι υψηλότερο στις ΗΠΑ δεν τους το επιτρέπουν. Ετσι όπως διαμορφωμένο, το σύστημα στις ΗΠΑ επιφυλάσσει μεγάλα έπαθλα για όσους ανεβαίνουν την κορυφή και μεγάλες τιμωρίες για όσους έρχονται τελευταίοι.
Ωστόσο είναι λίγοι οι Αμερικανοί που καρπώνονται τα μεγάλα βραβεία. Αντιθέτως, μπορεί να έχουν μεγάλα σπίτια και αυτοκίνητα αλλά καταλήγουν να νιώθουν καταπονημένοι και δυστυχισμένοι. Στην πιο πρόσφατη World Happiness Report που μετρά τον βαθμό στον οποίο οι πολίτες μιας χώρας νιώθουν ευτυχισμένοι, οι Ηνωμένες Πολιτείες έλαβαν τη θέση νούμερο 23, ενώ στην κορυφή αυτής της κατάταξης βρέθηκαν οι σκανδιναβικές χώρες.
Ποιος ζει περισσότερο
Οι Ευρωπαίοι επικρατούν, ωστόσο, έναντι των Αμερικανών και σε ένα άλλο μέτωπο όπως είναι εκείνο της μακροζωίας. Οι Ισπανοί για παράδειγμα, μπορεί να είναι πολύ φτωχότεροι από τους Αμερικανούς αλλά ζουν περισσότερα χρόνια (κατά μέσο όρο 83, έναντι 77,5). Ακόμη και οι υπερπλούσιοι Αμερικανοί ζουν περίπου όσο οι πλουσιότεροι Βρετανοί, παρά το γεγονός ότι είναι πολύ πλουσιότεροι.
Υπάρχει η άποψη ότι το ευρωπαϊκό «κοινωνικό μοντέλο» δεν είναι βιώσιμο, ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες κάποια στιγμή θα καταρρεύσουν και ότι οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστούν να αρχίσουν να εργάζονται σαν Αμερικανοί. Με βάση τα οικονομικά στοιχεία ωστόσο, αυτό δεν ισχύει. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ ο λόγος του ακαθάριστου χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ (government debt-to-GDP ratio) είναι πολύ υψηλότερος από ό,τι στην Ευρώπη καθώς αγγίζει το 123%, ποσοστό διπλάσιο ή ακόμη και τριπλάσιο από τα αντίστοιχα πολλών ευρωπαϊκών χωρών.
Οι Αμερικανοί, με τα παραπάνω χρήματα που βγάζουν, τείνουν να αγοράζουν περισσότερα προϊόντα από τους Ευρωπαίους, να οδηγούν περισσότερο, να αφήνουν ανοιχτά τα κλιματιστικά για πιο πολλές ώρες καθημερινά κ.ά. Κατά συνέπεια ωστόσο, οι κατά κεφαλήν εκπομπές άνθρακα στις ΗΠΑ ήταν 13,3 τόνοι το 2023… έναντι 5,4 τόνων στην Ε.Ε.
Αυτό που είναι αλήθεια ωστόσο, από την άλλη πλευρά, είναι ότι οι ΗΠΑ παράγουν περισσότερη καινοτομία. «Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή Google, ευρωπαϊκό Tesla ή ευρωπαϊκό Facebook […] Ισως η παγκόσμια οικονομία να χρειάζεται τις ΗΠΑ…»
Πηγή: FT
