OΟΥΕΝ ΓΚΑΦΝΙ, ΤΖΟΑΝ ΦΑΛΚ* / REUTER
Σε κάθε Παγκόσμια Ημέρα της Γης έχουμε την ευκαιρία να ελέγξουμε την κατάσταση του πλανήτη μας. Κατά τη φετινή, διαπιστώνουμε ότι τα πάμπολλα μη αναστρέψιμα σημεία καμπής βρίσκονται πλέον επικίνδυνα κοντά. Μπορούμε να υπολογίσουμε σε μήνες τι απομένει σε προϋπολογισμό για τη σταθεροποίηση της ανόδου της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου μόνο – δεν είναι πάνω από 75 μήνες. Η Γη, όπως τη γνωρίζαμε από την απαρχή του πολιτισμού, εξαφανίζεται στον καθρέφτη οπισθοπορίας των οχημάτων μας πολλαπλών δραστηριοτήτων, που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα. Εχουμε ευθύνη, ως πολίτες, εταιρείες και κυβερνήσεις, να κάνουμε το καθετί δυνατό να περιστείλουμε τις εκπομπές όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να τις φθάσουμε στο 50% του στόχου έως το 2030.
Στην τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή φαίνεται πως αυτό είναι εφικτό τεχνικά, οπότε τι θέτουμε ως προτεραιότητα; Τη δενδροφύτευση, τη δέσμευση και αποθήκευση ρύπων, την αλλαγή διατροφής ή την αιολική και την ηλιακή ενέργεια; Η απάντηση είναι απλή, το να ενισχύσουμε τους βρόχους ανατροφοδότησης, που βρίσκονται παντού.
Σκεφθείτε έναν ογκόλιθο να κατρακυλά τον λόφο και να αυξάνει την επιτάχυνσή του έως το σημείο να αδυνατεί πλέον να σταματήσει ή ένα μικρόφωνο τόσο κοντά σε μεγάφωνο, που προκαλεί τη ραγδαία ενίσχυση ενός αφόρητου θορύβου. Η μητέρα όλων των βρόχων ανατροφοδότησης είναι ο νόμος του (Γκόρντον) Μουρ στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας. Στη δεκαετία του 1960 ο αποβιώσας Μουρ, συν τοις άλλοις, ιδρυτής της Intel, παρατήρησε ότι η ισχύς των υπολογιστών διπλασιάζεται ανά έτος έως και διετία, όταν η τιμή των ημιαγωγών υποχωρεί. Οσο πιο ισχυροί γίνονται οι τελευταίοι, τόσο χρησιμότεροι καθίστανται, υποχρεώνοντας τους μηχανικούς να τους ενδυναμώσουν έτι περισσότερο, ενεργοποιώντας ένα βρόχο ανατροφοδότησης.
Ο απλός νόμος αυτός, ο οποίος κατέστη γενικός εμπειρικός κανόνας και ακολουθείται από άπασες τις τεχνολογικές εταιρείες, άλλαξε μια για πάντα τον κόσμο, προσφέροντάς μας Διαδίκτυο, έξυπνα κινητά τηλέφωνα και ακόμη ισχυρότερη τεχνητή νοημοσύνη.
Οι λύσεις για την κλιματική αλλαγή, οι οποίες λαμβάνουν διαστάσεις τάχιστα, έχουν όλες στον πυρήνα τους βρόχους ανατροφοδότησης. Εάν όχι, τότε είναι και η πιο αδύναμη. Οι περιπτώσεις της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας έχουν ήδη ενταχθεί σε αυτό το μοτίβο. Κι ενώ ολοένα και περισσότερα φωτοβολταϊκά συστήματα και ανεμογεννήτριες πωλούνται, το κόστος της συναφούς τεχνολογίας μειώνεται δραστικά, δημιουργώντας πολύ μεγαλύτερη ζήτηση και οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη πτώση τιμών. Αυτό εξηγεί και γιατί κατά το παρελθόν έτος οι ανανεώσιμες πηγές συνέβαλαν μαζικότατα στην παραγωγική ικανότητα αθροιστικά και κατά ποσοστό 83%.
Ακόμη ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα. Κατά την τελευταία δεκαετία, η τιμή των μπαταριών λιθίου –το ακριβότερο τμήμα ενός αμαξιού– έχει καταβαραθρωθεί κατά 90%. Οπερ σημαίνει πως το αυτοκίνητο καθίσταται πιο προσιτό, πιο πολλοί θα το αγοράσουν, άρα θα φθηνύνει και άλλο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχουν πολλαπλοί βρόχοι ανατροφοδότησης. Κι ενώ τα κινητά εξαρτήματα λιγοστεύουν, το κόστος συντήρησης υποχωρεί και τα καθιστά πολύ ελκυστικότερα. Οσο περισσότεροι τα αγοράσουν, τόσο θα οξύνεται η πίεση για σταθμούς φόρτισης, τα δίκτυα θα επεκτείνονται και θα δημιουργούνται ακόμη μεγαλύτερα – και αυτό θα πείθει ακόμη περισσότερους διστακτικούς οδηγούς, που φοβούνται μήπως ξεμείνουν χωρίς μπαταρία.
* Οι κ. Oουεν Γκάφνι και Τζόαν Φαλκ είναι συνιδρυτές της Εκθετικής Πρωτοβουλίας Οδικού Χάρτη, που στοχεύει στην ανάληψη εκθετικής δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
